Με αφορμή τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης διοργανώνει την έκθεση «Αρχαιολατρεία και Φιλελληνισμός. Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου», στο Μέγαρο Σταθάτου.
Πρόκειται για μια σπάνια, πρωτότυπη στη σύλληψη έκθεση, που περιλαμβάνει σημαντικά ευρωπαϊκά έργα του 19ου αιώνα και του ελληνικού Νεοκλασσικισμού σε διάλογο με αρχαία αριστουργήματα, υπό την επιμέλεια της Ιστορικού Τέχνης Δρος Φανής-Μαρίας Τσιγκάκου και του Καθηγητή Νικολάου Χρ. Σταμπολίδη.
Η έκθεση, που πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και με τη συνδιοργάνωση και χρηματοδότηση της ΑΙΓΕΑΣ, Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Πολιτιστικού και Κοινωφελούς Έργου, θα ανοίξει τις πόρτες της στους επισκέπτες αμέσως μόλις επαναλειτουργήοουν τα Μουσεία, ενώ μέχρι τότε, το κοινό θα μπορεί να περιηγηθεί σε αυτήν δωρεάν, μέσω virtual ξενάγησης στο νέο microsite, https://1821.cycladic.gr.
Τα αντικείμενα της έκθεσης προέρχονται στην πλειονότητά τους από τη Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου, ένα μοναδικό «θησαυροφυλάκιο» φιλελληνικών καλλιτεχνικών έργων και αριστουργημάτων, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο κοινό.
Πρόκειται για ευρωπαϊκές, φιλελληνικές, καλλιτεχνικές δημιουργίες καθώς και έργα Ελλήνων καλλιτεχνών εμπνευσμένα από θέματα της αρχαιότητας που παρουσιάζονται σε διάλογο με αυθεντικές αρχαιότητες από μεγάλα Μουσεία της Ιταλίας και της Ελλάδας όπως τα Μουσεία του Καπιτωλίου της Ρώμης, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Βενετίας, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Όστια, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, την Αρχαία Ελεύθερνα και το Αρχαιολογικό Μουσείο του Ρεθύμνου.
H έκθεση «Αρχαιολατρεία και Φιλελληνισμός. Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου», αποτελεί μέρος των «Διαλόγων» που έχει καθιερώσει τα τελευταία χρόνια το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Πρόκειται για συνομιλίες έργων τέχνης που γεφυρώνουν διαφορετικές εποχές, αποκαλύπτοντας επιρροές του παρελθόντος στο σήμερα.
Στόχος των διοργανωτών δεν είναι η δημιουργία μιας ιστορικής ή επετειακής έκθεσης ούτε η προσέγγιση της ιστορικής περιόδου μέσω των πολεμικών γεγονότων, αλλά μέσω δύο μεγάλων ρευμάτων, της Αρχαιολατρείας και του Φιλελληνισμού, το ένα γενεσιουργός αιτία και ακολουθία του άλλου, που βοήθησαν την Επανάσταση του 1821 και την εδραίωση του νεοελληνικού κράτους.
Η έκθεση στοχεύει στην ανάδειξη των αρχαιολατρικών πτυχών του φιλελληνικού κινήματος, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την Επανάσταση. Η αρχαιολατρεία υπήρξε ο μακροβιότερος σύνδεσμος των Ευρωπαίων με την Ελλάδα. Κατά την Επανάσταση μετασχηματίστηκε σε φιλελληνισμό και αποτυπώθηκε εικαστικά σε ευρωπαϊκά έργα τέχνης ενώ μετά τη δημιουργία του ελληνικού κράτους υιοθετήθηκε από τους Έλληνες νεοκλασικούς καλλιτέχνες, με στόχο την ανάδειξη της αδιάρρηκτης συνέχειας της αρχαιοελληνικής κληρονομιάς.
