Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Υποδυόμενη δύο μυθικές μάντισσες, σε ένα έργο που – με όλες τις δυναμικές της ατομικής, οικογενειακής, πολιτικής και κοινωνικής βίας – αφηγείται τον κύκλο αίματος μιας οικογένειας και τον ιστορικό κύκλο ενός έθνους που πρέπει να θυσιάσει τα παιδιά του, προκειμένου να ξαναγεννηθεί, η ηθοποιός Άλκηστις Πουλοπούλου μάς μιλά για την παράσταση «Ορέστεια».
Σε σκηνοθεσία του Γιάννη Χουβαρδά, η κορυφαία τριλογία του Αισχύλου ξεκινά την καλοκαιρινή της περιοδεία από το Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, στις 8 και 9 Ιουλίου, στις 9 το βράδυ.
Δώδεκα ηθοποιοί μοιράζονται όλους τους ρόλους, σε μια παράσταση για τις απαρχές και το μέλλον της ανθρώπινης βίας. Ανάμεσά τους, και η Άλκηστις Πουλοπούλου, η οποία μιλά για το έργο, για τη σημερινή Ελλάδα και για την πιθανότητα μιας κάθαρσης.
Μιλήστε μας για την τριλογία του Αισχύλου.
Η Τριλογία απαρτίζεται από τα έργα: “Αγαμέμνων”, “Χοηφόροι” και “Ευμενίδες”. Είναι η μοναδική σωζόμενη τριλογία αρχαίου δράματος. Υπήρχε και ένα τέταρτο έργο, ένα σατυρικό δράμα, που δεν έχει σωθεί.
Ο “Αγαμέμνων” αφηγείται την επιστροφή του Βασιλιά του Άργους και αρχηγού του ελληνικού στρατού που κατέκτησε την Τροία, στο σπίτι του, όπου τον δολοφονεί η σύζυγός του, Κλυταιμνήστρα, με τη συνέργεια του εξαδέλφου του και εραστή της, Αίγισθου.
Οι “Χοηφόρες” διηγούνται την επιστροφή του γιου του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας, Ορέστη, στο Άργος, μετά από πολύ καιρό εξορίας, για να πάρει εκδίκηση για τον πατέρα του, σκοτώνοντας τη μητέρα του και τον εραστή της που πήρε τη θέση του πατέρα του, με τη συνέργεια της αδελφής του, Ηλέκτρας.
Κατά νομοτελειακή συνέπεια, ακολουθεί το τρίτο έργο της τριλογίας, οι “Ευμενίδες”, όπου οι Ερινύες κυνηγούν τον Ορέστη, για να τον τιμωρήσουν για τη μητροκτονία. Οι Ερινύες – οι ενοχές, οι τύψεις, οι παρανοϊκές αυτοκτονικές σκέψεις – ενσαρκώνονται από κάποιες απόκοσμες γυναικείες μορφές, που περιγράφονται ως τερατώδεις θεότητες του Κάτω Κόσμου, που ρουφούν το αίμα και τρώνε τα σωθικά των ανθρώπων. Αυτό το τρίτο έργο είναι ένα έργο σύγκρουσης φιλοσοφικών, πολιτικών και υπαρξιακών ιδεών, γι’ αυτό και οι πρωταγωνιστές του είναι όλοι θεϊκές υπάρξεις, εκτός από τον Ορέστη. Ο Ορέστης, στην υποτιθέμενη ιστορικά πρώτη εκδίκαση από ανθρώπους ενός εγκλήματος ανθρωποκτονίας, απαλλάσσεται από τις κατηγορίες, με τη βοήθεια της Αθηνάς που ιδρύει τον Άρειο Πάγο, και του Απόλλωνα που καταθέτει ως μάρτυρας υπεράσπισης. Οι Ερινύες εξευμενίζονται στο τέλος από την Αθηνά, ώστε να μην εκδικηθούν την ταπείνωσή τους, και μετατρέπονται σε Ευμενίδες, δηλαδή ευμενείς για την Αθήνα και τον λαό της θεότητες.
