Αντλώντας από την πλατωνική αλληγορία του «Σπηλαίου» και διερευνώντας, μέσα από τη φιλοσοφική διάσταση της τυφλότητας, πιθανές παραλληλίες με τον σημερινό κόσμο της εικονικής πραγματικότητας και των ψευδών ειδήσεων, η παράσταση «Το σπήλαιο», σε σύλληψη και σκηνοθεσία Έλλης Παπακωνσταντίνου, συγκεντρώνει ξένους και Έλληνες δημιουργούς, που μοιράζονται τεχνικές και γνώσεις του θεάτρου σκιών και της νέας όπερας.
Το «Σπήλαιο» παρουσιάζεται από την ομάδα ODC Ensemble, για δύο μόνο βραδιές, στο Μέγαρο Μουσικής, στην Αίθουσα Νίκος Σκαλκώτας, την Τρίτη 9 και την Τετάρτη 10 Οκτωβρίου, στις 9 το βράδυ, στην αγγλική γλώσσα και με ελληνικούς υπέρτιτλους [Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη, Αμπελόκηποι].
Η παράσταση υποστηρίζεται από το υπουργείο Πολιτισμού και αποτελεί διεθνή συμπαραγωγή και συνεργασία φορέων του εξωτερικού. Τραγουδιστές, εικαστικοί, περφόρμερ -ανάμεσά τους και ο Blaine L. Reininger, ιστορικό στέλεχος των Tuxedomoon- συμπράττουν σε μια καταιγιστική παράσταση που εντυπωσίασε κοινό και κριτικούς κατά τη θριαμβευτική της ευρωπαϊκή περιοδεία.
Η πολυβραβευμένη, καινοτόμος Ομάδα ODC (ODC Ensemble), που ιδρύθηκε από την Έλλη Παπακωνσταντίνου, φέρνει στο σήμερα την αιώνια σύγκρουση γνώσης και αλήθειας με την παραμόρφωσή τους στον χαοτικό κόσμο των fake news και της fake life του διαδικτύου.
«Ο καθένας από εμάς μπορεί να φτάσει στη γνώση»
Η ιδρύτρια της ομάδας ODC Ensemble και σκηνοθέτις της παράστασης, Έλλη Παπακωνσταντίνου, μας αναφέρει χαρακτηριστικά: «Μου αρέσουν συγκεκριμένα γεγονότα, είτε είναι πραγματικά, είτε επινοημένα… Τι είναι, όμως, πραγματικότητα και τι επινόηση, στον σύγχρονο κόσμο και το Matrix που ζούμε; Στην αλληγορία του “Σπηλαίου”, ο Πλάτων βάζει τον Σωκράτη να περιγράφει μια ομήγυρη ανθρώπων, οι οποίοι ζουν αλυσοδεμένοι σε ένα σπήλαιο και βλέπουν μόνο σκιές πραγμάτων, ζώων και ανθρώπων που τις παίρνουν για αληθινές. Το δικό μας “Σπήλαιο” είναι μια αναγωγή στη σύγχρονη πραγματικότητα. Στον κόσμο των fake news και της post truth. Είναι μια παράσταση, που θέτει ερωτήματα -ακόμα και για το ίδιο το θέατρο-, αλλά απευθύνεται στις αισθήσεις -καθώς τα λόγια της πρόζας, είτε αυτή έχει να κάνει με τον πλατωνικό διάλογο Σωκράτη – Γλαύκου, είτε με τις ρεαλιστικές σκηνές (αποσπάσματα από το “1984” του Όργουελ κι από τα “Matrix” και “Trainspotting”), γίνονται τραγουδισμένη αφήγηση, που εκφέρουν οι λυρικές φωνές των τεσσάρων performer. Μια σύγχρονη όπερα, δηλαδή.
Η παράσταση δεν δίνει απαντήσεις. Άλλωστε, η καλύτερη απάντηση είναι αυτή που δίνουμε σε ερωτήματα που δεν τέθηκαν ποτέ. Στις αμφιβολίες μας σχετικά με τον εικονικό κόσμο, τον “πολιτισμό της εικόνας”, τις συγκεκριμένες πολιτικές ατζέντες, τις κατά προσέγγιση και μέσω αλγορίθμων κατασκευασμένες αλήθειες και ειδήσεις. Αυτό που επιχειρεί είναι να δημιουργήσει μια σύνδεση -ψυχική, κυρίως- με τον θεατή, και να ανοίξει έναν διάλογο. Αυτό που περιγράφει και ο Σωκράτης στο “Σπήλαιο”, και δεν είναι άλλο από μια αλληγορία ενδυνάμωσης. Γιατί, ο καθένας από εμάς μπορεί να φτάσει στη γνώση, “στο φως, να αποδεσμευτεί από τον κόσμο της σκιάς”.
Η διαδικασία περιγράφεται ως επώδυνη, αλλά εφικτή μέσω της παιδείας, δηλαδή της διαλεκτικής μεθόδου. Και ο Πλάτων, καταγράφοντας τη διαλεκτική μέθοδο, μας παραδίδει έναν τρόπο σκέψης, συγκεκριμένα εργαλεία, μια μέθοδο “ελέγχου” των πεποιθήσεών μας, πραγμάτων που παίρνουμε για αυτονόητα. Τι προτείνει; Κατά τη γνώμη μου, προτείνει να ελέγχουμε εξονυχιστικά τις πεποιθήσεις μας, να επιδιώκουμε συνδιαλλαγές με ανθρώπους που, πιθανόν, να μην έχουν την ίδια άποψη με την δική μας, να “ελέγχουμε” τις θέσεις μας».
Μια απρόβλεπτη ποιητική εμπειρία
Με τους στενούς συνεργάτες και μέλη της, τον εικαστικό Παντελή Μάκκα και τον μουσικοσυνθέτη Τηλέμαχο Μούσα που υπογράφουν αντίστοιχα το εικαστικό περιβάλλον και τη μουσική σύνθεση και τη δραματουργική συνεργασία των Στέλλα Ράπτη και Tanja Diers, η διεθνώς αναγνωρισμένη ομάδα ODC Ensemble, που δρα στον χώρο της σύγχρονης και πειραματικής τέχνης, δημιουργώντας, κυρίως, υβριδικά έργα, προτείνει, μέσα από το «Σπήλαιο», μια νέα όπερα, που αντλεί από μια μεγάλη γκάμα επιρροών. Μοτίβα παραδοσιακής ελληνικής μουσικής, μπαρόκ μουσική, λουπαδόροι και θορυβικά τοπία συνυφαίνονται με τον απρόβλεπτο εικαστικό κόσμο των σκιών σε μια ποιητική εμπειρία. Μια νέα όπερα για τέσσερις φωνές, σαντούρι, πιάνο και live electronics. Οι περφόρμερς, λυρικοί τραγουδιστές και χειριστές του θεάτρου σκιών στο κέντρο αυτού του έργου, μετέχουν με όλα τους τα εκφραστικά μέσα.
Στην παράσταση συμμετέχουν οι περφόρμερ – μουσικοί: Blaine L. Reininger -pedals & effects, Αναστασία Κατσιναβάκη -πιάνο, μουσική διδασκαλία, Βιβή Πέτση, Μαριλένα Χρυσοχοΐδη -σαντούρι. Τις φιγούρες θεάτρου σκιών σχεδίασε και κατασκεύασε ο Τάσος Κώνστας. Τους φωτισμούς υπογράφει η Ολυμπία Μυτιληναίου.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
