Αναφερόμενη σε κάθε είδος και μορφή εξουσίας, μια εκπληκτική ανατομία της ανθρώπινης προσωπικότητας – τόσο σε ατομικό, όσο και σε συλλογικό επίπεδο – όσον αφορά το ερώτημα «εξουσία ή ελευθερία;», ο «Μέγας Ιεροεξεταστής» του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, παρουσιάζεται στο θέατρο Τζένη Καρέζη (Ακαδημίας 3), για τρεις μόνο παραστάσεις.
Σε σκηνοθεσία και ερμηνεία του Κωνσταντίνου Κωνσταντόπουλου, ο μονόλογος αυτός παρουσιάζεται από το «θέατρο ΣΥΝ ΚΑΤΙ – σύνολο τέχνης» και το «Λόγων Έργα», από τις 21 έως και τις 23 Μαΐου.
Με αδύναμα επιχειρήματα
Ο θρύλος του Μεγάλου Ιεροεξεταστή είναι ένα κεφάλαιο από τους «Αδελφούς Καραμάζοφ» του Ντοστογιέφσκι. Παρουσιάζεται ως ένα ποίημα του δεύτερου από τους τρεις αδελφούς Καραμάζοφ, του πιο φιλοσοφημένου, του Ιβάν, ο οποίος το παρουσιάζει στον μικρότερο αδελφό, Αλιόσα, τον πιο θρησκευόμενο, δόκιμο μοναχό εκείνη τη στιγμή.
Η ιστορία που μεταφέρει ο Ιβάν στον αδελφό του διηγείται την επιστροφή του Χριστού στη Γη, και συγκεκριμένα στη Σεβίλλη του 15ου αιώνα. Πλήθος ανθρώπων τον υποδέχεται παραληρώντας από συγκίνηση, ώσπου περνά από εκεί ο Μέγας Ιεροεξεταστής, ο οποίος τον συλλαμβάνει. Τη νύχτα, πηγαίνει να τον επισκεφτεί στο κελί του.
Ο Μέγας Ιεροεξεταστής αποδεικνύει στον Ιησού με επιχειρήματα ότι αυτό που έφερε στη Γη δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί. Κι αυτό γιατί ο Χριστός παρεξήγησε τη φύση των ανθρώπων και, στην προσπάθειά του να κάνει καλό, έκανε κακό. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, πιστεύεις ότι έχει δίκιο. Σταδιακά, όμως, μπορεί να δει κανείς την αδυναμία των επιχειρημάτων, που είναι και η αδυναμία κάθε δικτατορίας – είτε αυτή είναι θρησκευτική, είτε κοινωνικής φύσεως – κι έτσι, άμα ακολουθήσεις την πολύ δομημένη σειρά των επιχειρημάτων του έργου μπαίνεις στην καρδιά αιώνιων ερωτημάτων που κυριαρχούν στον κόσμο, σήμερα περισσότερο από ποτέ.
Καθρεφτίζει τη σύγχρονη κοινωνία μας
Οι «Αδελφοί Καραμάζοφ» είναι το τελευταίο έργο του Ντοστογιέφσκι. Η «γενική εξομολόγησή του». Η «τελευταία λέξη» του. Το «κύκνειο άσμα» του. Είναι «το απόγειο», «ο δραματικός επίλογος μιας ζωής». Αποτελεί «ένα από τα μεγαλύτερα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας». Συγκεφαλαιώνει σε αυτό όλες τις ιδέες του. Πρόκειται για ένα «πολύπλοκο αριστούργημα».
Τα τρία παιδιά του Καραμάζοφ εξέφραζαν τα τρία ρεύματα («στοιχειακή Ρωσία», «ευρωπαϊκός πολιτισμός», «λαϊκές ρίζες») που κυριαρχούσαν στη Ρωσία την εποχή του Ντοστογιέφσκι, ο οποίος γεννήθηκε στη Μόσχα, το 1821, και πέθανε στην Πετρούπολη, το 1881. Τα τρία αυτά ρεύματα συνδέονται με το ερώτημα «ευτυχία ή ελευθερία;» που βάζει ο συγγραφέας στο στόμα ενός άλλου ήρωά του, του Μεγάλου Ιεροεξεταστή. Αυτά τα τρία σημεία, που είναι βασικά στη σκέψη του μεγάλου αυτού Ρώσου λογοτέχνη, αποτελούν και τη νοοτροπία του σύγχρονου κόσμου και είναι η βάση των κοινωνικών, αλλά και οικονομικών προβλημάτων που μας απασχολούν τον τελευταίο καιρό. Γι’ αυτό, το έργο μοιάζει να καθρεφτίζει τη σύγχρονη κοινωνία μας.
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Άρης Αλεξάνδρου, επεξεργασία κειμένου: Ματίνα Μόσχοβη, σκηνοθεσία – ερμηνεία: Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος, βοηθοί σκηνοθέτη: Κωστής Σαββιδάκης – Άννυ Ζερβού, φωτογραφίες: Κλεοπάτρα Σάρλη, επεξεργασία ήχου: studio 19 – Κώστας Μπώκος.
Πληροφορίες
Θέατρο Τζένη Καρέζη: Ακαδημίας 3 – Αθήνα, τηλ.: 210 3636144 και 210 3625520. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Δευτέρα 21 και Τρίτη 22 Μαΐου: 21.00, Τετάρτη 23 Μαΐου: 20.00. Διάρκεια παράστασης: 60 λεπτά (χωρίς διάλειμμα). Τιμές εισιτηρίων: κανονικό: 15 ευρώ, μειωμένο: 12 ευρώ, προπώληση: 10 ευρώ. Ηλεκτρονική προπώληση εισιτηρίων: viva.gr.
