Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Η Labillusions και ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής Νίκος Χατζηπαπάς παρουσιάζουν το θέαμα «Kaspar Machine», που θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 9 και το Σάββατο 10 Ιουλίου 2021 στον Πολυχώρο Λιπασμάτων (Σιλό) στη Δραπετσώνα.
Το θέαμα εντάσσεται στο project «Kaspar Machine», μία διακρατική συνεργασία μεταξύ Ελλάδας, Ιταλίας, Πολωνίας και Ρουμανίας με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο πλαίσιο του προγράμματος Creative Europe Culture, με την αιγίδα και τη στήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Το «Kaspar Machine» δεν είναι μία απλή performance. Είναι σύνθεση τεχνών: μια εικαστική προσομοίωση τόπου εγκλεισμού, όπου δεσπόζει η εικονική 3D μαριονέτα μεγάλης κλίμακας, ατμοσφαιρικοί ήχοι, μουσική, τέχνες του θεάτρου δρόμου, street performers, σωματική κίνηση, video art, animation, εντυπωσιακό costume design, ευφάνταστες σκηνικές εγκαταστάσεις ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι, τον εγκλεισμό/αποκλεισμό και την ελευθερία.
Ο κ. Νίκος Χατζηπαπάς μίλησε μαζί μας.
Θα θέλατε να ξεκινήσουμε με μια περιγραφή για όσα θα παρουσιάσετε στο κοινό στα Λιπάσματα;
«Πρόκειται να παρουσιάσουμε ένα θέαμα για τον δημόσιο χώρο μεγάλης κλίμακας. Θα μπορούσαμε να το ορίσουμε ως “Μια Όπερα για τον Εγκλεισμό”. Το θέαμα αυτό είναι μια συνεργασία μεταξύ πέντε φορέων, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος “Creative Europe”, έχει δε και την στήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Οι φορείς που συμμετέχουν είναι η ελληνική εταιρεία “Labillusions” που είναι και ο Leader του Προγράμματος και η συνεργαζόμενη θεατρική ομάδα “Helix Action Theater”. Επίσης, ως συνεργάτες του Προγράμματος είναι το Teatro dei Venti -Ιταλία, Teatr Biuro Podrozy -Πολωνία, FOA (Fusion of Arts Association) -Ρουμανία, το Κέντρο Αναπτυξιακών Μελετών Prisma. Συμμετέχουν ως Association Partners το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης και η “Ανώτερη Σχολή Δραματικής Τέχνης Δήλος-Δήμητρα Χατούπη”.
Το θέαμα “Kaspar Machine” που θα παρουσιαστεί στα “Σιλό” στον Πολυχώρο Λιπασμάτων Δραπετσώνας, είναι μια σύνθεση, όπου όλες οι μορφές των παραστατικών τεχνών συναντώνται με την τεχνολογία. Θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε ως μία εικαστική εγκατάσταση στον δημόσιο χώρο, όπου συνυπάρχουν ο θεατρικός λόγος, η μουσική, η εκφραστική κίνηση, η γλυπτική και η τεχνολογία».
Το «Kaspar Machine» έχει ως αφετηρία το κείμενο «Κραυγές Βοήθειας» του –πρόσφατα βραβευμένου με το Νόμπελ Λογοτεχνίας Αυστριακού συγγραφέα της πρωτοπορίας Πέτερ Χάντκε, καθώς και ψηφίδες από τα έργα του «Κάσπαρ» και «Βρίζοντας το κοινό».Τι σας προσέλκυσε στον συγκεκριμένο δημιουργό;
«Ο πυρήνας του θεάματος είναι ο εγκλεισμός. Το έργο “Κάσπαρ” του Πέτερ Χάντκε, από το οποίο χρησιμοποιούνται λεκτικές ψηφίδες, έχει ως αφετηρία την ιστορία του Κάσπαρ Χάουζερ, που είναι το σύμβολο του εγκλεισμού και της παιδικής κακοποίησης. Οι “Κραυγές Βοήθειας” είναι ένα αυτούσιο μικρό κείμενο του συγγραφέα. Οι “Κραυγές Βοήθειας” αποτελούν τη βάση πάνω στην οποία οι έγκλειστοι Κάσπαρ σε ένα εργοστάσιο παραγωγής κλώνων Κάσπαρ, εξεγείρονται και αναζητούν την έξοδο και την ελευθερία τους. Τέλος, ένα μικρό απόσπασμα από το “Βρίζοντας το Κοινό”, χρησιμοποιείται ως προεισαγωγή. Ακούγεται από το κομπιούτερ του ανάπηρου, παραπληγικού σκηνοθέτη της παράστασης, ο οποίος προσδιορίζει εξ αρχής ότι εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με μια θεατρική παράσταση».
