Το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος, με αφορμή τη συμπλήρωση 2.500 χρόνων το 2020 από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, οργάνωσε μεγάλη εικαστική έκθεση με τίτλο «Σαλαμίς 480 π.Χ. Εικαστική απήχηση 2020» [Ακτή Θεμιστοκλέους, πλατεία Φρεαττύδος – Μαρίνα Ζέας, Πειραιάς]. Η έκθεση τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου.
Οι ιδιαίτερες συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία, ανέτρεψαν αρκετά τον αρχικό προγραμματισμό σχετικά με την παρουσίαση της έκθεσης στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Οι υπεύθυνοι, όμως, έμειναν ικανοποιημένοι καθώς εν τέλει την υλοποίησαν, παρά τις αντίξοες συνθήκες, στους χώρους του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος. Η επιλογή αυτή έχει το επιπρόσθετο πλεονέκτημα ότι μπορεί να παραμείνει αναρτημένη για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ώστε, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, να την επισκεφθεί όσο το δυνατόν περισσότερο κοινό. Παράλληλα προχώρησαν στη δημιουργία ψηφιακής περιήγησης της έκθεσης, η οποία άνοιξε ψηφιακά στις 30 Δεκεμβρίου και είναι πλέον διαθέσιμη για το κοινό στην ιστοσελίδα του Μουσείου (http://www.hmmuseum.gr/).
Η σημασία της ναυμαχίας
Η ναυμαχία της Σαλαμίνας αποτελεί σημείο καμπής στους Περσικούς Πολέμους. Χάρη στη νίκη τους, οι Έλληνες κατάφεραν να επιβιώσουν, ενώ οι Πέρσες υπέστησαν σοβαρές υλικές ζημιές. Στις μάχες των Πλαταιών και της Μυκάλης, η απειλή για την κατάληψη της Ελλάδος διαλύθηκε και οι Έλληνες πέρασαν στην αντεπίθεση. Στις επόμενες τρεις δεκαετίες, οι Αθηναίοι, χάρη στους πολέμους της Δηλιακής Συμμαχίας, κατάφεραν να απελευθερώσουν τη Θράκη, τη Μακεδονία, τα νησιά του Αιγαίου, την Ιωνία, και βοήθησαν τους Αιγύπτιους στην εξέγερσή τους κατά των Περσών.
Διάλογος με την αφηγηματική τέχνη του 19ου αιώνα
Στην έκθεση παρουσιάζονται είκοσι δύο σύγχρονα εικαστικά έργα, κυρίως ζωγραφικής, αλλά και γλυπτικής και δομικής τέχνης (κατασκευή), πρωτότυπα και συναφή με τη θεματική. Στόχος είναι η τέχνη να προσεγγίσει το ευρύ κοινό και να επικοινωνήσει με ελκυστικό τρόπο τα διδάγματα και τις αξίες που αποτελούν την κληρονομιά της καθοριστικής ναυτικής σύγκρουσης στον σημερινό κόσμο.
Όπως αναφέρει η επιμελήτρια της έκθεσης κα Λουίζα Καραπιδάκη: «Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η συνομιλία των σύγχρονων εικαστικών έργων με ένα από τα σημαντικότερα έργα του προπερασμένου αιώνα, το εμβληματικό έργο του Κωνσταντίνου Βολανάκη “Ναυμαχία της Σαλαμίνος”, (1882). Ο διάλογος με την αφηγηματική τέχνη του 19ου αιώνα είναι και το χαρακτηριστικό που τελικά διαφοροποιεί αυτή την έκθεση και τη μετατρέπει σε μια συναρπαστική οπτική εμπειρία».
Θεματική πρόκληση
Οι 22 σύγχρονοι εικαστικοί «ναυμάχοι» αντιμετώπισαν τη θεματική πρόκληση με ένα εντελώς προσωπικό καλλιτεχνικό ιδίωμα και ελεύθερο πνεύμα, χωρίς να εγκλωβιστούν σε παραδοσιακές εκφάνσεις και αρχαιολατρικές διατυπώσεις. Η νίκη, η εθνική υπερηφάνεια, τα αντιπολεμικά συναισθήματα, η ιστορική συνέχεια είναι τα μηνύματα που αναδύονται από τα έργα της έκθεσης και συνθέτουν την εικαστική απήχηση του αγώνα των Σαλαμινομάχων στο σήμερα.
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες:
Γιάννης Αδαμάκης, Στρατής Αθηναίος, Στάθης Βατανίδης, Μάρκος Βενιός, Ιωάννα Βλάχου, Χρήστος Γαρουφαλής, Μίλτος Γκολέμας, Στέφανος Ζαννής, Μαρίνα Ζωγραφάκη, Ειρήνη Ηλιοπούλου, Ανδρέας Κοντέλλης, Ζήνα Λιναρδάκη, Αφροδίτη Λίτη, Τάσος Μαντζαβίνος, Καλλιρόη Μαρούδα, Χρήστος Μποκόρος, Κωνσταντίνος Πάτσιος, Παναγιώτης Σιάγκρης, Δημήτρης Τζαμουράνης, Διονύσης Τσάσης, Μανώλης Χάρος, Γιάννης Ψυχοπαίδης.
