Απόστολος Γιαγιάννος: «…Συνεχίζω να μαθαίνω από κάθε πηγή»

© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη

Η αναδρομική έκθεση «Απόστολος Γιαγιάννος: 50 χρόνια Τέχνη» παρουσιάζεται έως τις  27 Απριλίου στη γκαλερί Sianti [Βασ. Αλεξάνδρου 2 & Νηρηίδων 18, περιοχή Χίλτον].

Η έκθεση, σε επιμέλεια της κόρης του Μαρίας Γιαγιάννου,  τιμά τα πενήντα χρόνια (1974-2024) δημιουργίας του σημαντικού καλλιτέχνη,  και  εστιάζει στα είκοσι πιο πρόσφατα έτη της δουλειάς του,  παρουσιάζοντας δείγματα από δέκα εικαστικές ενότητες σε μια περιεκτική αναδρομή που κρατά το ενδιαφέρον αμείωτο και επιτρέπει μια ματιά στην Ιστορία του δημιουργού, όχι ως ένα ήσυχο κομμάτι κάποιου Αρχείου, αλλά ως ενεργή παρακαταθήκη για το Μέλλον.

Ο επισκέπτης θα συνομιλήσει με 50 ζωγραφικά έργα μεγάλων και μεσαίων διαστάσεων και με γλυπτά. Οι ενότητες που τιτλοφορούνται «Ε.Δ.Ε.Μ.», «Εικοστός Αιών», «Τοπία», «Άνθη. Μόνο», «Σημείο Φυγής», «Το Αυγό του Ανθρώπου», «Κροκόδειλοι», «Ποδόσφαιρο», «Δοξαστικά», «Η Νύχτα των Σκαραβαίων», αναπτύσσονται στις αίθουσες ενώ κείμενα αναρτημένα στους τοίχους δίνουν πρόσβαση στην ιστορική συνέχεια και τη θεματική της κάθε ενότητας.

Τα λογοτεχνικά τολμήματα του Απόστολου Γιαγιάννου βρίσκονται επίσης στον χώρο, συμπληρώνοντας τον ευρύτατο κόσμο του καλλιτέχνη που πάντα ορίζεται από τις συντεταγμένες των δημιουργικών εμμονών του, οι οποίες τον οδηγούν σε συναρπαστικές εμπνεύσεις.

Με τον Απόστολο Γιαγιάννο, είχαμε τη χαρά να μιλήσουμε.

Κύριε Απόστολε Γιαγιάννο, στην παρούσα αναδρομική σας έκθεση, βλέπουμε έργα από τουλάχιστον δέκα θεματικές ενότητες της δουλειάς σας. Είναι μια αντιπροσωπευτική σύνοψη των 88 εκθέσεων που έχετε έως σήμερα πραγματοποιήσει;

«Ελπίζω, σε λίγα χρόνια, να μου δοθεί η ευκαιρία ώστε να πραγματοποιήσω μια ολοκληρωμένη αναδρομή, με την ευγενή παραχώρηση έργων μου και από κατόχους και συλλέκτες στην Ελλάδα. Θα είναι, μάλλον, δύσκολη η προσωρινή παραχώρηση έργων από συλλέκτες του εξωτερικού, μιας που βρίσκονται στη Γαλλία, την Ιταλία, την Αγγλία, το Βέλγιο, την Ισπανία, την Ελβετία αλλά και στην Αμερική και τον Καναδά. Όμως αυτή, η 88η έκθεσή μου, που παρουσιάζεται στη γκαλερί Sianti, σε επιμέλεια της κόρης μου, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως αντιπροσωπευτική σύνοψη».

