Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Το έργο «Η Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ», βασισμένο στη νουβέλα του Νικολάι Λεσκώφ, ανεβάζει, έως τις 18 Φεβρουαρίου, τις τελευταίες του παραστάσεις στο Vault, σε σκηνοθεσία Ένκε Φεζολλάρι [Μελενίκου 26, Βοτανικός].
Πρόκειται για ένα ταξικό και βαθιά πολιτικό θρίλερ, τοποθετημένο στη Ρωσία του 19ου αιώνα -μια εποχή που οι γυναίκες ήταν αδύναμες και καταπιεσμένες από την κοινωνία.
Ο Ένκε Φεζολλάρι μίλησε μαζί μας.
Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για την υπόθεση της νουβέλας του Λεσκώφ;
«Η νεαρή Κατερίνα Ισμαήλοβα, παντρεμένη με έναν άντρα πολύ μεγαλύτερο, ζει πλήττοντας στο αφιλόξενο σπίτι της, μέχρι που γνωρίζει έναν γοητευτικό υπηρέτη, τον Σεργκέι, που την αποπλανεί και επιθυμεί να ζήσει μαζί της, σφετεριζόμενος και την περιουσία της. Η Ισμαήλοβα, που βρίσκει νέο νόημα στη ζωή της, θα κάνει τα πάντα για να τον κρατήσει και να ζήσει νόμιμα και ελεύθερα μαζί του».
Ποια κεντρικά θέματα συναντάμε στον πυρήνα της;
«Τα βασικά θέματα που απασχολούν τον Λεσκώφ είναι οι έννοιες της ταξικής αλλά και σεξουαλικής καταπίεσης, της προκατάληψης και του ηθικού δικαίου, και φυσικά η ζωογόνα αλλά και ζωώδης αίσθηση του έρωτα. Οι γυναίκες σαν την Ισμαήλοβα παραδοσιακά υποφέρουν στη σιωπή, αποσύρονται από τη ζωή ή και αυτοκτονούν. Στη συγκεκριμένη ιστορία, η γνωριμία της με τον έρωτα είναι η αφορμή για να παλέψει για την ανεξαρτησία της. Και αυτή η ανάγκη ανεξαρτησίας και αυτεξούσιας δράσης, είναι κεντρικά θέματα της ιστορίας».
Τι σας προσέλκυσε στην ενασχόληση με το συγκεκριμένο έργο;
«Είναι πάντα συγκλονιστική, η αίσθηση που δημιουργεί ένα έργο για τον έρωτα και τα ανθρώπινα πάθη. Η Ισμαήλοβα αποφασίζει να μη χάσει τη ζωή που της προσφέρει ο έρωτας. Όλη αυτή η ιστορία γίνεται μια υπόθεση επιβίωσης πια, αφού η ζωή της έχει φτάσει σε ένα τέλμα, χωρίς ενδιαφέρον, χωρίς ενέργεια. Με συγκινούν οι ιστορίες ανθρώπων που δεν είναι a priori καλοί ή κακοί, αλλά που ενεργούν παθιασμένα και έντονα μέσα σε ένα κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον που θέλει να τους πνίξει».
Μια περιγραφή σας για την Ισμαήλοβα;
«Είναι μια παθιασμένη γυναίκα σε χειμερία νάρκη… μια γυναίκα τολμηρή για την εποχή της, ασυμβίβαστη, με προσωπικό ηθικό κώδικα, που δοκιμάζεται κάτω από δύσκολες, και ίσως άδικες, συνθήκες. Είναι σημαντικό ότι η Ισμαήλοβα λειτουργεί με βάση το συναίσθημα. Αν επέλεγα ένα χαρακτηριστικό της, αυτό θα ήταν το πάθος και η ανάγκη της να αποφασίσει η ίδια ποιο θα είναι το πεπρωμένο της. Είναι μια γυναίκα που την κατανοείς και τη συμπονάς, παρά τα μεγάλα της λάθη».
Και μία για τον Σεργκέι;
«Ο Σεργκέι αντιπροσωπεύει το αρχέτυπο του αρσενικού χειραγωγού! Στα βασικά του χαρακτηριστικά, η έλλειψη συναισθήματος, το σύμπλεγμα κατωτερότητος και ανεπάρκειας που βιώνει όλη του τη ζωή, αλλά και ένας υπέρμετρος δυναμισμός και, βέβαια, η γοητεία του αρσενικού, στην οποία δεν μπορεί να αντισταθεί το αντίθετο φύλο.
