Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Εμπνεύστρια ενός μοναδικού πόλου έλξης, μίας πλατφόρμας διάδρασης τεχνών και επιστημών με χαρακτήρα επιμορφωτικό, εκπαιδευτικό και καλλιτεχνικό, η ηθοποιός, μουσικός και performer Φένια Παπαδόδημα μάς μιλά για το Φεστιβάλ του Ελαιώνα 2016.
Το επιτυχημένο αυτό Φεστιβάλ, το οποίο προσφέρει στο κοινό τη δυνατότητα να παρακολουθεί θεατρικές και μουσικές παραστάσεις σημαντικών καλλιτεχνών εντελώς δωρεάν, παράλληλες επιμορφωτικές δράσεις και ομιλίες σπουδαίων εισηγητών, ακαδημαϊκών, συγγραφέων και καλλιτεχνών, αλλά και εκθέσεις εικαστικών, φωτογραφίας και video art, πραγματοποιείται από τις 3 έως τις 12 Ιουνίου στο Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα, στις 18 Ιουνίου στο Ανοιχτό Πάρκο Ακαδημίας Πλάτωνος και στις 19 Ιουνίου στο Ανοιχτό Θέατρο Κολωνού.
Έχοντας αναλάβει – με τον Γιώργο Παλαμιώτη – την καλλιτεχνική διεύθυνση της μοναδικής αυτής πλατφόρμας διάδρασης τέχνης κι επιστήμης, έρευνας και δημιουργίας, με χαρακτήρα συνθετικό και επικεντρωμένο κάθε χρόνο σε μία θεματική που σχετίζεται με την ιστορία της πόλης της Αθήνας, η Φένια Παπαδόδημα μιλά για το Φεστιβάλ και για τη δημιουργία στη δύσκολη εποχή που διανύουμε.
Μιλήστε μας για το Φεστιβάλ του Ελαιώνα και τα στοιχεία που συνδυάζει.
Το Φεστιβάλ του Ελαιώνα θα πραγματοποιηθεί για δεύτερη χρονιά φέτος, με τη στήριξη της Περιφέρειας Αττικής και του ΟΠΑΝΔΑ (Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων), και είναι ένα Φεστιβάλ, που τείνει να γίνει θεσμός. Συνδυάζει παραστάσεις μουσικού θεάτρου, συναυλίες, ομιλίες, προβολές ντοκιμαντέρ και έκθεση σημαντικών εικαστικών, όλα εντελώς δωρεάν για το κοινό.
Τι σας ενέπνευσε να το δημιουργήσετε;
Από την πρώτη περσινή διοργάνωση, υπήρχε η διάθεση να μιλήσουμε για μία αόρατη Αθήνα. Μία Αθήνα που χάθηκε και χάνεται, καθώς μεταμορφώνεται με πολύ γοργό ρυθμό τις τελευταίες δεκαετίες και καθώς πολλοί λίγοι από μας πλέον ενδιαφέρονται για τα μυστικά, που κρύβει αυτή η τόσο πλούσια σε ιστορία και κυριολεκτικά μαγική πόλη. Η πρώτη έμπνευση για τη δημιουργία αυτού του Φεστιβάλ υπήρξε το έργο του αθηναιογράφου και γνώστη της ευρύτερης Αττικής, Δ. Γρ. Καμπούρογλου. Διαβάζοντας τον “Αναδρομάρη της Αττικής”, ανακαλύπτει κανείς μία ξεχασμένη Αθήνα, συνειδητοποιεί πως ζει δίπλα σε τόπους ιερούς, που σφύζουν από δύναμη και ομορφιά μέχρι σήμερα, φτάνει να συνδεθούμε με την ιστορία τους, που είναι πάντα θαυμαστή.
