Το μυθιστόρημα «Οι Διαθήκες» της πολυβραβευμένης Μάργκαρετ Άτγουντ, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Αύγουστου Κορτώ.
Πρόκειται για την αριστουργηματική συνέχεια της «Ιστορίας της Θεραπαινίδας» (εκδ. Ψυχογιός, 2018) -που κυκλοφόρησε πριν από 35 χρόνια, και άνοιξε τις πόρτες της Δημοκρατία της Γαλαάδ, μεταφέροντας μας σε ένα μέλλον δυστοπικό.
Στο κλειστοφοβικό, με ακρίβεια οργανωμένο και ανατριχιαστικά προφητικό περιβάλλον της Γαλαάδ -όπου κυριαρχούν ο πουριτανισμός, ο μισογυνισμός, ο βιολογικός ντετερμινισμός και το απόλυτο σκοτάδι, το γυναικείο φύλο μαστίζεται από υπογονιμότητα λόγω περιβαλλοντικής τοξικότητας. Οι Θεραπαινίδες έχουν απαχθεί από τις οικογένειές τους, προκειμένου να τεκνοποιήσουν για την άρχουσα τάξη. Οι Κυβερνήτες και οι Σύζυγοί τους εξουσιάζουν, οι Μάρθες είναι οι οικιακές βοηθοί και οι Θείες γαλουχούν και εκπαιδεύουν τις Θεραπαινίδες. Φύλακες και Άγγελοι μαυροντυμένοι, με όπλα στα χέρια, εγγυώνται την επιβολή της τάξης. Γυναίκες που δεν εντάσσονται σε κάποια από τις προαναφερθείσες κατηγορίες, έχουν την τύχη των αντιφρονούντων –οδηγούνται σε μια άλλη περιοχή, όπου η ζωή είναι ακόμα πιο δύσκολη -οι συνθήκες φέρνουν στον νου στρατόπεδα συγκέντρωσης και ο αργός, μαρτυρικός θάνατος καραδοκεί.
Αυτό το σκοτεινό χρονικό μιας εναλλακτικής πραγματικότητας που είναι μια σπαραχτική μαρτυρία για τη θέση της γυναίκας στον σύγχρονο κόσμο –αφού βραβεύτηκε και διασκευάστηκε για τον κινηματογράφο, την όπερα και την τηλεόραση βρίσκει τώρα τη συνέχειά του στις «Διαθήκες». Δεκαπέντε χρόνια μετά, το μεσαιωνικό καθεστώς της Δημοκρατίας της Γαλαάδ παραμένει ισχυρό, αλλά τα πρώτα σημάδια παρακμής κάνουν αισθητή την παρουσία τους.
Σε αυτή την κρίσιμη στιγμή, οι ζωές τριών ολότελα διαφορετικών γυναικών συναντιούνται, και τα αποτελέσματα μπορεί να είναι εκρηκτικά. Η μαρτυρία της Θείας Λίντια -της οποίας το περίπλοκο παρελθόν και το αβέβαιο μέλλον επιφυλάσσουν πολλές εκπλήξεις και ανατροπές, προστίθεται στις μαρτυρίες δύο γυναικών που ανήκουν στην πρώτη γενιά που ενηλικιώνεται μέσα στην τυραννία. Tα άδυτα του καθεστώτος της Γαλαάδ φωτίζονται και κάθε ηρωίδα πρέπει να αποδεχτεί ποια είναι και να αποφασίσει ως πού είναι διατεθειμένη να φτάσει για όσα πιστεύει.
«Μου ζητήσατε να σας αφηγηθώ πώς ήταν τα παιδικά μου χρόνια στη Γαλαάδ. Λέτε ότι η μαρτυρία μου θα σας χρησιμεύσει, και θέλω πράγματι να φανώ χρήσιμη. Υποθέτω ότι περιμένετε ν’ ακούσετε μόνο φρικαλεότητες, αλλά στην πραγματικότητα πολλά παιδιά γεύονταν αγάπη και στοργή στη Γαλαάδ, όπως και αλλού, και πολλοί ενήλικες στη Γαλαάδ –όπως και αλλού– ήταν καλόκαρδοι, έστω κι αν είχαν ελαττώματα. Ελπίζω, επιπλέον, να θυμάστε ότι όλοι τρέφουμε μια κάποια νοσταλγία για την όποια καλοσύνη μάς δόθηκε όταν ήμασταν παιδιά, όσο αλλόκοτες κι αν φαντάζουν στους άλλους οι συνθήκες της παιδικής μας ηλικίας. Συμφωνώ με την άποψή σας για τη Γαλαάδ, ότι πρέπει να εξαφανιστεί, να σβήσει –ήταν υπερβολικές οι αδικίες της, τα ψεύδη της, και τα στοιχεία που, το δίχως άλλο, αντιβαίνουν στις προθέσεις του Θεού–, όμως, θα πρέπει να μου επιτρέψετε το περιθώριο να πενθήσω τα θετικά στοιχεία που θα χαθούν».
Το έργο –επίκαιρο και πληρώντας προδιαγραφές που το προορίζουν για το ράφι των κλασικών, βραβεύτηκε με το Booker 2019. Είναι το δεύτερο Booker της Άτγουντ, καθώς πρώτη φορά το κατέκτησε το 2000, με το μυθιστόρημα «Ο Τυφλός Δολοφόνος» (εκδ. Ψυχογιός, 2011).
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
