© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Οι τέχνες του κοσμήματος και της φωτογραφίας συναντιούνται στην έκθεση που παρουσιάζεται στην Kourd Gallery -έως τις 26 Απριλίου, με τίτλο «Η αίγλη των ζώων», σε επιμέλεια Ελένης Βαροπούλου [Κασσιανής 2 & Φαναριωτών, Αθήνα].
Η έκθεση προτείνει μία καλλιτεχνική συνομιλία ανάμεσα σε δύο διεθνώς καταξιωμένους δημιουργούς· την Έλενα Σύρακα, καλλιτέχνιδα του κοσμήματος και τον φωτογράφο Νικόλα Λώτσο, στων οποίων το έργο, τα ζώα συνιστούν βασική θεματική.
Με τους δύο καλλιτέχνες, είχαμε τη χαρά να μιλήσουμε.
Κυρία Σύρακα, παρότι σε αυτή την έκθεση περιλαμβάνονται κοσμήματα μόνο από δύο συλλογές σας, βλέπουμε πως τα ζώα αποτελούν σταθερή έμπνευση στο έργο σας. Τι είναι αυτό που σας κάνει να επιστρέφετε σε αυτά ως αναφορά;
Έλενα Σύρακα (Ε.Σ.): «Είμαι λάτρης της φύσης και, ειδικότερα, του ζωικού βασιλείου! Πάντα, από μικρό παιδί, με γοήτευαν τα ζώα· οι αντιδράσεις τους, οι συμπεριφορές τους, αλλά και οι μορφές τους. Από την πρώτη μου συλλογή υπάρχουν ζώα στα κοσμήματα που σχεδιάζω, όχι μόνο επειδή αρέσουν σε εμένα, αλλά και επειδή τα ζώα λατρεύονται σε όλους τους πολιτισμούς του κόσμου. Έτσι, κάθε φορά τα συναντούσα στις παραδόσεις που μελετούσα για να εμπνευστώ τις επόμενες συλλογές μου.
Ιδιαίτερα κάποια ζώα, όπως το λιοντάρι, ο δράκος, ο αετός και ο φοίνικας -το μυθικό πουλί που αναγεννάται από τις στάχτες του, με έχουν εμπνεύσει επανειλημμένα, καθώς οι μορφές τους δημιουργούν, συνήθως, φόβο, αλλά για εμένα δείχνουν μία δύναμη και μία τόλμη που με αντιπροσωπεύουν και σαν άνθρωπο. Για παράδειγμα, ο αετός είναι ένα τεράστιο σύμβολο ψυχής και πειθαρχίας! Ανεβαίνει μόνος στα ψηλά βουνά και χρειάζεται να σπάσει το ράμφος του, που διαρκώς μεγαλώνει, για να συνεχίσει να τρώει, χρειάζεται να βγάλει τα νύχια του και τα φτερά του μόνος του, για να συνεχίσει να κινείται. Μέσω του πόνου, συνεχίζει, ρισκάρει τη ζωή του για να μπορέσει να αναγεννηθεί».
Μιλήστε μας για τα κοσμήματα που επιλέχθηκαν για την «Αίγλη των ζώων». Πώς δουλέψατε για τη δημιουργία τους και πάνω σε ποιον άξονα έγινε η επιλογή τους για την παρούσα έκθεση;
Ε.Σ.: «Τα κοσμήματα που επιλέχθηκαν για τη συγκεκριμένη έκθεση προέρχονται από τις συλλογές “Nour” και “Labyrinth”. Για να τα δημιουργήσω πέρασα αρκετό καιρό στο Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης και τα Αρχαιολογικά Μουσεία της Αθήνας και του Ηρακλείου, μελετώντας τα χρηστικά αντικείμενα, τον φυσικό διάκοσμο, τις ενδυμασίες και τις τοιχογραφίες. Απέφευγα συνειδητά να βλέπω τα κοσμήματα των περιόδων αυτών, ώστε να διατηρήσω την έμπνευσή μου αμόλυντη και να μπορέσω να δημιουργήσω νέες, πρωτότυπες φόρμες. Και οι δύο αυτές συλλογές έχουν ταξιδέψει και εκτεθεί σε γκαλερί και Μουσεία στην Ελλάδα αλλά και στο Κάιρο, την Αλεξάνδρεια, τη Νέα Υόρκη, τη Ντόχα, το Παρίσι, το Λονδίνο και τη Σαγκάη.