Θα μας πείτε μια φράση από κάποιο κείμενό του; Όποια σας έρθει πρώτη στο νου.
«“Εδώ δεν προσφέρεται στο θέατρο, ό,τι του ανήκει. Εδώ θα διαψευστούν οι προσδοκίες σας. Καμιά φλόγα δεν θα μεταδοθεί σε σας. Η ένταση δεν θα κορυφωθεί. Ο χώρος αυτός δεν αντιπροσωπεύει κανέναν κόσμο. Εσείς ανήκετε στον κόσμο. Δεν υπάρχει άλλος κόσμος εκτός από τον δικό σας. Δεν είστε οι επισκέπτες που παρεισέφρησαν. Είστε εσείς το θέμα. Εσείς είστε το επίκεντρο”».
Λίγα λόγια σας για την επιλογή του τίτλου «Kaspar Machine» που, υποθέτουμε, σχετίζεται με το «Κάσπαρ» του Χάντκε;
«Βεβαίως, η βάση του θεάματος, η έμπνευση, είναι το έργο του Χάντκε “Κάσπαρ”. Το “Μηχανή Κάσπαρ” προκύπτει από το γεγονός ότι αναφερόμαστε σε ένα ενδιαίτημα κλωνοποίησης και παραγωγής Κάσπαρ. Τι είναι όμως ο Κάσπαρ; Είναι ένας Κλόουν, ένας Τζόκερ».
To «Kaspar Machine» υλοποιείται στο πλαίσιο διακρατικής συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας, Ιταλίας, Πολωνίας και Ρουμανίας, εντός του προγράμματος «Creative Europe Culture». Πώς έγινε η επιλογή των συμμετεχόντων;
«Με το Teatr Biuro Podrozy είμαστε συνεργάτες από παλιά, από το 2009, και συνεργαστήκαμε σε προηγούμενο αντίστοιχο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα. Είναι ένα εξαιρετικό καλλιτεχνικό συγκρότημα, με διεθνή παρουσία. Το ιταλικό Teatro dei Venti είναι ένα νεότερο συγκρότημα, που εδρεύει στη Μόντενα, εξειδικεύεται στο Θέατρο στον δημόσιο χώρο και εργάζεται πάνω σε άτομα που έχουν βιώσει ή βιώνουν τον εγκλεισμό, όπως οι φυλακισμένοι. Το F.O.A. είναι μια εταιρεία που έχει σαν αντικείμενο, πρωτίστως, τα εκπαιδευτικά προγράμματα. Αμφότερα έχουν συνεργαστεί ξανά με ελληνικές εταιρείες και είναι γνωστά για την ποιότητα της δουλειάς τους».
Πώς γίνεται η προετοιμασία του θεάματος εν μέσω πανδημίας; Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζετε;
«Οπωσδήποτε, το lockdown μάς πήγε πίσω τρεις μήνες. Υπήρχε η άποψη να μετατεθεί για το 2021. Τελικά επικράτησε η γνώμη να το ρισκάρουμε για τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, δεδομένου ότι το συγκεκριμένο project έχει άμεση συνάφεια με αυτά που βιώσαμε και βιώνουμε, με τον εγκλεισμό, λόγω του Covid-19. Εν προκειμένω, το μήνυμα θα είναι πολύ πιο ισχυρό τώρα, παρά αργότερα. Οι υγειονομικοί περιορισμοί ήταν ένα πρόβλημα προς επίλυση, αλλά τελικά ενσωματώθηκαν στη σκηνοθεσία και όλα τα σχετικά προβλήματα λύθηκαν».
Πώς επιτυγχάνεται η ανάκτηση του θεάτρου της πραγματικότητας που, όπως σημειώνετε, είναι ένας στόχος της παράστασης;
«Αυτό που ο Χάντκε ονομάζει «θέατρο της πραγματικότητας», επιτυγχάνεται κατά τη γνώμη μου με την ακύρωση των θεατρικών συμβάσεων. Το Θέατρο, ως αναπαραστατικό γεγονός, εδράζει στις συμβάσεις. Από την ώρα που το γεγονός παύει να είναι αναπαραστατικό, αλλά γεγονός αυτό καθαυτό, ευθύς η σχέση ηθοποιού και κοινού διαφοροποιείται με έναν δραματικό τρόπο. Ο ηθοποιός γίνεται θεατής και ο θεατής ηθοποιός. Αυτή η δραματική και ουσιαστική διαφοροποίηση της σχέσης κοινού και θεάματος, ηθοποιού-θεατή, όπου το θέαμα παύει να είναι “θέαμα” και ο θεατής “θεατής”, συνιστά, ίσως, την πραγμάτωση του θεάτρου της πραγματικότητας».
