Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Με στόχο της την ποιητική απεικόνιση μιας δυστοπικής πραγματικότητας, μια από τις πρώτες ανεξάρτητες ομάδες στην Ελλάδα που ασχολήθηκαν με την όπερα και το λυρικό θέατρο, αναζητώντας μια νέα σύγχρονη γλώσσα σε αυτό το είδος σκηνικής τέχνης, η ομάδα οper(ο), ενώνει τον μύθο του Ορφέα με την ποίηση του Τ. Σ. Έλιοτ και μας μιλά για την εικαστική παράσταση μουσικού θεάτρου, «Orpheus».
Η παράσταση παρουσιάζεται στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ) στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), στις 25, 26, 27 και 28 Ιανουαρίου και στις 2 και 3 Φεβρουαρίου, στις 8.30 το βράδυ.
Αναγνωρισμένη για τη συμβολή της στις παραστατικές τέχνες που δοκιμάζουν τα όρια του μουσικού θεάτρου, της όπερας, αλλά και των site – specific performances, η ομάδα οper(ο), η οποία αποτελείται από έναν πυρήνα διακεκριμένων νέων καλλιτεχνών διαφορετικών ειδικοτήτων -σκηνοθεσία, εικαστικά, μουσική σύνθεση, χορογραφία, design-, μιλά για την παράσταση, για τον έρωτα και για την τέχνη.
Στην παράσταση, ο μύθος του Ορφέα συναντά την ποίηση του Έλιοτ. Ποια ήταν η έμπνευση αυτής της συνάντησης;
«Αφετηρία για την παράσταση αυτή ήταν η ανάγκη μας να εκθέσουμε και να εξετάσουμε την έννοια του Τέλους. Μια έννοια αρχέγονη και σύγχρονη, πάντα παρούσα. Απέναντι, λοιπόν, σε αυτή την ισοπεδωτική, παμπάλαια και, παράλληλα, ελπιδοφόρα έννοια σταθήκαμε και θελήσαμε να δημιουργήσουμε μια παράσταση, που αναρωτιέται και εξετάζει την ουσία της. Ο Ορφέας, σε κάθε επεισόδιο της παράστασης, έρχεται αντιμέτωπος με ένα τέλος, εκθέτοντας την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης με τις τεράστιες αντιθέσεις που ενέχει. Ο Έλιοτ, στα τέσσερα κουαρτέτα, ασχολείται με τους ίδιους υπαρξιακούς προβληματισμούς, προσδίδοντας βάθος και αισθήσεις, όπως μόνο η ποίηση μπορεί».
Πώς προσεγγίζετε τον μύθο του Ορφέα και τι θέλετε να αναδείξετε μέσα από αυτή την απόδοσή του;
«Διαλέγοντας να ασχοληθούμε με έναν τόσο παλιό μύθο και διαβάζοντας γι’ αυτόν, είδαμε ότι έχει ειπωθεί σε κάθε εποχή και καλλιτεχνικό ρεύμα, και ο εκάστοτε καλλιτέχνης που τον ερμήνευσε επικεντρώθηκε σε άλλο σημείο του. Έτσι, κι εμείς προσεγγίσαμε τον μύθο ελεύθερα από ακαδημαϊκές υποχρεώσεις και ακαμψίες, επικεντρωθήκαμε στον ίδιο τον Ορφέα. Δημιουργήσαμε μια δική μας απόδοση, έναν δικό μας Ορφέα που αναδεικνύει τις δυνατότητες του Ανθρώπου, τις τεράστιες αντιθέσεις που κρύβει η ανθρώπινη φύση και τη δύναμη της τέχνης και του έρωτα».
Μιλήστε μας για τις πέντε σκηνές του μύθου, τις πέντε «στιγμές» – «Θρήνος», «Κατάδυση», «Κοίταγμα», «Μεταμόρφωση», «Θάνατος»-, στις οποίες επικεντρώνεται η δραματουργία της παράστασης.
