Ανθρώπινες ιστορίες στις οποίες τίθενται υπαρξιακά ερωτήματα ζωής και προσεγγίζονται οι ανθρώπινες σχέσεις στην δυσκολία, την συμπλοκότητα και την ομορφιά τους.
Η ψυχίατρος – ψυχοθεραπεύτρια Ελένη Καραγιάννη, με γραφή γλαφυρή και ζωντανή μας προσκαλεί να την συνοδεύσουμε σε ένα προσωπικό ταξίδι, πλούσιο σε συναισθηματικές εναλλαγές καταλήγοντας ότι είμαστε φτιαγμένοι ως άνθρωποι για να βιώνουμε πληρότητα μέσα στην αγάπη και στο αυθεντικό μοίρασμα με τους άλλους.
Μιλήσαμε μαζί της.
Κύρια Καραγιάννη, θα θέλατε να μας συστήσετε το βιβλίο σας;
«Πρόκειται για διηγήματα, όπου η ψυχολογία συναντά τη λογοτεχνία. Είναι ανθρώπινες ιστορίες, όπου οι πρωταγωνιστές αναμετριούνται με τα δεδομένα της ύπαρξης και λαχταρούν να γνωρίσουν τον εαυτό τους και να συναντήσουν αυθεντικά τους άλλους. Εμπνέουν την αγάπη για τη ζωή και την πίστη στον άνθρωπο».
Τι λειτούργησε ως έναυσμα για τη συγγραφή του;
«Αισθάνομαι ιδιαίτερα ευγνώμων, καθώς μοιράζομαι με τους ανθρώπους που με εμπιστεύονται την επιθυμία τους να αντιμετωπίσουν καταρχάς την απόγνωση, όταν προκύπτουν αστοχίες και ματαιώσεις. Στη συνέχεια, καθώς καλούνται να αναλάβουν προσωπική ευθύνη, με διδάσκουν μέσα από τη θέληση να βελτιωθούν και να ορίσουν -παρά τους περιορισμούς- τη ζωή τους».
«Δικαίωμα στον Παράδεισο»· ένα σχόλιό σας για την επιλογή του τίτλου;
«Η λέξη δικαίωμα παραπέμπει σε κάτι που οι άλλοι μας παραχωρούν. Στην προκειμένη περίπτωση, πρόκειται για εκείνο που οφείλουμε στον εαυτό μας: να συμβάλλουμε σε αυθεντικές διαπροσωπικές σχέσεις, που μας χαρίζουν το μοίρασμα της αγάπης και την προσωπική μας εξέλιξη».
Γράφετε ότι «Παράδεισος είναι οι άνθρωποι και οι διαπροσωπικές σχέσεις»· μοιάζει εδώ, ο Παράδεισος να χτίζεται σε συνάρτηση με κάποιον -έναν ή πολλούς άλλους. Δεν αναδύεται έτσι, ένα είδος ανάγκης που μπορεί να φτάνει και στην εξάρτηση; Και, αν ναι, πόσο υγιής, πόσο παραδεισένια μπορεί να είναι η όποια εξάρτηση;
«Πιστεύω ότι οι εργοστασιακές μας ρυθμίσεις ως ανθρώπων, περιλαμβάνουν ως απαραίτητο συστατικό χαράς και πληρότητας, το δώρο και συγχρόνως το άθλημα των σχέσεων. Ο λόγος που καταφεύγουν οι άνθρωποι στο γραφείο του ψυχοθεραπευτή είναι οι δυσκολίες τους με τους σημαντικούς άλλους. Βεβαίως, οι άλλοι μπορούν να γίνουν πολύ εύκολα Κόλαση».
Δεκαοκτώ διηγήματα· θα μας δώσετε ένα στίγμα των καθημερινών θεμάτων που αγγίζουν;
«Η σκυταλοδρομία της έμπνευσης όπως μεταφέρεται από άνθρωπο σε άνθρωπο… Μια νέα μητέρα που λαχταρά να κατανοήσει τον κόσμο του γιου της, αντί να αναλωθεί σε μια μητρότητα άχαρη, προβλέψιμη, που επαναλαμβάνει τις ίδιες συμβουλές καθώς μόνο αγωνιά και φοβάται… Μια υιοθεσία που αποκαλύπτεται ξαφνικά και έρχεται να διαταράξει όλη την αντίληψη για τη ζωή, όπως είχε διαμορφωθεί γύρω από το μυστικό που παρέμενε κρυφό… Ένας ανθρωπιστής γιατρός που προβληματίζεται για την αγνωμοσύνη των ασθενών του…Ένα αγόρι καθώς βιώνει το επικείμενο διαζύγιο των γονιών του, λαχταρά να μάθει πώς γιορτάζουν οι άνθρωποι και δίνει τον προσωπικό του όρκο να φτιάξει στο μέλλον ένα σπιτικό που θα γιορτάζει…»
Τι είναι αυτό που θα θέλατε να κρατήσει ο αναγνώστης από τη «συνάντηση» με το βιβλίο σας;
«Να ελπίζει περισσότερο. Να αγαπά περισσότερο. Να θέλει να γνωρίζει περισσότερο. Να αντέχει να βλέπει κάτω από την επιφάνεια των πραγμάτων. Να μη φοβάται την αλλαγή. Να πιστεύει στη δύναμη του καλού. Να επιτρέψει στη ζωή να τον αγγίξει».
