Πολλές φορές και για χιλιάδες ανθρώπους, η μουσική του Μάνου Χατζιδάκι είναι ένα νοσταλγικό ταξίδι. Άλλοτε έχει όχημα μόνο τις νότες και το σιγανό μουρμούρισμα της ευχαρίστησης, άλλοτε κουβαλά μαζί συναισθήματα, αναμνήσεις, εικόνες κι όλα εκείνα που αναζητούν όσοι νιώθουν ότι μπορούν να εκφραστούν μέσα από τα έργα του μεγάλου Έλληνα μουσικοσυνθέτη.
Ελάχιστες όμως φορές και λιγοστοί άνθρωποι στο νοσταλγικό ταξίδι της μουσικής του, θα βρουν εκείνη τη μικρή σκέψη, εκείνη τη μικρή διαδρομή που γυρνάει πίσω στον Χρόνο του Μάνου Χατζιδάκι και «οδηγεί στης ζωής του το ταξίδι», πίσω εκεί που συναντήθηκε πρώτη φορά με τις νότες, στο σπίτι που γεννήθηκε, στις παρυφές της παλιάς πόλης της Ξάνθης, εκεί όπου πέρασε τα παιδικά του χρόνια και που μόνο αν το επισκεφθεί κάποιος μπορεί ίσως να κατανοήσει περισσότερο τη ζωή και την πορεία του μουσικού έργου του κορυφαίου Έλληνα δημιουργού.
Η εκ βάθρων ανακαίνιση του εντυπωσιακού κτίσματος που για χρόνια ήταν εγκαταλειμμένο και παραμελημένο αποτέλεσε, ίσως, μια από τις πιο… πρόσφατες αποκαλύψεις μιας ακόμα άγνωστης πτυχής της πλούσιας ιστορίας της πόλης με τα χίλια χρώματα.
Η Ξάνθη και οι άνθρωποί της, όλους τους προηγούμενους μήνες, πέρασαν μια μεγάλη δοκιμασία λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Η τοπική κοινωνία είδε να αναβάλλονται μεγάλες διοργανώσεις όπως το καρναβάλι και οι γιορτές της παλιάς πόλης. Η αναβολή αυτών των σημαντικών πολιτιστικών εκδηλώσεων «πλήγωσε» τον πυρήνα της τοπικής κοινωνίας και την εξωστρέφειά της. Τώρα όμως που οι δύσκολες μέρες άρχισαν σταδιακά να περνούν, μια επίσκεψη στο σπίτι του Μάνου Χατζιδάκι αποτελεί την καλύτερη απόδειξη πως η πόλη δεν ξεχνά όσα της δίνουν ζωή, ελπίδα, δύναμη, προοπτική. Και όλα αυτά συμπυκνώνονται σε μια λέξη, πολιτισμός.
Ο μεγάλος δημιουργός Μάνος Χατζιδάκις γεννήθηκε στην Ξάνθη στις 23 Οκτωβρίου 1925. Ο πατέρας του Γεώργιος Χατζηδάκις εγκαθίσταται στην πόλη όπου ασκεί το επάγγελμα του δικηγόρου. Εκείνη την εποχή, η Ξάνθη ζει τη μεγάλη άνθιση του καπνεμπορίου και οι εμπορικές συνεργασίες που αναπτύσσονται με καπνεμπορικούς οίκους του εξωτερικού δημιουργούν ένα γόνιμο οικονομικό περιβάλλον μέσα στο οποίο μπορούσε να εργαστεί ο Γεώργιος Χατζιδάκις, προσφέροντας νομικές υπηρεσίες στις καπνεμπορικές επιχειρήσεις.
Η οικογένεια Χατζιδάκι νοικιάζει τον δεύτερο όροφο του διατηρητέου κτηρίου «Grand Maison». Κατά ορισμένους, ο Μάνος γεννήθηκε σε αυτό, ενώ κατά κάποιους άλλους πέρασε ορισμένα από τα παιδικά του χρόνια. Σε κάθε περίπτωση όμως στο σπίτι αυτό ο Χατζιδάκις ξεκίνησε το μεγάλο ταξίδι στον μαγικό κόσμο της μουσικής χάρη στο μεγάλο πιάνο που υπήρχε στο σπίτι και στα μαθήματα που πήρε από την Αρμένισσα δασκάλα μουσικής Άννα Αλτουνιάν. Στον ίδιο δρόμο που βρίσκεται το αρχοντικό, στην οδό Ελευθερίου Βενιζέλου, υπήρχε και το μοναδικό ιδιωτικό σχολείο της Ξάνθης όπου ο Μάνος έλαβε τα πρώτα μαθήματα. Το 1932, η οικογένεια Χατζιδάκι εγκαθίσταται οριστικά στην Αθήνα.
Σήμερα, στον δεύτερο όροφο του κτηρίου, παλιές φωτογραφίες του Μάνου Χατζιδάκι και της οικογενείας του, της Αρμένισσας δασκάλας του, όπως επίσης παρτιτούρες των έργων του, ιδιόχειρες μουσικές σημειώσεις και λιγοστά προσωπικά αντικείμενα μαρτυρούν το πέρασμα του μεγάλου Έλληνα μουσικοσυνθέτη από τους χώρους του σπιτιού που, αναμφισβήτητα, σημαδεύτηκε από την παρουσία του.
Σήμερα, ο Πολυχώρος Τέχνης και Σκέψης λειτουργεί με τη συμβολή της Επιτροπής Διαχείρισης που ορίστηκε από τον περιφερειάρχη Χρήστο Μέτιο και όλοι όσοι συμμετέχουν σε αυτήν προσφέρουν τις υπηρεσίες τους εθελοντικά. Το μόνο σίγουρο είναι ότι το εντυπωσιακό αυτό κτίσμα στο ιστορικό κέντρο της Ξάνθης και σε μικρή απόσταση από τον εμπορικό και διοικητικό της πυρήνα θα είναι εφεξής συνυφασμένο με την παρουσία στην πόλη του μεγάλου Έλληνα μουσικοσυνθέτη.