Είστε δημιουργός με αναγνωρίσιμη καλλιτεχνική ταυτότητα -αν και η δουλειά σας περνά συχνά από πειραματισμούς και μεταμορφώσεις. Τι σημαίνει για σας το πέρασμα από τη χειρονομιακή ζωγραφική των τοπίων σας στο λεπτομερές σχέδιο των έργων της «Ε.Δ.Ε.Μ.»; Η μεταμόρφωση είναι εργαλείο της τέχνης;

«Στις πρώτες μου εκθέσεις με τα τοπία κυριαρχούσε πάντα η κατακλείδα: “σε τούτα τα τοπία το συμβάν δεν φανερώνει πάντα τις αιτίες του”. Ήταν μια προτροπή προς τον θεατή να προσπαθήσει να βρει αυτές τις αιτίες (φυσικές ή ιδεατές) μέσα στην παχύρευστη ανάγλυφη ύλη του κάθε έργου μου. Αυτό ακριβώς προσπαθούσα να ερμηνεύσω κι εγώ χειρονακτικά· και στο τέλος, με την υπογραφή άφηνα το έργο να υπάρχει και να περιμένει την όποια ερμηνεία θα του έδινε ο κάθε θεατής. Αισθάνομαι εντολοδόχος διαχειριστής των αισθητικών επιθυμιών του κοινού. Αυτό γίνεται πάντα, ακόμα κι όταν αλλάζω τρόπους πλαστικής έκφρασης, είτε χειρονομιακά είτε μέσω λεπτομερούς σχεδιασμού».

Έχετε κάποιο αγαπημένο θέμα ή μια αγαπημένη περίοδο της δουλειάς σας;

«Αγαπώ όλες τις περιόδους της εργασίας μου. Κατά διαστήματα, γυρίζω σε δικές μου παρελθούσες τεχνικές. Κάνω δηλαδή μια κυκλική επάνοδο ή προσθήκη, ή φυγή, ανάλογα με τα ερεθίσματα και το κοινωνικό γίγνεσθαι. Πότε η χαρά, πότε η αγανάκτηση, πότε ο σαρκασμός, ο θυμός, η συμπόνια, η αγάπη, με κυριεύουν και με ωθούν στη δράση· στην τάση να εκφραστώ εικαστικά και να περιγράψω τα βαθιά αιτήματα του σύγχρονου ανθρώπου».

Είστε ζωγράφος του πινέλου ή του μολυβιού; Στην ιστορική διαμάχη disegno vs colore (σχέδιο εναντίον χρώματος), ποια πλευρά θα διαλέγατε;

«Όπως εξήγησα παραπάνω, είμαι ένας εμμονικός χειρονάκτης ζωγράφος, που προσπαθώ να μπαίνω στα πεδία του σχεδίου αλλά και του χρώματος. Πάντως, σας βεβαιώνω ότι και στην αφηρημένη ζωγραφική υπάρχει έντονος σχεδιασμός, πότε εμφανής και πότε κρυφός ή υπαινικτικός, όπως και στην επιλογή για το χρώμα ενυπάρχει η μέριμνα για οργανωμένο σχεδιασμό».

Ποιος είναι ο σημαντικότερος δάσκαλος που είχατε; Συνεχίζετε να μαθαίνετε; Η ζωή μας επιφυλάσσει πολλούς διαφορετικούς δασκάλους -τη φύση, τη φιλία, τις άλλες τέχνες, αλλά και τις δυσκολίες. Εσείς, πού βρίσκετε τον δάσκαλό σας;

«Είχα την τύχη να έχω σπουδαίους δασκάλους. Ο Ηλίας Δεκουλάκος ήταν μοναδικός. Ο χαράκτης Α. Τάσσος, ο Δ. Μυταράς, και οι σεβαστοί φίλοι Γ. Μόραλης και Γ. Τσαρούχης. Δάσκαλοί μου είναι όσοι θαύμασα βαθιά: ο μεγάλος Ελ Γκρέκο, ο Πικάσο, ο Μπουζιάνης και ο μέγας, μέγιστος, Θεϊκός Βαν Γκογκ. Δάσκαλός μου είναι η ζωή γύρω μου, τα λάθη τα δικά μου και των άλλων, η αθωότητα των παιδιών, το ένθεν και ένθεν των φυσικών φαινομένων. Συνεχίζω να μαθαίνω από κάθε πηγή».