Η έκθεση περιλαμβάνει 60 έργα από τη Συλλογή Μαρτίνου -ελαιογραφίες, γλυπτά και ποικίλα καλλιτεχνικά αντικείμενα όπως ακρόπρωρα, ρολόγια, χρηστικές και διακοσμητικές πορσελάνες, έπιπλα, κοσμήματα, αμφορείς, μία ταπετσαρία τοίχου, ένα κέντημα, μία βεντάλια- 5 αρχαιότητες και ένα εκμαγείο ρωμαϊκής αρχαιότητας.
Στα επιλεγμένα φιλελληνικά έργα, αποτυπώνεται η παρουσία της αρχαίας Ελλάδας μέσα από αρχαία μοτίβα που υπαινίσσονται την προγονική κληρονομιά, την οποία οι Έλληνες αγωνιστές υπερασπίζονται ενώ ταυτόχρονα τους εμψυχώνει.
Από τους «διαλόγους» των εκθεμάτων, το βλέμμα του επισκέπτη αιχμαλωτίζει η εμβληματική παρουσία του μαρμάρινου αγάλματος της πληγωμένης Αμαζόνας από τα Μουσεία του Καπιτωλίου της Ρώμης, έργο του 2ου αι. μ.Χ., ρωμαϊκό αντίγραφο πρωτότυπου έργου του 5. αι. π.Χ. πιθανότατα του γλύπτη Πολύκλειτου, σε διάλογο με το ξύλινο ακρόπρωρο με μορφή Αμαζόνας, έργο του Γάλλου Douin Pete του τέλους του 18ου αιώνα, από τη Συλλογή Μαρτίνου.
Το μικρό λίθινο άγαλμα Αθηνάς του 2ου αι. μ.Χ., από την Αρχαία Ελεύθερνα και το Αρχαιολογικό Μουσείο του Ρεθύμνου, συνδιαλέγεται με το ακρόπρωρο με τη μορφή Αθηνάς, των αρχών του 19ου αιώνα της Συλλογής Μαρτίνου. Το εκμαγείο με την προτομή του Στρατηγού Θεμιστοκλή του 2ου αι. μ.Χ. από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Όστια ανακαλεί το ακρόπρωρο με προτομή του Θεμιστοκλή των αρχών του 19ου αιώνα της Συλλογής, ενώ το αγαλμάτιο του Οδυσσέα, αντίγραφο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορικής Εποχής από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Βενετίας συνομιλεί με το γλυπτό του Οδυσσέα Ανδρούτσου με τον σκύλο του, του Βenedetto Sangiovanni του 1836.
Τέλος, η ερμαϊκή στήλη της Σαπφούς που φέρει την επιγραφή «ΣΑΠΦΩ ΕΡΕΣΙΑ» του 1ου αι. μ.Χ. από τα Μουσεία του Καπιτωλίου της Ρώμης και η Αττική ερυθρόμορφη υδρία με παράσταση γυναίκας μουσικού (Σαπφούς) του 440 – 430 π.Χ. από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο συνδιαλέγονται με το επιτραπέζιο ρολόι Η Madame de Stael ως Σαπφώ, του 1830, της Συλλογής.
Τα αρχαία αριστουργήματα συνομιλούν με τις νεοκλασσικές εκδοχές τους μέσα στο εμβληματικό Μέγαρο Σταθάτου, ένα δείγμα του ελληνικού Νεοκλασικισμού του Έρνστ Τσίλλερ, που αποτελούσε την κατοικία της οικογένειας του Όθωνα και της Αθηνάς Σταθάτου, μέχρι το 1938. Το κοινό θα έχει τη μοναδική ευκαιρία να δει το εσωτερικό μιας πραγματικής μεγαλοαστικής ευρωπαϊκής κατοικίας του 19ου αιώνα, βιώνοντας μία θεατρική εμπειρία. Η διαμόρφωση χώρου είναι της Χλόης Ομπολένσκυ -που υπογράφει την πρώτη της σκηνογραφία σε μουσειακή έκθεση, και του Ανδρέα Γεωργιάδη.