Στερείται ηθικών φραγμών και δεν διστάζει να χρησιμοποιεί την ερωτική παραπλάνηση ως την καλύτερη μέθοδο ανέλκυσής του στις υψηλότερες κάστες της κοινωνίας. Αισθάνεται κοινωνικά αδικημένος και αδιαφορεί πλήρως για την ορθότητα των τρόπων ή τις μεθόδους που θα χρησιμοποιήσει προκειμένου να επιτύχει τους στόχους του. Δεν διστάζει ούτε στιγμή να εκμεταλλευτεί ψυχικά και σωματικά την Κατερίνα και να την οδηγήσει στις πλέον ακραίες πράξεις, προκειμένου να αποκτήσει κύρος, δύναμη, κοινωνική θέση και εξουσία. Ο Σεργκέι είναι ο μοχλός των εγκλημάτων, ο ιθύνων νους!»
Που εστίασε η σκηνοθετική σας ματιά;
«Όπως πάντα στις ανθρώπινες σχέσεις -μέσα από λόγια, ματιές, μουσικές και εικόνες. Είναι σημαντικό να ακούς αυτό που έχουν να σου πουν οι χαρακτήρες, να αφουγκραστείς τα λάθη και τα πάθη τους, ανάμεσα στις γραμμές, και αυτό να το προσφέρεις στον θεατή με όλα τα μέσα, σκηνικά και μη, που προσφέρει το θέατρο. Στη συγκεκριμένη παράσταση, υπάρχει και ένα υπέροχο αφηγηματικό τραγούδι ερμηνευμένο από τη Σοφία Παπάζογλου, που από μόνο του δημιουργεί νέες εικόνες, νέες αναφορές για τον θεατή και που χτίζει την προσωπικότητα της Ισμαήλοβα».
Μια κεντρική οδηγία – κατεύθυνση που δώσατε στους ηθοποιούς σας;
«Να νιώσουν… και αυτό να το περάσουν στο κοινό. Δεν μπορείς να παρουσιάσεις ένα έργο που μιλά για το πάθος και να μην πάλλεται η καρδιά και η ψυχή του ηθοποιού στη σκηνή».
Πείτε μας μια ατάκα, έναν διάλογο ή περιγράψτε μας μια σκηνή του έργου–ό,τι σας έρθει πρώτο στον νου.
«Η σκηνή που η Κατερίνα πνίγει τον άνδρα της και λέει εδάφιο από τη Παλαιά Διαθήκη και, αμέσως, μένει στην ανυπαρξία, και ακούγεται το τραγούδι της παράστασης, ερμηνευμένο από τη Σοφία Παπάζογλου».
Σε λίγες ημέρες, οι παραστάσεις ολοκληρώνονται. Κάποια επόμενα σχέδιά σας;
«Τώρα είμαι στις Σέρρες, στο ΔΗΠΕΘΕ, και κάνω πρόβες για τον “Θείο Βάνια” που ανέβει στις 7 Μαρτίου και στην Αθήνα στις 22 Απριλίου. Μετά το Πάσχα, θα γίνει και η πρεμιέρα του αλβανικού έργου της Ornela Vorpsi, “Η χώρα όπου ποτέ δεν πεθαίνεις”, με την Αμαλία Αρσένη στο Θέατρο Σταθμός, ένα έργο που παρουσιάζει την ιστορία ενός κοριτσιού που μεγαλώνει στη δικτατορία του Χότζα».
Μια χρήσιμη συμβουλή που σας έχουν δώσει;
«Να μην μετανιώνω, να έχω πίστη».
Κάτι που σας φτιάχνει τη διάθεση;
«Η μουσική, οι φίλοι μου, η πρόβα».
Κάτι που τη χαλά;
«Η αμορφωσιά και η ασχήμια».
Μια αγαπημένη καθημερινή συνήθεια;
«Καφές».
Ταυτότητα Παράστασης
Σκηνοθεσία: Ένκε Φεζολλάρι
Διασκευή: Μαρία Σκαφτούρα
Σύμβουλος δραματουργίας: Κάτια Σωτηρίου
Πρωτότυπη μουσική: Γιώτα Κοτσέτα- Αλέξης Αλεβιζάκης
Σκηνικός χώρος- κοστούμια: Γιώργος Λυντζέρης
Φώτα: Σεμίνα Παπαλεξανδροπούλου
Βοηθός σκηνοθέτη: Άντα Γιαννουκάκη
Το ομώνυμο τραγούδι της παράστασης ερμηνεύει η Σοφία Παπάζογλου σε στίχους Μαρίας Σκαφτούρα και μουσική Αλέξη Αλενιζάκη.
Η διασκευή στηρίχτηκε στο βιβλίο του Νικολάϊ Λεσκώφ με τίτλο «Η λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ροές, σε μετάφραση Άννας Ραδίτσα.
Ερμηνεύουν: Μαρία Σκαφτούρα, Άγγελος Ανδριόπουλος, Γιάννης Παπαϊωάννου, Μαρία Σωτηριάδου, Άντα Γιαννουκάκη, Βασίλης Τσιάκας, Αγάπη Παπαθανασιάδου.