Θα επιλέξετε να μας διαβάσετε ένα απόσπασμα;
«“Μια στιγμή, ένα φως, η συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο. Κι εκείνη που τον είδε πρώτη, θα έχει το προνόμιο να δει να σκιαγραφούνται τα αληθινά του συναισθήματα όταν την αντικρίσει. Δεν θα έχει το χρόνο να καμουφλαριστεί σε ένα ευγενικό προσωπείο κοινωνικής συναναστροφής. Είναι σίγουρη ότι θα δει ένα ξάφνιασμα συγκρατημένης χαράς. Η αυθόρμητη κίνηση είναι να τρέξει να τον συναντήσει.. Θέλει να δει την λάμψη που θα προκαλέσει η παρουσία της. Επιθυμεί να αναζητήσει στον κολακευτικό καθρέφτη που θα της προσφέρει, με ευχαρίστηση την εικόνα της. Δεν θέλει να στερήσει από τον εαυτό της αυτή την “αθώα” φιλάρεσκη ικανοποίηση. Είχε διακρίνει από την τελευταία τους συνάντηση τον απόηχο ενός διακριτικού ενδιαφέροντος που υπήρχε πάντα, αλλά δεν είχε εκφραστεί ανοιχτά και σίγουρα δεν πρόκειται ποτέ να εκφραστεί.
Η Άννα αλλάζει κατεύθυνση για να συναντήσει τον παλιό συμμαθητή. Ξαφνικά, τρέχοντας με όλη τη ζωντάνια της νιότης, μια μικρή ομάδα παιδιών τον πλησιάζει. Είναι ολοφάνερο, πρόκειται για μαθητές που εκείνος συνοδεύει σε σχολική εκδρομή. Δεν μπορεί να ακούσει από τη θέση που βρίσκεται τι ακριβώς λέγεται. Μπορεί όμως να διακρίνει την αγάπη των μαθητών στον καθηγητή, την εμπιστοσύνη να μοιραστούν πράγματα μαζί του. Μπορεί να αντιληφθεί την πρόθυμη, χαρούμενη ανταπόκριση του καθηγητή, την φροντίδα που περιβάλλει και αναδεικνύει. Είναι μια στιγμή που αποκαλύπτει με αδιάψευστο τρόπο την οικειότητα, τον ενθουσιασμό και τη σύνδεση μεταξύ τους. Εκείνα τα πολύτιμα που χτίζονται με κόπο από ένα καθηγητή μέσα στην καθημερινή ρουτίνα της τάξης. Στέκει προσεκτικά και παρατηρεί. Η αλλιώτικη ζωή του την αγγίζει και την αποσταθεροποιεί.
Ο καθρέφτης καταργείται, έχει καταντήσει λίγος. Είναι η στιγμή που αναδύεται το πρόσωπο” -Από το διήγημα “Καθρέφτες και Πρόσωπα”».
Μιλήστε μας για τη διαδικασία της συγγραφής του· πώς τη βιώσατε;
«Βασανιστική και λυτρωτική, ταυτόχρονα. Η έμπνευση με συνεπαίρνει, η συγγραφή είναι απαιτητική. Οι ήρωες αναμετριούνται μαζί μου κι ενώ εγώ τους δημιουργώ, απαιτούν να αυτονομηθούν και να ορίσουν το τέλος».
Ένα βιβλίο που διαβάσατε τελευταία και σας άρεσε;
«“Ο νόμος περί τέκνων” του Ιαν Μακ Γιούαν· γιατί με δυνατή λογοτεχνική πένα διαπραγματεύεται τη συνεχή αλληλεπίδραση της επαγγελματικής και της προσωπικής ζωής».
Κι ένα που διαχρονικά αγαπάτε;
«Τους “Άθλιους” του Βίκτωρα Ουγκώ· γιατί το λάτρευε ο πατέρας μου. Στην αρχή το απέρριψα γι’ αυτό, αλλά στη συνέχεια με κέρδισε απόλυτα, καθώς ο συγγραφέας γνωρίζει σε βάθος την ψυχολογία των ανθρώπων και επιμένει ότι δεν υπάρχει άσπρο και μαύρο».
Επόμενο συγγραφικό σας βήμα;
«Να συνεχίσω να γράφω, ελπίζοντας πάντα ότι θα με συνεπαίρνει η ζωή».
Θα μοιραστείτε μαζί μας, μια στιγμή από την ψυχοθεραπευτική εμπειρία σας;
«Η στιγμή που ένας έφηβος ενώ ξεκινάει με παράπονο για τις παραλείψεις των γονιών, ελευθερώνεται όταν εστιάζει στις προσωπικές του δυνατότητες… Η στιγμή που κάποιος, ενώ περιμένει τη λύση του προβλήματος που αντιμετωπίζει με έναν εγκλωβιστικό τρόπο, εκπλήσσεται όταν του ανοίγεται μπροστά του ένας ορίζοντας διαφορετικής κατανόησης… Η στιγμή που κάποιος, ενώ περιγράφει αστοχίες, είναι ανυποψίαστος για την ομορφιά του προσώπου του, καθώς αποκαλύπτεται…»
Να κλείσουμε με μια ευχή σας;
«Να πιστέψουμε ότι η ανθρωπότητα μπορεί να πηγαίνει προς το καλύτερο και να συμβάλλουμε όλοι σε αυτό».
