Για πρώτη φορά στην 75άχρονη ιστορία της, η Εθνική Λυρική Σκηνή (ΕΛΣ) παρουσιάζει το έργο ορόσημο της μουσικής ιστορίας, που σηματοδότησε την αρχή του ύστερου μουσικού ρομαντισμού, την όπερα του Ρίχαρντ Βάγκνερ, «Τριστάνος και Ιζόλδη», για 4 μόνο παραστάσεις στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στις 21, 28 και 31 Ιανουαρίου και στις 4 Φεβρουαρίου, στις 6.30 το απόγευμα.
Σε μουσική διεύθυνση του Μύρωνα Μιχαηλίδη, σκηνοθεσία, σκηνικά και κοστούμια του Γιάννη Κόκκου και με διεθνώς αναγνωρισμένους μονωδούς, το «απόλυτο έργο τέχνης» των ύψιστων απαιτήσεων, του οποίου η πλαστική ρευστότητα της μορφής το καθιστά ένα από τα πιο δύσκολα του ρεπερτορίου, ανεβαίνει σε πρώτη πανελλήνια σκηνική παρουσίαση μέσα από μια μεγαλειώδη παραγωγή.
Όταν είναι πια αργά…
Η όπερα αφηγείται τον έρωτα του ιππότη Τριστάνου για την Ιρλανδή πριγκίπισσα Ιζόλδη, την οποία φέρνει ως νύφη στον θείο του, βασιλιά Μάρκο της Κορνουάλης. Κατά το ταξίδι της επιστροφής στο πλοίο, με αφορμή ένα μαγικό ποτό, οι δύο νέοι εξομολογούνται τον έρωτά τους. Στην Κορνουάλη, κατά την απουσία του βασιλιά σε κυνήγι, συναντιούνται ερωτικά. Ο Μάρκος τούς βρίσκει μαζί και, στη συμπλοκή που ακολουθεί, ο Τριστάνος τραυματίζεται θανάσιμα. Μεταφέρεται στον πύργο του στη Βρετάνη, όπου παραληρεί. Όταν η Ιζόλδη φτάνει κοντά του, είναι πια αργά. Ο Τριστάνος ξεψυχά στα χέρια της και εκείνη τον ακολουθεί, καθώς οραματίζεται την παντοτινή ένωση μαζί του.
Έργο πυρετώδους συναισθηματικής φόρτισης
Το «Τριστάνος και Ιζόλδη» είναι ένα έργο πυρετώδους συναισθηματικής φόρτισης, το οποίο, με τις καινοτομίες της αρμονίας και τον πλούτο της γραφής του, άλλαξε δια παντός την ιστορία της μουσικής. Η σύνθεση του ολοκληρώθηκε ανάμεσα στο 1857 και το 1859, ενώ η πρεμιέρα του δόθηκε στο Μόναχο, το 1865. Ο Βάγκνερ το έγραψε, επηρεαζόμενος από το έργο του σπουδαίου φιλοσόφου Άρθουρ Σοπενχάουερ, αλλά και από την έντονα συναισθηματική του σχέση με τη Ματθίλδη Βέζεντονκ. Όπως σε όλα τα έργα του, το κείμενο του είναι δικό του και βασίζεται σε μύθο, πιθανώς κελτικής προέλευσης.
Ενδεικτικό της σημασίας του έργου είναι ότι επηρέασε – άμεσα ή έμμεσα – όχι μόνο σπουδαίους συνθέτες της δυτικής μουσικής, όπως τους Μάλερ, Ρίχαρντ Στράους, Μπρίττεν, Ντεμπυσσύ, Ραβέλ, Στραβίνσκι κ.ά., αλλά και φιλοσόφους, όπως ο Νίτσε, λογοτέχνες, όπως ο Τόμας Μαν, συμβολιστές ποιητές του τέλους του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ου, ακόμα και σύγχρονους κινηματογραφιστές, όπως ο Λαρς Φον Τρίερ.
