Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
«Η Αποθέωση της τρέλας», η αυτοβιογραφική νουβέλα του Αύγουστου Στρίντμπεργκ, ανεβαίνει για λίγες μόνο παραστάσεις στη Μικρή Σκηνή του θεάτρου Άλμα -και οι τρεις τελευταίες είναι την Παρασκευή 19, το Σάββατο 20 και την Κυριακή 21 Απριλίου [Ακομινάτου 15, Μεταξουργείο].
Στο έργο εκφράζονται πολλά από τα ιδεώδη θέματα του Στρίντμπεργκ: αγάπη ως αγώνας για εξουσία και κυριαρχία, το σεξ ως μια σκληρή μάχη τυφλής επιθυμίας και μίσους, ο γάμος ως πόλεμος και οι γυναίκες ως «Παναγίες» που στην πραγματικότητα είναι αρπαχτικά με αιχμηρά νύχια. Ένα μανιφέστο για την απόλυτη εξουσία του έρωτα -άλλοτε ως άγιος άλλοτε ως δαίμονας, για τις πνευματικές και ψυχικές ταραχές που οδηγούν σε μια οδυνηρή αυτογνωσία, για την απεικόνιση της εσωτερικής ουσίας των ανθρωπίνων σχέσεων. Πρόκειται για την πιο εξπρεσιονιστική «ανάγνωση» του Στρίντμπεργκ για τις ανυπόληπτες διαμάχες ανδρών και γυναικών.
Σε σκηνοθεσία-διασκευή Κωνσταντίνου Χατζή και μετάφραση Αντώνη Γαλέου, τον μονόλογο ερμηνεύει, σε παγκόσμια πρώτη παρουσίαση, ο Γιώργος Παπαπαύλου. Μιλήσαμε μαζί του.
Λίγα λόγια σας για το έργο;
«“Η αποθέωση της τρέλας” είναι ένας μονόλογος βασισμένος στην αυτοβιογραφική νουβέλα του Αύγουστου Στρίντμπεργκ “Le plaidoyer d’un fou”, στην οποία ο συγγραφέας αφηγείται την ιστορία του έρωτά του με την πρώτη του γυναίκα, τη βαρώνη Σίρι φον Έσσεν! Ο Στρίντμπεργκ περιγράφει, με κωμικό και προκλητικό τρόπο, όλη την πορεία της επώδυνης σχέσης τους, από τη γνωριμία τους έως το διαζύγιό τους! Το έργο αυτό μεταφράστηκε για πρώτη φορά στα ελληνικά με αφορμή την παράστασή μας και για πρώτη φορά, παγκοσμίως, παρουσιάζεται θεατρικά! Όπως αναφέρει ο διάσημος Σουηδός συγγραφέας Per olov Enquist, πρόκειται για μία από τις πιο κωμικές και συγκινητικές ιστορίες στην ιστορία της λογοτεχνίας!».
Ποια θέματα προσεγγίζει στον πυρήνα του;
«Την αγάπη, τον έρωτα, τη μάχη των φύλων για επικράτηση και κυριαρχία, το σεξ ως σκληρή μάχη μεταξύ τυφλής επιθυμίας και μίσους! Και σε αυτό το έργο, ο τεράστιος αυτός Σουηδός συγγραφέας καταπιάνεται με θέματα που τον απασχόλησαν στο μεγαλύτερο μέρος του έργου του!».
Περιγράψτε μας τον Άξελ, τον ήρωα που ερμηνεύετε.
«Ο Άξελ είναι ένας άνθρωπος που δεν αγαπήθηκε στα πρώτα χρόνια της ζωής του -καθώς έχασε τη μητέρα του και μεγάλωσε με μια μητριά που τον κακομεταχειριζόταν. Η έλλειψη της μητρικής αγάπης και τα δύσκολα παιδικά χρόνια τον έκαναν τρομερά ανασφαλή και, επομένως, ανίκανο να συμβιώσει αρμονικά με μια γυναίκα. Παλεύει να σώσει τον γάμο του και τη σχέση του αλλά του λείπουν βασικά όπλα και αυτό τον κάνει ακόμα πιο τραγικό και συμπαθή. Αναζητά στη γυναίκα του μια μητρική αγκαλιά αλλά αφενός δεν ξέρει πώς να την πάρει και αφετέρου βρήκε μια γυναίκα που δεν μπορεί να του προσφέρει κάτι τέτοιο, αντιθέτως του επιβεβαιώνει πόσο σκληρές και αδίστακτες είναι γυναίκες. Αποτελεί, σύμφωνα με ψυχαναλυτικές θεωρίες, μια συνήθη πορεία για έναν τέτοιον άνθρωπο, που στερήθηκε δηλαδή τη μητέρα στα πρώτα χρόνια της ζωής του και δεν δούλεψε με τον εαυτό του αυτήν την έλλειψη».