Ποια θέματα πραγματεύεται το έργο;
Το έργο μιλάει για πολλά θέματα: οικογένεια, πόλεμο, βία, κοινωνική καταπίεση, εξουσία κ.λπ. Αλλά το βασικό ζήτημα που πραγματεύεται, θα έλεγα πως είναι η δικαιοσύνη. Η αληθινή Δικαιοσύνη με Δ κεφαλαίο, που ισχύει για όλους με αντικειμενικά κριτήρια. Η διερεύνηση αν υπάρχει και πώς μπορεί να αποδοθεί. Ο κάθε ήρωας έχει τους λόγους του να πράξει, όπως έπραξε. Πιστεύει στο δικό του δίκαιο και το θεωρεί αυτονόητο να πάρει τη δικαιοσύνη στα χέρια του, εδραιώνοντας ή συνεχίζοντας έναν ατέλειωτο κύκλο βίας. Μπορεί, λοιπόν, να υπάρξει διέξοδος από αυτόν τον φαύλο κύκλο;
Ποιους χαρακτήρες ενσαρκώνετε και ποιον ρόλο παίζουν στην πλοκή του έργου;
Παίζω την Κασσάνδρα και την Πυθία. Και είμαι, όπως και όλοι οι άλλοι ηθοποιοί σε αυτήν την παράσταση, και στον χορό. Η Κασσάνδρα, πριγκίπισσα της Τροίας, αλλά πλέον δούλα του κατακτητή της, Αγαμέμνονα, η οποία έρχεται βίαια από την Τροία μαζί του, έχει την – καταστροφική γι’ αυτήν και τους άλλους -ικανότητα να προφητεύει τα χειρότερα δεινά. Ο Απόλλων, που της χάρισε αυτό το “δώρο”, ταυτόχρονα, την καταράστηκε να μην την πιστεύει κανείς. Έτσι, λοιπόν, η νεαρή μάντισσα προσπαθεί απεγνωσμένα να προειδοποιήσει τους Αργείους για τον φόνο του Αγαμέμνονα, αλλά εκείνοι εθελοτυφλούν. Την ίδια στιγμή, έχει και το – σκληρό γι’ αυτήν – προνόμιο, να προφητέψει τον ίδιο της τον θάνατο.
Η Πυθία είναι κι αυτή προφήτισσα και, μάλιστα, πολύ γνωστή για τις διφορούμενες προβλέψεις της. Στις “Ευμενίδες”, όμως, δεν καταφέρνει να προφητέψει, γιατί τον ιερό μυχό του ναού έχουν καταλάβει ο Ορέστης ως ικέτης και οι Ερινύες που τον κυνηγούν. Προλαβαίνει, όμως, να περιγράψει στο κοινό αυτήν τη μυστηριώδη ύβρη και να ζητήσει από τον Απόλλωνα, που καταφθάνει, να λύσει το σκοτεινό αίνιγμα.
Οι ήρωες καταφέρνουν, τελικά, να βρουν τη λύτρωση;
Δεν είμαι σίγουρη γι’ αυτό. Φαίνεται, πάντως, από την τριλογία ότι ο αιματηρός οικογενειακός κύκλος εκδίκησης τελειώνει με την παρέμβαση της Αθηνάς, που έρχεται να βάλει τάξη, καταπραΰνοντας τα οικογενειακά πάθη, χρησιμοποιώντας τη λογική και εγκαθιδρύοντας δικαστήρια και νόμους στη θέση της τυφλής βίας. Το θεσμικό δίκαιο απαλλάσσει τις νεότερες γενιές από το στίγμα, αλλά, αν τους χαρίζει και τη λύτρωση, αυτό δεν είναι ζήτημα ενός “ευτυχισμένου τέλους” στο θέατρο, αλλά ένα ανοιχτό ερώτημα στην πραγματική ζωή.