Ένας κόσμος σκοτεινών διαισθήσεων
Ο Γιάννης Κόκκος σημειώνει: «Σε όλα τα έργα του παρελθόντος, τίθεται η προβληματική των τριών χρόνων: της εποχής, στην οποία ο συνθέτης/λιμπρετίστας τοποθετεί τη δράση, της εποχής, στην οποία γράφηκε ή συντέθηκε το έργο μαζί με το ιστορικό της υπόβαθρο και, τέλος, της δικής μας εποχής, στην οποία υποδεχόμαστε το έργο. Πάνω στη σκηνή, οι τρεις εποχές πρέπει να μπορούν να συνυπάρχουν μέσα από μία μορφή, που θα εφευρεθεί. Εάν ευνοήσει κανείς μία όψη σε σχέση με τις άλλες δύο, περιορίζει την πρόσληψη του έργου. Επιχειρώ να ενώσω τα στοιχεία αυτά, προκειμένου να δημιουργηθεί μία αισθητική, αποτελούμενη από τα τρία στοιχεία χρόνου στο πλαίσιο μιας μορφής, η οποία εκπλήσσει και ταυτόχρονα είναι προφανής…
Ο Βάγκνερ δημιουργεί μία καθαρή λιτή μορφή του μύθου του Τριστάνου, αφαιρώντας όλα τα περιττά στοιχεία της ιστορίας, αφήνοντας μόνο την ουσία του θρύλου. Συνέγραψε το ποίημά του με τον ίδιο τρόπο: δεν υπάρχει λέξη παραπάνω από όσες απαιτούνται, ούτε καν στον υπέροχο μακρύ μονόλογο του βασιλιά Μάρκου! Επιθυμώ να κρατήσω αυτήν την πυκνότητα των εικόνων, διατηρώντας μία ισορροπία ανάμεσα σε αφαίρεση και ρεαλισμό.
Ο Βάγκνερ είναι, επίσης, οραματιστής και θα επιχειρήσω να δώσω τόσο μία μινιμαλιστική, όσο και μία μεγάλων διαστάσεων έκφραση σε αυτήν την όψη. Η παράσταση δεν θα είναι μινιμαλιστική, εκτός από το γεγονός ότι θα εργαστώ μονάχα με εκείνα τα στοιχεία, τα οποία θεωρώ απαραίτητα, προκειμένου να αφηγηθώ την ιστορία, αφήνοντας χώρο στη φαντασία. Ο κόσμος του Τριστάνου είναι εσωτερικός, ένας κόσμος που βρίσκεται μέσα στο κεφάλι, ένας κόσμος σκοτεινών διαισθήσεων. Ο Βάγκνερ αγαπούσε τον αρχαιοελληνικό κόσμο κι εγώ θα προσπαθήσω να ανακαλύψω το σκοτάδι και τη βία πίσω από τη σαφήνεια, το παράλογο πίσω από το λογικό…».
Ταυτότητα παράστασης
Μουσική διεύθυνση: Μύρων Μιχαηλίδης, σκηνοθεσία – σκηνικά – κοστούμια: Γιάννης Κόκκος, καλλιτεχνική συνεργάτιδα – δραματουργία: Αν Μπλανκάρ, σχεδιασμός βιντεοπροβολών: Eρίκ Ντυραντώ, φωτισμοί: Μίχαελ Μπάουερ, διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος. Ερμηνεύουν: Τόρστεν Κερλ, Ράινχαρτ Χάγκεν, Αν Πέτερσεν, Χαράλαμπος Αλεξανδρόπουλος, Καταρίνα Νταλάυμαν, Νίκος Στεφάνου, Κωστής Ρασιδάκης, Αντώνης Κορωναίος. Συμμετέχουν η Ορχήστρα και η Χορωδία της ΕΛΣ.
Πληροφορίες
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών – Αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη»: Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη – Αθήνα, τηλ.: 210 7282000. Τιμές εισιτηρίων: 80, 60, 40, 22, 15 (παιδικό – φοιτητικό) ευρώ. Προπώληση: ταμεία Μεγάρου (Δευτέρα – Παρασκευή: 10.00 – 18.00, Σάββατο: 10.00 – 14.00, κατά τις ημέρες των παραστάσεων: Δευτέρα – Παρασκευή: 10.00 – 20.30, Σάββατο: 10.00 – 14.00 και 18.00 – 20.30, Κυριακή: 18.00 – 20.30), ταμεία θεάτρου Ολύμπια: Ακαδημίας 59 – 61, Αθήνα (Τρίτη – Κυριακή: 09.00 – 21.00, Δευτέρα: 09.00 – 16.00), τηλ.: 210 3662100, ομαδικές πωλήσεις: 210 3711342, εκδοτήρια Μεγάρου Μουσικής Αθηνών: Ομήρου 8, τηλ.: 210 7282333 (Δευτέρα – Παρασκευή: 10.00 – 16.00), ηλεκτρονικά: nationalopera.gr και megaron.gr.
naftemporiki.gr