Λίγα λόγια για τη συνεργασία σας με τον εικαστικό Γιώργο Ξένο; Πώς προέκυψε;
«Η συνεργασία με τον εικαστικό Γιώργο Ξένο ήταν μια ευτυχής συγκυρία και προέκυψε στην πορεία αυτού του εγχειρήματος. Στο “Kaspar Machine” θα ενταχθεί έργο του, μια εγκατάσταση αποτελούμενη από 150 ανθρώπινα περιγράμματα, “Οι Διερχόμενοι”, κατασκευασμένα από σίδερο, ύψους 2 μέτρων, ένα έργο εξαιρετικό, απόλυτα ταιριαστό στην παράσταση. Αποτελεί επί της ουσίας μια εικαστική εγκατάσταση, όπως θα λέγαμε στο θέατρο: “θέατρο εν θεάτρω”, εν προκειμένω θα λέγαμε ένα εικαστικό γεγονός μέσα σε ένα άλλο, ωστόσο σε απόλυτη συνάφεια».
Να κλείσουμε με κάποιες σκέψεις, κάποια συναισθήματα που σας δημιουργεί η επαφή με το έργο;
«Πρόκειται για ένα εγχείρημα με πολλαπλές και διαφορετικές παραμέτρους. Αρχικά είναι η συνεργασία με διαφορετικούς ανθρώπους, με διαφορετική κουλτούρα και άλλες αναφορές. Αυτό είναι μια πρόκληση. Απαιτεί μια σύνθεση. Αυτό προϋποθέτει ανοιχτό πνεύμα. Οι συνεργάτες μας επιθυμούμε να είναι ουσιαστικά εμπλεκόμενοι. Εδώ έχουμε μια σύνθεση αντιλήψεων αφενός και, αφετέρου, ένα θέαμα που απαιτεί τη σύνθεση των τεχνών, σε έναν χώρο έξω από το συμβατικό πλαίσιο του θεατρικού χώρου. Εν τέλει, είναι μια πολλαπλή πρόκληση».
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Κατάλληλο άνω των 15 ετών
Διάρκεια: 70 λεπτά
Συντελεστές
Κείμενα: Πέτερ Χάντκε
Σκηνοθεσία| Εικαστική σύνθεση: Νίκος Χατζηπαπάς
Εικαστική εγκατάσταση: Γιώργος Ξένος
Χορογραφία| Επιμέλεια κίνησης: Κάλλια Θεοδοσιάδη
Επιμέλεια κίνησης των street performers: Stefano Tè
Σχεδιασμός κοστουμιών: Flavia Rosana Căpraru
Video-Animation|3D mapping: Κωστής Παπαδόπουλος
Σχεδιασμός φωτισμού: Αλέξανδρος Πολιτάκης
Βοηθός σκηνοθέτη: Θεώνη Ριντ
Β΄ Βοηθοί σκηνοθέτη: Δήμητρα Αντωνιάδου, Γιάννης Πετρίδης, Στέφανος Τσιμπουρλάς
Παίζουν: οι ηθοποιοί: Θανάσης Σαράντος, Κάλλια Θεοδοσιάδη και οι performers: Francesco Bocchi, Αγγελική Δεληγιάννη, Giulia Sarah Gibbon, Jakub Henke, Łukasz Kowalski, Krzysztof Mędrek, Μιχάλης Μιχαήλος, Blake Blakemore, Stefano Ulivieri, 25 σπουδαστές της Ανώτερης Σχολής Δραματικής Τέχνης “δήλος” –Δήμητρα Χατούπη και 20 ερασιτέχνες βοηθητικοί ηθοποιοί
Καλλιτεχνική Διεύθυνση: Νίκος Χατζηπαπάς
Παραγωγή: Labillusions
Ημέρες και ώρες παραστάσεων:
Σάββατο 19 και Κυριακή 20 Σεπτεμβρίου στις 21:00
Ώρα προσέλευσης 20:00