Για την έκθεση επιλέχθηκαν κοσμήματα που είχαν ως άξονα τον διάλογο με τα ζώα στις φωτογραφίες του Νικόλα Λώτσου. Και επιλέχθηκαν ζώα, όπως το λιοντάρι σε ένα ζευγάρι σκουλαρίκια για να συνομιλήσει με το λιοντάρι στη φωτογραφία, αλλά και τα φτερά της Σφίγγας σε ένα δαχτυλίδι για να συνομιλήσει με τις καμηλοπαρδάλεις, όπως τις απαθανάτισε ο φακός του Λώτσου. Με λίγα λόγια, ο θεατής θα δει τόσο πραγματικά, όσο και φανταστικά ζώα σε διάλογο. Το ταίριασμα έγινε έτσι ώστε ο θεατής να ανακαλύψει την αρμονία στις μορφές είτε των φωτογραφημένων ζώων, είτε των ζώων όπως έχουν αποδοθεί στα κοσμήματα».
Κύριε Λώτσο, έχετε ταξιδέψει και φωτογραφίσει σε πολλές ηπείρους, όμως η Αφρική μοιάζει να κατέχει κεντρική θέση στο έργο σας. Ποια στοιχεία της είναι αυτά που σας εμπνέουν περισσότερο, ώστε να στρέφετε την κάμερα ξανά και ξανά σε αυτήν;
Νικόλας Λώτσος (Ν.Λ.): «Η Αφρική ήταν πάντα στην καρδιά και την ψυχή μου, όσο θυμάμαι τον εαυτό μου. Από παιδί, δεν έχανα ποτέ τη μαυρόασπρη σειρά του Ταρζάν με τον Βαϊσμίλερ κάθε Κυριακή στην τηλεόραση. Κάθε Παρασκευή, περίμενα με ανυπομονησία το νέο τεύχος του περιοδικού “Ταρζάν” στο περίπτερο. Ήξερα πως η Αφρική με περίμενε. Αλλά έπρεπε πρώτα να γνωρίσω τη γυναίκα μου, για να με βοηθήσει να οργανώσουμε μαζί το πρώτο μας ταξίδι, πριν από 18 χρόνια. Χωρίς εκείνη, ίσως να μην είχα ζήσει ποτέ την εμπειρία της Αφρικής. Και είναι πραγματικά μια εμπειρία συγκλονιστική, μοναδική. Γιατί στη σαβάνα μεταφέρεσαι σε έναν κόσμο που δεν υπάρχει πουθενά αλλού. Εκεί δεν είσαι ο κυρίαρχος, δεν είσαι οικοδεσπότης· είσαι φιλοξενούμενος. Η μαγεία της φύσης και το μεγαλείο των ζώων δεν έχουν αντίκρισμα.
Έπειτα, έρχονται οι φυλές, η επαφή με μοναδικές κουλτούρες, η μαγευτική εμπειρία του σαφάρι. Το να ζεις σε σκηνές μέσα στη σαβάνα, το game viewing, η φροντίδα από τους οδηγούς και τους trackers, τα επιλεκτικά πολυτελή αλλά απόλυτα εναρμονισμένα με τη φύση lodges, η στενή επαφή με τα ζώα· όλα αυτά σε κάνουν να νιώθεις μέρος ενός κόσμου αρχέγονου, σχεδόν μυθικού. Κι ύστερα, έρχεται η άλλη πλευρά. Το στραπάτσο. Η απόλυτη ανατροπή. Εκεί που ζεις τη μαγεία της φύσης, έρχεσαι αντιμέτωπος με την ωμή πραγματικότητα της ανθρώπινης επιβίωσης. Οι απάνθρωπες συνθήκες στις σοκαριστικές παραγκουπόλεις, σε κάνουν να δεις την Αφρική μέσα από ένα εντελώς διαφορετικό πρίσμα. Αυτή είναι η Αφρική· η ήπειρος των τεράστιων αντιθέσεων. Ένα διαρκές ηλεκτροσόκ που σε κάνει να ζεις κάθε στιγμή με απόλυτη ένταση. Η Αφρική δεν συγκρίνεται με τίποτα άλλο. Είναι η αρχή και το τέλος».