Πώς προέκυψε ο τίτλος του;
Ο τίτλος “Ελαιώνας” έρχεται από τον “Αναδρομάρη της Αττικής”. Σε αυτό το υπέροχο σύγγραμμα, ο μοναδικός αθηναιογράφος μιλάει για το ιερόν άλσος της θεάς Αθηνάς, τον Ελαιώνα. Ο τρόπος, με τον οποίον περιγράφει τα γλαυκά αυτά δέντρα “που λες κι έχουν μέσα των ψυχή”, είναι τόσο συγκινητικός, που δύσκολα σε αφήνει αδιάφορο. “Κάθε δέντρο είναι κι ένα τέμενος της Αθηνάς. Είναι η ίδια η θεά που επέβαλλε τη λατρεία της”. Διαβάζοντας τον “Αναδρομάρη” και αναλογιζόμενη πόσο σπουδαία θα ήταν η περιοχή του Ελαιώνα στην αρχαιότητα (εκεί βρισκόταν και η Ακαδημία Πλάτωνος) και βλέποντας πόσο τραγικά υποβαθμισμένη είναι σήμερα, θέλησα να διαδώσω με όλους τους τρόπους όσα είχα μάθει για την ιστορία και τη σπουδαιότητά του.
Ποιος είναι ο σκοπός – όραμά σας για αυτό;
Το όραμα – όχι μόνο το δικό μου, αλλά και όλης της δημιουργικής ομάδας – είναι αυτό το Φεστιβάλ να αποτελεί έναν πόλο αφύπνισης κάθε Αθηναίου πολίτη. Μία αφορμή, για να διαβάσουμε ξανά την ιστορία της πόλης, τη μυθολογία, να συνδεθούμε με τη συλλογική μας μνήμη, με σκοπό να κατανοήσουμε και να επιλέξουμε πιο συνειδητά τη δική μας στάση απέναντι σε όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα σήμερα. Η Ιστορία δεν είναι μία απλή παράθεση γεγονότων, τα οποία καλούμαστε να γνωρίσουμε και να εξετάσουμε εγκεφαλικά. Αποτελεί ένα ζωντανό ποτάμι ενέργειας, που ρέει μέσα μας, είτε το θέλουμε, είτε όχι. Μας έχει ήδη διαμορφώσει, χωρίς να το έχουμε επιλέξει. Όσο περισσότερο το αντιλαμβανόμαστε, τόσο καλύτερα γνωρίζουμε τον εαυτό μας και την αληθινή μας δύναμη.
Πού εστιάζει το θέμα της φετινής διοργάνωσης;
Φέτος, τρεις είναι οι βασικές θεματικές, που διέπουν το Φεστιβάλ και προβάλλονται σε όλες τις δημιουργικές εκδηλώσεις, που έχουμε τη χαρά να παρουσιάσουμε στο κοινό, εντελώς δωρεάν: “Πόλις και ψυχή”, “Οδύσσεια” και “Σαλαμίνα. Η ιστορική της σημασία”.
Ποια είδη τέχνης και δράσεων περιλαμβάνει το πρόγραμμα;
Το πρόγραμμα συμπεριλαμβάνει παραστάσεις μουσικού θεάτρου, με κύρια θεματική την “Οδύσσεια”. Σημαντικές γυναικείες παρουσίες στη σκηνοθεσία και τη σύνθεση, όπως η Δήμητρα Τρυπάνη (συνθέτης), η Έλλη Παπακωσταντίνου (σκηνοθέτις), η Σίσσυ Παπαθανασίου (σκηνοθέτις), η Μαριέλα Νέστορα (χορεύτρια – χορογράφος), η Μάνια Παπαδημητρίου (ηθοποιός και σκηνοθέτης) κι εγώ, προσφέρουμε στο κοινό μουσικές παραστάσεις και αναλόγια, εμπνευσμένα από την “Οδύσσεια” του Ομήρου, αλλά και από κείμενα που σχετίζονται με την ευρύτερη έννοια με την “Οδύσσεια”, όπως τα “Ημερολόγια αλληλεγγύης”, κείμενα βασισμένα σε υπαρκτά ημερολόγια εθελοντών από την κοινότητα “Αγκαλιά” στη Μυτιλήνη, σε σκηνοθεσία Μάνιας Παπαδημητρίου.