Από όσα συμβαίνουν στη χώρα μας, τι σας απογοητεύει περισσότερο;
Είναι πολλά. Στην πολιτική, δεν βρίσκω σίγουρα καμία αυθεντική, ειλικρινή φωνή. Δεν βλέπω κάποιον να αγωνίζεται για το κοινό καλό, αλλά μια εξουσιολαγνεία που καταστρέφει τη χώρα. Με στενοχωρεί πολύ η κατάσταση με τους πρόσφυγες. Άνθρωποι, παιδιά, ψυχές, αναγκασμένοι να ζήσουν – αν τα καταφέρουν – σε άθλιες συνθήκες. Και αυτό, που το ζούμε από τόσο κοντά, μας καθρεφτίζει τη σκοτεινή πλευρά της ανθρωπότητας.
Στην αρχαία τραγωδία επέρχεται πάντα η κάθαρση. Όσον αφορά στη σημερινή Ελλάδα, πιστεύετε σε μία – έστω και πολύ – μελλοντική κάθαρση;
Αντίθετα με τους ρόλους που υποδύομαι στην “Ορέστεια”, δεν έχω τη δυνατότητα να προβλέψω το μέλλον, αλλά πιστεύω σε αυτό το απλό και καταλυτικό, που έλεγε ο Γκάντι: “Γίνε η αλλαγή που θέλεις να δεις”.
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Δημήτρης Δημητριάδης, διασκευή – σκηνοθεσία: Γιάννης Χουβαρδάς, σκηνικά: Εύα Μανιδάκη, κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη, μουσική: Σταύρος Γασπαράτος, κίνηση: Σταυρούλα Σιάμου, φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος, μακιγιάζ: Άννα Μπαλτζή, κομμώσεις: Θοδωρής Χριστοδούλου, φωτογραφίες: Έφη Γούση, video trailer: Μιχάλης Κλουκίνας, βοηθοί σκηνοθέτη: Σύλβια Λιούλιου – Νικολέτα Φιλόσογλου, βοηθός σκηνογράφου: Θάλεια Μέλισσα, βοηθός παραγωγής: Αλεξάνδρα Μουζακίτη, διεύθυνση παραγωγής: Κατερίνα Μπερδέκα, παραγωγός: Γιώργος Λυκιαρδόπουλος. Διανομή: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Νίκος Κουρής, Στεφανία Γουλιώτη, Νίκος Ψαρράς, Άλκηστις Πουλοπούλου, Δημήτρης Παπανικολάου, Ιερώνυμος Καλετσάνος, Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Σύρμω Κεκέ, Χριστίνα Μαξούρη, Πολύδωρος Βογιατζής.
Πρόγραμμα περιοδείας
Ιούλιος
Τετάρτη 13: Δελφοί
Πέμπτη 14: Βόλος
Δευτέρα 18: Ρέθυμνο
Τρίτη 19: Χανιά
Τετάρτη 20: Ηράκλειο
Παρασκευή 22: Χαλκίδα
Σάββατο 23: Δίον
Τρίτη 26: Λάρισα
Τετάρτη 27 και Πέμπτη 28: Θεσσαλονίκη
Παρασκευή 29 και Σάββατο 30: Καβάλα
Αύγουστος
Τρίτη 2: Καλαμάτα
Τετάρτη 3: Ολυμπία
Πέμπτη 4 και Παρασκευή 5: Πάτρα
Κυριακή 7: Άνδρος
Σεπτέμβριος
Δευτέρα 5: Ελευσίνα
Πληροφορίες
Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου: Αρχαιολογικός Χώρος Ασκληπιείου, Επίδαυρος – Αργολίδα, τηλ.: 27530 22026 και 27530 22096. Διάρκεια παράστασης: 2 ώρες και 15 λεπτά. Τιμές εισιτηρίων: διακεκριμένη ζώνη: 45 ευρώ, ζώνη Α: 30 ευρώ, ζώνη Β: 20 ευρώ, φοιτητικό: 15 ευρώ, άνω διάζωμα: 10 ευρώ, φοιτητικό – άνεργοι – ΑΜΕΑ: 5 ευρώ. Ηλεκτρονική προπώληση για όλη την περιοδεία: viva.gr.