Κάποιο σχόλιό σας για τη σκηνοθετική προσέγγιση του Κωνσταντίνου Χατζή;
«Ο Κωνσταντίνος προσπάθησε να αποδώσει, άλλοτε με εξπρεσιονιστικό τρόπο άλλοτε με ρεαλισμό και άλλοτε με αυστηρή φόρμα, αυτό που συμβαίνει μέσα στο μυαλό του ήρωα, με πρωτεύουσα σημασία ο λόγος να αποκτήσει “κίνηση”. Αυτό το τελευταίο είναι κάτι που απαιτεί πολλή δουλειά από τον σκηνοθέτη και τον ηθοποιό και που δημιουργεί στον θεατή την ψευδαίσθηση ότι πάνω στην σκηνή υπάρχουν άλλα δέκα πρόσωπα!».
Σκέψεις και συναισθήματα από την επαφή σας με το έργο;
«Αισθάνομαι πολύ τυχερός που εγώ είμαι αυτός ο ηθοποιός που ερμηνεύει σε παγκόσμια πρώτη ένα τόσο ουσιαστικό κείμενο που μιλάει για θέματα που απασχολούν όλους τους ανθρώπους -είτε ζουν στο 1900 είτε στο 2019,γιατί ο έρωτας και οι σχέσεις των ανθρώπων είναι πάντα πρώτα στην ατζέντα!».
Πείτε μας μια ατάκα από τον μονόλογο. Όποια σας έρθει πρώτη στον νου.
«“Γίνομαι βίαιος μερικές φορές, είναι αλήθεια αυτό αλλά ποτέ χυδαίος! Σκοτώνω αλλά δεν πληγώνω”».
O θεατρικός μονόλογος, ως είδος, φαντάζει αυξημένης δυσκολίας ως προς την ερμηνευτική απόδοση. Μοιάζει δύσκολο να ερμηνεύεις ολομόναχος πάνω στη σκηνή. Είναι έτσι; Και, πώς βιώνετε εσείς, συγκεκριμένα, τον μονόλογο του Άξελ;
«Ίσως ένας μονόλογος να είναι το πιο δύσκολο εγχείρημα για έναν ηθοποιό, αφού δεν έχεις από πού αλλού να κρατηθείς παρά μόνο από τον εαυτό σου, τις δυνάμεις σου, τη διαύγειά σου την πνευματική και τη δύναμή σου τη σωματική! Ίσως αυτό να μην συμβαίνει σε όλους τους μονολόγους, αλλά στον δικό μου μονόλογο όλες οι παραπάνω προϋποθέσεις πρέπει να πληρούνται! Εγώ βιώνω κάθε μέρα ευτυχισμένες στιγμές, λόγω της ανταπόκρισης που έχει η παράστασή μας στον κόσμο, πράγμα που με κάνει να ξεχνάω την απίστευτη κούραση και υπερένταση που νιώθω όταν τελειώνει η παράσταση! Νιώθω ευτυχία γιατί καταφέρνω –απ’ ό,τι μου λένε αλλά και από αυτό που εισπράττω την ώρα που συμβαίνει η παράσταση- να κρατήσω αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή. Επομένως, χτίζεται μια σχέση συνενοχής με το κοινό κάθε βράδυ, που είναι και το στοίχημα εν τέλει του ηθοποιού που ερμηνεύει έναν μονόλογο!».
Κάποια σκέψη σας για τις ανθρώπινες σχέσεις σήμερα;
«Οι ανθρώπινες σχέσεις, κυρίως λόγω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, έχουν περάσει σε μια φάση ανώμαλης κοινωνικότητας -ας μου επιτραπεί ο αδόκιμος όρος. Εννοώ ότι σήμερα οι άνθρωποι αυταπατώνται ότι κοινωνικοποιούνται συλλέγοντας “like” και ακόλoυθους αλλά δεν μπορεί κατά τη γνώμη μου να πραγματωθούν οι ανθρώπινες σχέσεις στο εκατό τοις εκατό χωρίς την ουσιαστική επαφή, το βλέμμα την αφή την ακοή. Το κοντά είναι προϋπόθεση για μια σχέση και όταν παρεμβάλλεται μόνιμα μία οθόνη τα πράγματα εξελίσσονται σε κάτι άλλο, δεν ξέρω όμως σε τι, θα δούμε αργότερα!».
Και κάποια για τον έρωτα
«Ο έρωτας είναι η ψευδαίσθηση ότι θα μείνουμε αθάνατοι και είναι ένα συναίσθημα που δεν πρέπει κανείς να το στερήσει από τον εαυτό του. Ο έρωτας είναι εκείνο το ένστικτο, που σου λέει ότι δύο μπορούν καλύτερα!».
Ταυτότητα Παράστασης
Μετάφραση: Αντώνης Γαλέος
Σκηνοθεσία/Διασκευή: Κωνσταντίνος Χατζής
Επιμέλεια κίνησης: Χριστίνα Βασιλοπούλου
Σκηνική εγκατάσταση: Λία Ασβεστά
Φωτογραφίες: Karol Jarek
Παραγωγή: 5η Εποχή Τέχνης