Όσον αφορά στη δημιουργία γενικότερα, η πολύ δύσκολη περίοδος που περνάμε, τι καταπνίγει, αλλά και τι ευνοεί;
Νομίζω ότι οτιδήποτε αυθεντικό και αληθινό, οτιδήποτε εκφράζει μία έντονη ανάγκη που ξεπερνάει το προσωπικό στενό συμφέρον, βρίσκει τη θέση του και αντέχει τις δυσκολίες, όσο κι αν φαίνεται περιθωριακό, εκλεκτικό, όσο κι αν οι εκάστοτε κατηγοριοποιήσεις της αγοράς μοιάζουν να του αρνούνται μία θέση. Όταν η ψυχή έλκεται από κάτι ανώτερο και πιο δυνατό από τις ανάγκες της προσωπικότητας, καταφέρνει να δημιουργήσει έναν κόσμο αυθεντικό και αδιαμφισβήτητο. Καταφέρνει να συνδεθεί με το συλλογικό ασυνείδητο και να συνομιλήσει μαζί του με έναν τρόπο άξιο, αποτελεσματικό. Κι έτσι, καταφέρνει να αγγίξει όποιον βρίσκεται στη θέση του θεατή, καταρρίπτοντας τους κανόνες επιτυχίας.
Αυτή την εποχή, είμαστε αναγκασμένοι να εξελιχτούμε, όχι μόνο καλλιτεχνικά, αλλά κυρίως πνευματικά, γιατί είναι πια σαφές πως αξίες που υπαγορεύονται από ανάγκες επίπλαστες, αξίες που βασίζονται σε μία μερική, περιορισμένη όραση της ύπαρξης, δεν αντέχουν στον χρόνο, όσο κι αν αλλάζουν τα ονόματα και τα τεχνάσματα των εμπνευστών τους. Πολύ περισσότερο, όταν η πολιτική αποτυγχάνει, αρχίζει να ξυπνάει η αναγκαιότητα για την εσωτερική, τη μοναδική αληθινή ελευθερία του ανθρώπου.
Θα μοιραστείτε μαζί μας μια αισιόδοξη σκέψη, που σας δίνει δύναμη;
Η αληθινή ελευθερία του πνεύματος, η σωτηρία της ψυχής, υπάρχει. Και είναι δίπλα μας. Απλά κάνουμε πολύ φασαρία, για να την αφουγκραστούμε. Είναι θέμα χρόνου να μάθουμε να σιωπούμε, για να ακούσουμε τη δική μας ευτυχία, όχι αυτή που μας επέβαλλαν – χωρίς να το θέλουν καν – οι γονείς μας. Είμαστε ήδη εκεί. Ελεύθεροι κι αληθινοί.
Πρόγραμμα Φεστιβάλ
Παρασκευή 3 Ιουνίου
19.30: Ανάγνωση αποσπάσματος του «Επιτάφιου» του Θουκυδίδη, από την Όλια Λαζαρίδου. Μουσική από τη Β. Βραζιλία, από την ομάδα κρουστών Bloco Swinguera.
20.00: «Χειροποίητη πόλη»: ομιλία του Βασίλη Καραποστόλη, Καθηγητή Επικοινωνίας και Πολιτισμού του Πανεπιστημίου Αθηνών, με θέμα τη φυσιογνωμία της Αθήνας.
21.00: Ο πιανίστας Σταύρος Λάντσιας σε μια solo performance.
Σάββατο 4 Ιουνίου
18.30: Προβολή του 1ου επεισοδίου του ντοκιμαντέρ «Χειροποίητη πόλη» με τον Βασίλη Καραποστόλη.