Πότε καταλάβατε το πεπρωμένο σας; Ότι θα γίνετε ζωγράφος;  Τι θα συμβουλεύατε τα παιδιά που ετοιμάζονται να δώσουν εξετάσεις για την Καλών Τεχνών και ονειρεύονται να πετύχουν ως εικαστικοί καλλιτέχνες;

«Από το Δημοτικό στην Τρίπολη άρχισα να αισθάνομαι ότι θέλω να γίνω ζωγράφος. Η δασκάλα μου, κα Ουρανία, με όρισε μόνιμο εικονογράφο στον πίνακα της τάξης όταν ήθελε να κάνω με την κιμωλία κάποιο παραστατικό σχέδιο σε σχέση με το μάθημα. Στα παιδιά που ετοιμάζονται να δώσουν εξετάσεις στην Καλών Τεχνών, προτείνω να έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και να αξιοποιούν τις συμβουλές των δασκάλων τους, ακόμα και αν κάποιες φορές διαφωνούν».

Όταν ζωγραφίζετε, πού ταξιδεύει ο λογισμός σας;  Και τι σημαίνει για σας το ατελιέ σας;

«Καθώς παράγω το έργο μου, σχολιάζω και κρίνω με τον νου μου το κοινωνικό παρόν, με τα καλά και τα κακά του. Αναπολώ και δανείζομαι από το παρελθόν, μα κυρίως οραματίζομαι και, ταυτοχρόνως, ανησυχώ για το μέλλον. Λέω στον εαυτό μου “η πραγματική τέχνη δανείζεται από το παρελθόν, περιγράφει το παρόν και πορεύεται προς το μέλλον”. Ο χώρος του ατελιέ μου είναι ένα ησυχαστήριο όπου επικρατεί βουβαμάρα, διακοπτόμενη από τον ήχο του συρσίματος του πινέλου και της σπάτουλας. Κάποιες φορές ακούγονται και φωνές ικανοποίησης ή απογοήτευσής μου».

Στην έκθεση βλέπουμε και τον γλύπτη-Γιαγιάννο. Η πιο πρόσφατη έκθεση πριν την αναδρομική σας ήταν «Το αυγό του ανθρώπου», το 2017. Ποια είναι η σχέση σας με τη γλυπτική;

«Η σχέση μου με τη γλυπτική γεννήθηκε, αρχικώς, από την επιθυμία μου να ξεφύγω από τις δύο διαστάσεις και άρχισε με την φιλοτέχνηση μερικών κατασκευών. Μέχρι που έγινε και αυτή, ακόμα μία δημιουργική μου ενασχόληση».

Έχετε συνεργαστεί με δεκάδες γκαλερί στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Πώς είναι η σχέση σας με τους γκαλερίστες και με το εμπορικό σκέλος της τέχνης; Και όσον αφορά την επικοινωνία με τους θεατές, πόσο σημαντική  είναι για εσάς;

«Η συνεργασία μου με τις γκαλερί της Ελλάδας και του εξωτερικού ήταν άριστες και τις εποχές της ευμάρειας και τις εποχές της κρίσης. Βγαίνουν τα έργα από το μοναστήρι μου και εκτίθενται στο κοινό. Από τους θεατές, μαθαίνεις και αξιολογείς τις προτιμήσεις τους. Τελικά, αποκτάς τον τίτλο του εντολοδόχου, όχι πάντα αλλά τις περισσότερες φορές».

Τα πιο πρόσφατα έργα σας στην έκθεση είδαμε ότι είναι τα τοπία. Έχετε κάποιο καινούργιο καλλιτεχνικό πλάνο; Μια νέα σειρά στα σκαριά; 

«Είμαι πάντα έτοιμος να μπω σαν σφήνα μεταξύ διαφόρων εικαστικών περιόδων και να πραγματοποιήσω κάτι νέο. Ίδωμεν!»