«Ουσιαστικά, μιλάμε για τέσσερις εικόνες και μια στιγμή. Όλες οι σκηνές είναι φτιαγμένες από την υποκειμενική σκοπιά του Ορφέα κι έχουν στηθεί με τέτοιον τρόπο, που, εντέλει, έχουν σκοπό να μεταφέρουν ένα βασικό αίσθημα η κάθε μια. Ο δραματουργός της παράστασης, Άγγελος Σκασίλας, γράφει για τη δομή του έργου: “Θρήνος” για την Ευρυδίκη – Ορφεύς μελωδός. Βαθειά συγκίνηση που φτάνει μέχρι τους άρχοντες του Άδη και, έτσι, του επιτρέπεται η “Κατάδυση” εκεί για τη συνάντηση, παραλαβή και επιστροφή της αγαπημένης – Ορφεύς καταδυόμενος -, αλλά υπό έναν όρο. Στη συνάντηση των δύο εραστών (“Κοίταγμα”), παραβιάζεται ο όρος -Ορφεύς παραβάτης – και ο χαμός της Ευρυδίκης είναι οριστικός. Επιστρέφοντας μετά την απώλεια, συμβαίνει η “Μεταμόρφωσή” του – Ορφεύς απολλώνιος – σε απόλυτο γητευτή των πάντων – Ορφεύς λυρικός -, μέχρι να προκαλέσει τη Μοίρα και τον “Θάνατό” του, να κατακρεουργηθεί – Ορφεύς σπαρασσόμενος – από το αντίθετο στοιχείο – Ορφεύς διονύσιος – και, εν τέλει, να “χαριστεί” (“Μοίρασμα”) στον κόσμο – Ορφεύς μοιραζόμενος”».
Ποια συναισθήματα, ποιες σκέψεις θεωρείτε πως θα κυριαρχήσουν στον θεατή που θα δει την παράσταση;
«Στο έργο αυτό, επί σκηνής, βρίσκονται οι ίδιοι οι καλλιτέχνες που το δημιούργησαν. Έχουμε, λοιπόν, για τις πέντε σκηνές, επτά διαφορετικές ερμηνείες της κάθε κατάστασης. Την ποίηση, τη μουσική, τον χορό, την εικόνα, τα κοστούμια, το τραγούδι και, τέλος, τη σκηνοθεσία που συνδέει τα παραπάνω. Αφού μιλάμε για μια πολλαπλή ερμηνεία, έχουμε ήδη απομακρυνθεί από την αντικειμενικότητα των σκηνών και ακόμα περισσότερο του μύθου. Από εμάς, είναι μια ειλικρινής και άμεση πρόσκληση προς τον θεατή. Ο τρόπος που ο καθένας θα προσλάβει την παράσταση είναι εντελώς υποκειμενικός και προσωπικός».
Ποιος ο ρόλος της τέχνης και του έρωτα στη δύσκολη καθημερινότητα;
«Όπως αντιληφθήκαμε κι εμείς μέσα από τον μύθο, ο έρωτας είναι αφορμή και κινητήριος δύναμη. Ο έρωτας με μια ευρύτερη φιλοσοφική έννοια. Η τέχνη είναι το μέσο, για να φτάσουμε, όπως ο Ορφέας, διευρύνοντας τα όριά μας, όσο πιο μακριά – μέσα μας μπορούμε. Ο έρωτας και η τέχνη είναι τα δυο στοιχεία, που μας καθιστούν ικανούς για υπέρβαση. Είτε προσωπική, είτε συλλογική. Σε όποια εποχή κι όποια συνθήκη, εύκολη ή δύσκολη. Εκεί, για μας, βρίσκεται και η ουσία αυτού του μύθου, που, χιλιάδες χρόνια μετά, εξακολουθεί να είναι επίκαιρος».
Ταυτότητα παράστασης
Ιδέα – σύλληψη: oper(o), σκηνοθεσία: Ειρήνη Γεωργαλάκη – Εριφίλη Γιαννακοπούλου, σύνθεση: Μιχάλης Παρασκάκης, δραματουργία: Άγγελος Σκασίλας, μετάφραση Τ. Σ. Έλιοτ: Χάρης Βλαβιανός, σκηνικά: Κατερίνα Χάρου, κοστούμια: Αλεξία Χρυσοχοΐδου, κίνηση: Πωλίν Υγκέ, σχεδιασμός φωτισμών: Χρήστος Τζιόγκας, σχεδιασμός ήχου: Μπράιαν Κουν. Για τη μουσική του έργου, έπαιξαν οι: Σπύρος Βέργης (τρομπόνι), Γκουίντο ντε Φλάβις (σαξόφωνο), Βασίλης Δημακόπουλος (φωνή).
Πληροφορίες
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος: λεωφ. Συγγρού 364 – Καλλιθέα, τηλ.: 213 0885700. Τιμές εισιτηρίων: 15, 12, 8 (φοιτητικό – παιδικό) ευρώ. Προπώληση εισιτηρίων: ταμεία της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ (καθημερινά: 09.00 – 21.00), καταστήματα Public, ηλεκτρονικά: tickets.public.gr, ticketservices.gr και nationalopera.gr.