20.00: Στρογγυλό τραπέζι «Ψυχανάλυση και Οδύσσεια», με τον ψυχαναλυτή Αθανάσιο Αλεξανδρίδη και την Καθηγήτρια Ψυχολογίας Φωτεινή Τσαλίκογλου.
21.00: Μουσική performance, βασισμένη σε κείμενα από την «Οδύσσεια», από τους Φένια Παπαδόδημα, Γιώργο Παλαμιώτη και Νίκο Σιδηροκαστρίτη.
Κυριακή 5 Ιουνίου
18.30: Προβολή του 2ου επεισοδίου του ντοκιμαντέρ «Χειροποίητη πόλη» με τον Βασίλη Καραποστόλη.
19.00: Καραγκιόζης για μικρούς και μεγάλους. Ο θίασος του Χαρίδημου παρουσιάζει την παράσταση «Ο μεγ’ Αλέξανδρος και ο δράκος της πηγής».
21.00: Συναυλία με το κουαρτέτο του νέου φλαουτίστα της αθηναϊκής τζαζ σκηνής, Λεωνίδα Σαραντόπουλου, σε πρωτότυπες συνθέσεις.
Δευτέρα 6 Ιουνίου
18.30: Προβολή του 3ου επεισοδίου του ντοκιμαντέρ «Χειροποίητη πόλη» με τον Βασίλη Καραποστόλη.
20.00: «La ligne Invisible»: Δήμητρα Τρυπάνη – The N.Q.R projects #1, μία μουσική performance, βασισμένη στην ψ΄ ραψωδία της «Οδύσσειας», σε μετάφραση Δ. Μαρωνίτη.
21.00: Συναυλία με το τζαζ τρίο του πιανίστα Δημήτρη Σεβδαλή σε πρωτότυπες συνθέσεις.
Τρίτη 7 Ιουνίου
18.30: Προβολή του 3ου επεισοδίου του ντοκιμαντέρ «Χειροποίητη πόλη» με τον Βασίλη Καραποστόλη.
20.00: Συναυλία τζαζ με το Squid Trio του Δημήτρη Καλαμαρά.
21.00: Συναυλία φολκ / ποπ με τους Late Farewell της Παναγιώτας Αλτανοπούλου.
Τετάρτη 8 Ιουνίου
18.30: Προβολή 4ου επεισοδίου του ντοκιμαντέρ «Χειροποίητη πόλη» με τον Βασίλη Καραποστόλη.
19.00: Στρογγυλό τραπέζι «Πόλις και ψυχή» και «Αρχαία και σύγχρονη Σαλαμίνα», με τους ομιλητές Χρήστο Καρακέπελη (σκηνοθέτη των ντοκιμαντέρ «Πρώτη ύλη» και «Το σπίτι του Κάιν»), Άρη Ασπρούλη (κοινωνιολόγο), Κώστα Βουρεκά (πολεοδόμο – αρχιτέκτονα), Γιώργο Παλαμιώτη (μουσικό) και την Έφη Παπαδόδημα (φιλόλογο – μεταφράστρια).
21.00: Συναυλία με το κουαρτέτο του ντράμερ Θάνου Χατζηαναγνώστου, σε πρωτότυπες τζαζ συνθέσεις.
Πέμπτη 9 Ιουνίου
19.00: Ο συνθέτης – σκηνοθέτης Θοδωρής Αμπαζής σε μια ομιλία – παρουσίαση, με τίτλο: «Έμποροι των Εθνών: Σύνθετες μορφές σκηνικής αφήγησης».
20.00: «C7»: μια solo performance της χορογράφου – performer Μαριέλλας Νέστορα.
21.00: Συναυλία με έργα σύγχρονης κλασσικής και τζαζ, από το Ampelopsis duet των Δημήτρη Κόλλια (σαξόφωνο) και Sami Amiri (πιάνο).