Στην έκθεση έχουν επιλεχθεί φωτογραφίες που μοιάζουν με πορτρέτα -θα μπορούσε να πει κανείς- άγριων ζώων. Τι είναι αυτό που κάνει τόσο γοητευτική την αποτύπωση της άγριας ζωής και τι επιδιώκετε να αναδείξετε φωτογραφίζοντας τα ζώα της αφρικανικής σαβάνας;
Ν.Λ.: «Αν αυτές οι κοντινές λήψεις του άγριου ζώου που βλέπετε ξεπερνούν το επιφανειακό και σας επιτρέπουν να αισθανθείτε τη μεγαλοπρέπειά του, τη σιωπηλή δύναμή του, την ευαλωτότητά του, τη μοναξιά του, τότε δεν βλέπετε απλά μια καταγραφή της άγριας ζωής. Αν το βλέμμα του σας αναγκάζει να σταθείτε, αν νιώθετε πως υπάρχει κάτι παραπάνω, τότε ζείτε μια στιγμή επικοινωνίας· μια αληθινή σύνδεση, όπου η φύση δεν είναι πια απόμακρη, αλλά οικεία, συγκινητική, δυνατή. Τότε δεν βλέπετε απλώς μια εικόνα. Βλέπετε ένα πορτρέτο.
Η περιπλάνηση στη φύση, η προσπάθεια εντοπισμού τους, ακολουθώντας ίχνη και ήχους είναι σαγηνευτική. Είναι, άλλωστε, πλάσματα δυσπρόσιτα· αλλά όταν εμφανισθούν είναι επιβλητικά, γεμάτα δύναμη και μεγαλοπρέπεια. Το συναίσθημα που νιώθεις όταν αντικρίζεις τον “βασιλιά”, για πρώτη φορά, είναι απερίγραπτο. Θυμάσαι ότι σου κόπηκε η ανάσα, θυμάσαι ότι πάγωσε το αίμα σου. Για έναν φωτογράφο άγριας ζωής, το να προσπαθήσει να αποτυπώσει κάτι τόσο συγκλονιστικό που εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια του είναι αναπόφευκτο, είναι τύχη, είναι φωτογραφική πρόκληση. Είναι το φωτογραφικό raison d’être. Όμως, η φύση και η άγρια ζωή συρρικνώνονται. Πολλά από τα ζώα που φωτογραφίζω, βρίσκονται στα πρόθυρα της εξαφάνισης. Δεν είμαι conservationist, με την επαγγελματική έννοια του όρου, αλλά η ανησυχία μου για την άγρια φύση και ο κίνδυνος αφανισμού της είναι η πιο ισχυρή κινητήρια δύναμη πίσω από τη δουλειά μου.
Θέλω τα έργα μου να ανοίξουν διάλογο για την προστασία της φύσης και της άγριας ζωής. Θέλω να γίνουν ενέργειες που θα έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο στη διατήρησή τους. Θέλω τα παιδιά μας να έχουν την ευκαιρία να δουν αυτά τα μαγευτικά πλάσματα, μπροστά στα μάτια τους. Όχι να τα βλέπουν μόνο σε Mουσεία, επειδή απλά δεν θα υπάρχουν πια. Κάθε πορτρέτο ζώου που φωτογραφίζω δεν είναι απλώς μια εικόνα. Είναι ένα βλέμμα στη ζωή, μια ιστορία, μια υπενθύμιση της δύναμης και της ευθραυστότητάς τους. Είναι η απόδειξη ότι υπάρχουν τώρα, αλλά ίσως όχι για πάντα· είναι η προσπάθεια να ζήσει η ελπίδα· η ελπίδα ότι δεν θα χαθούν ποτέ».
