«[…] Στο σύντομο χρονικό διάστημα όπου μύριες σκέψεις κατέκλυζαν το μυαλό μου, με καλημέρισε μια ευτραφής κυρία. Δίστασα για μια στιγμή να της αποκριθώ, επειδή νόμιζα πως ήταν εξίσου ανίκανη μ’ εμένα να αναγνωρίσει τους ανθρώπους γύρω της και φοβήθηκα μήπως μ’ έπαιρνε για κάποιον άλλο, έπειτα η σιγουριά της μ’ έκανε αντίθετα –από φόβο μήπως ήταν κάποιο πολύ κοντινό μου πρόσωπο- να τονίσω υπέρμετρα την προσήνεια του δικού μου χαμόγελου, ενώ το βλέμμα μου συνέχιζε να γυρεύει στα χαρακτηριστικά της το όνομα που δεν έβρισκα. Με τον ίδιο τρόπο που κάποιος υποψήφιος του εθνικού απολυτηρίου εστιάζει τα μάτια του στο πρόσωπο του εξεταστή και αποπειράται μάταια να εκμαιεύσει εκεί μιαν απάντηση που θα ήταν καλύτερα να την αναζητούσε στην ίδια του τη μνήμη, έτσι και εγώ, ενώ της χαμογελούσα, κάρφωνα το βλέμμα μου στα χαρακτηριστικά της ευτραφούς κυρίας. Μου φάνηκε πως είχε τα γνωρίσματα της κυρίας Σουάν, έτσι που το χαμόγελό μου πήρε μια χροιά σεβασμού, ενώ ταυτόχρονα μειωνόταν η διστακτικότητά μου. Και ένα λεπτό αργότερα άκουσα την ευτραφή κυρία να μου λέει: “Με συγχέετε με τη μαμά, αρχίζω πράγματι να της μοιάζω πολύ”. Τότε αναγνώρισα τη Ζιλμπέρτ. […]».
Η προυστική πένα, μέσα από τη μετάφραση και επιμέλεια του Παναγιώτη Πούλου, υπογράφει ένα μεγάλο ελληνικό εκδοτικό γεγονός. Με χαρά οι εκδόσεις της Εστίας ανακοίνωσαν την ολοκλήρωση της μετάφρασης στα ελληνικά του εμβληματικού έργου του Μαρσέλ Προυστ (1871 – 1922), «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο», με την κυκλοφορία του έβδομου και τελευταίου τόμου, «Ο Ανακτημένος Χρόνος». Έτσι, κλείνει ο κύκλος της μεταφραστικής εργασίας που ξεκίνησε το 1969, στις φυλακές της Αίγινας, και διακόπηκε στα μέσα του πέμπτου τόμου, της «Φυλακισμένης», με τον αδόκητο θάνατο του Παύλου Ζάννα, το 1989. Κατόπιν, το νήμα πήρε ο Παναγιώτης Πούλος, που μετέφρασε το δεύτερο ήμισυ της «Φυλακισμένης», τον έκτο τόμο «Η Αλμπερτίν αγνοούμενη» -μετάφραση η οποία τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης (2015), και, τώρα, τον «Ανακτημένο Χρόνο».
Εδώ αναδύεται ένας πρωτότυπος και ιδιαίτερα επίκαιρος στοχασμός για τη σημασία της μαθητείας της Τέχνης στην οικοδόμηση της ατομικής και συλλογικής ζωής, στα συμφραζόμενα μιας ολοένα και πιο γενικευμένης μετάβασης της ανθρωπότητας από τις παραδοσιακές δομές της ύπαρξης στην κατάσταση της νεοτερικότητας.
Ο Παναγιώτης Πούλος προχώρησε, παράλληλα, σε αναθεώρηση των πρώτων τόμων με βάση τις νεότερες εκδόσεις του έργου του Προυστ και πορίσματα πρόσφατων ερευνών και υπομνημάτισε το συνολικό έργο με πλήθος σημειώσεων, που στόχο έχουν να υποβοηθήσουν τον αναγνώστη να αποκτήσει επίγνωση τόσο της συνοχής που διέπει το λογοτεχνικό αυτό εγχείρημα όσο και της ποικιλίας των διακυβευμάτων του.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