Παρασκευή 10 Ιουνίου
18.30: Προβολή 5ου επεισοδίου του ντοκιμαντέρ «Χειροποίητη πόλη» με τον Βασίλη Καραποστόλη.
20.00: «Φιλοκτήτης σήμερα», σε σκηνοθεσία Σίσσυς Παπαθανασίου, με τους Μάνο Καρατζογιάννη και Ένκε Φεζολλάρι. Work in progress παράσταση πάνω στο κείμενο του Σοφοκλή και τον «Φιλοκτήτη» του Ρίτσου.
21.00: «ODC ΧΙ (Η σκιά του Άλλου)»: μουσική performance πάνω στη λ΄ ραψωδία από την Έλλη Παπακωσταντίνου και τον Παναγιώτη Βελιανίτη.
Σάββατο 11 Ιουνίου
18.30: Προβολή 6ου επεισοδίου του ντοκιμαντέρ «Χειροποίητη πόλη» με τον Βασίλη Καραποστόλη.
20.00: Θέατρο: «Ημερολόγια αγκαλιάς», κείμενο βασισμένο στα ημερολόγια που κράτησαν, ως εθελοντές στην «Αγκαλιά» της Μυτιλήνης, ο Χρήστος Αγγελάκος και ο Γιώργος Τυρίκος – Εργάς, και στα ποιήματα του επίσης εθελοντή Ζαφείρη Νικήτα, σε μουσική της Φένιας Παπαδόδημα και σκηνοθεσία της Μαριάννας Κάλμπαρη.
22.00: Συναυλία με το τρίο του δεξιοτέχνη του νέυ, Χάρη Λαμπράκη, σε πρωτότυπες modal jazz συνθέσεις.
Κυριακή 12 Ιουνίου
19.00: Solo performance του τζαζ πιανίστα Γιώργου Κοντραφούρη.
20.00: «Odyssey – Nekyia». Το Grace Flowers Quintet της Φένιας Παπαδόδημα, σε μια μουσική performance βασισμένη στη α΄ και τη λ΄ ραψωδία, μαζί με νέους ηθοποιούς.
21.30: Συναυλία παραδοσιακής μουσικής Ross Daly – Κέλλυ Θωμά.
Σάββατο 18 Ιουνίου – Πάρκο Ακαδημίας Πλάτωνος
20.30: Συναυλία. Μουσικός διάλογος του τρομπετίστα Ανδρέα Πολυζογώπουλου με τον μπασίστα Γιώργο Παλαμιώτη, κάτω από τα δέντρα του Πάρκου της Ακαδημίας.
Κυριακή 19 Ιουνίου – Ανοιχτό Θέατρο Κολωνού
21.00: Συναυλία με τους Brice Wassy και τον Jean Jacques Elangue, σημαντικά μέλη της afro jazz σκηνής του Παρισιού, για πρώτη φορά στην Αθήνα. Θα υπάρχουν και συμμετοχές – έκπληξη.
Μόνιμες εκθέσεις στο Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα
Εικαστικές: Νίκος Γιαβρόπουλος – «Κούρος». Στέφανος Ζανής – «Οδύσσεια». Χαρίδημος – «Η ναυμαχία της Σαλαμίνας».
Φωτογραφίας: Alex Kat και Δημήτρης Ηλιάδης – «Σαλαμίνας πεδίον».
Video: Φένια Παπαδόδημα – «Εκδρομή στη Σαλαμίνα».
Βιβλίου: Πλατφόρμα fairead.com.
Πληροφορίες
Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα: Ηρακλειδών 66 – Θησείο, τηλ.: 210 345 2150. Ανοιχτό Πάρκο Ακαδημίας Πλάτωνος: Ακαδημία Πλάτωνος – Αθήνα. Ανοιχτό Θέατρο Κολωνού: Ιωαννίνων & Καπανέως – Κολωνός, τηλ.: 210 5284800.
