Ολοένα και νέες, σοβαρές πτυχές προστίθενται στο ελληνικό #MeToo, το κίνημα εναντίον κάθε είδους επιθετικών συμπεριφορών στους ευρύτερους καλλιτεχνικούς κύκλους.
Αυτή τη φορά οι καταγγελίες προέρχονται από μια ιδιαίτερα ευαίσθητη αλλά και γενναία ομάδα συνανθρώπων μας, τους καλλιτέχνες με αναπηρία και στρέφονται, με ιδιαίτερη σφοδρότητα, εναντίον του πρώην καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου Στάθη Λιβαθινού, λίγες ημέρες μετά την παραίτησή του από το διδακτικό προσωπική της δραματικής σχολής του μετά από απαίτηση σπουδαστών.
Η Κίνηση Ανάπηρων Καλλιτεχνών πήρε την απόφαση να καταγγείλει στο Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ) την προσβλητική και υποτιμητική συμπεριφορά που εισέπραξαν εκπρόσωποί της από τον κ. Λιβαθινό, πριν από τρία χρόνια.
Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην καταγγελία τους, η οποία κατατέθηκε στις 11 Μαρτίου στο ΣΕΗ, αφορμή της συνάντησης τους, τον Δεκέμβριο του 2017, με τον τότε καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου ήταν ο αποκλεισμός κωφού υποψηφίου από τις εισαγωγικές εξετάσεις της δραματικής σχολής παρά το γεγονός ότι έχει καταργηθεί ο όρος της «αρτιμέλειας», που προβλεπόταν ως τότε με Προεδρικό Διάταγμα, για τις ιδιωτικές δραματικές σχολές.
Οι ίδιοι αναφέρουν πως παρότι μετά από κινητοποιήσεις που πραγματοποιηθήκαν η ηγεσία του Εθνικού Θεάτρου, με την σύμφωνη γνώμη του υπουργείου Πολιτισμού, δεσμεύθηκε να δεχτεί τις αιτήσεις ΑμεΑ και να συμβάλει στην επεξεργασία των αναγκαίων λειτουργικών και εκπαιδευτικών προσαρμογών που απαιτούνται για την απρόσκοπτη ένταξη των ΑμεΑ στο πλαίσιο της θεατρικής εκπαίδευσης, οι προθέσεις του Στάθη Λιβαθινού, έτσι όπως εκφράστηκαν στην κατ΄ ιδίαν συνάντησή τους, αποδείχτηκαν αποδείχτηκαν εντελώς διαφορετικές. Ο ίδιος φέρεται να ήταν κάθετα αντίθετος στην προοπτική της συμμετοχής ατόμων με αναπηρία τόσο στα μαθήματα όσο και στις παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου.
Η απάντηση του Στάθη Λιβαθινού στις καταγγελίες
Με κοινή του επιστολή με τον αναπληρωτή καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου Θοδωρή Αμπαζή, ο Στάθης Λιβαθινός απαντά στις καταγγελίες της Κίνησης Ανάπηρων Καλλιτεχνών για ρατσισμό και προσβλητική συμπεριφορά.
Η επιστολή
Ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου την περίοδο 2015-2019, αλλά πρωτίστως ως γιος αναπήρου πολέμου, μαζί με τον πολύτιμο συνεργάτη και αναπληρωτή καλλιτεχνικό διευθυντή Θοδωρή Αμπαζή, νιώθουμε την ανάγκη να συμπληρώσουμε την ελλιπή αποτύπωση των γεγονότων, που μπορεί να παραπλανήσει και να οδηγήσει σε λάθος συμπεράσματα.
Το πνεύμα των συναντήσεων μας με την Κίνηση Ανάπηρων Καλλιτεχνών δεν περιγράφεται μόνο από λέξεις ή μεμονωμένες φράσεις που πάντα ερμηνεύονται κατά το δοκούν, αλλά από τις πράξεις. Θελήσαμε με διάλογο να δώσουμε λύσεις σε αιτήματα δεκαετιών, και απλώς κάναμε μια θαρραλέα αρχή.
- Θα θέλαμε να γίνει γνωστό πως το 2018, μετά από δική μας εισήγηση στο Διοικητικό Συμβούλιο αλλά και στην Υπουργό Πολιτισμού, καταργήθηκε επιτέλους η αρτιμέλεια ως προϋπόθεση συμμετοχής στις εξετάσεις της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου, με την τροποποίηση του ρατσιστικού άρθρου 6. Αυτό ισχύει για το Τμήμα Υποκριτικής και το Τμήμα Σκηνοθεσίας και αφορά πλέον όχι μόνο το Εθνικό Θέατρο, αλλά και το ΚΘΒΕ. Έτσι ικανοποιήσαμε ένα αίτημα δεκαετιών, που άλλωστε ήταν κι ένα από τα σημαντικότερα αιτήματα της Κίνησης Ανάπηρων Καλλιτεχνών, κι όχι μόνο, στις περισσότερες από μία συναντήσεις που είχαμε μαζί στο Εθνικό Θέατρο.
- Εξοπλίστηκαν με ράμπες ατόμων και αμαξιδίων όλες οι σκηνές του Εθνικού Θεάτρου – όπου δεν είχαν εγκατασταθεί ακόμη- όπως και στη νεοσύστατη το 2015 Πειραματική Σκηνή στο Υπόγειο ΡΕΞ, αλλά και στη Δραματική Σχολή, όταν μεταφέρθηκε επιτέλους στο Σχολείον της Ειρήνης Παππά.
- Για πρώτη φορά στην ιστορία του, το Εθνικό Θέατρο στις 17 Μαΐου 2018, παρουσίασε το έργο Ψηλά απ’ τη γέφυρα του Άρθουρ Μίλλερ σε μια παράσταση με συνθήκες καθολικής προσβασιμότητας, ενώ το έργο Ο άνθρωπος που γελά του Βίκτωρ Ουγκώ ήταν η καθολικά προσβάσιμη παράσταση της περιόδου 2019 (24 Μαΐου 2019).
- Οι παραστάσεις συνοδεύτηκαν από Διερμηνεία στην Ε.Ν.Γ & Ελληνικούς Υπέρτιτλους (ΤΚΒ) για Κ(κ)ωφούς και βαρήκοους, καθώς και από Ακουστική Περιγραφή (A.Π) για τυφλούς και μερικώς βλέποντες.
- Διοργανώσαμε σε συνεργασία με την Κίνηση Ανάπηρων Καλλιτεχνών ολοήμερο προπαρασκευαστικό εργαστήριο στη Νέα Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος», με την παρουσία της Έλσας Αδριανού – τότε διευθύντριας της Δραματικής Σχολής, και του Θοδωρή Αμπαζή, για την εισαγωγή υποψήφιων ανάπηρων σπουδαστών και της συνεκπαίδευσής τους στις Ανώτερες Σχολές Δραματικής Τέχνης.
Αυτή ήταν η προσπάθεια μας – να γίνουν οι σκηνές του Εθνικού Θεάτρου όσο πιο φιλικές και προσβάσιμες σε άτομα με αναπηρία, πάντα με την βοήθεια και το χαμόγελο των εργαζομένων, ώστε να εξασφαλίσουμε τη δυνατότητα ισότιμης και ανεμπόδιστης συμμετοχής όλων.
Θέλαμε ένα «Εθνικό σε αποστολή»! Έτσι είχαμε ονομάσει τη μεγάλη ομπρέλα κάτω από την οποία χώρεσαν όλες οι κοινωνικές δράσεις του Εθνικού Θέατρου την περίοδο 2015-2019, στις οποίες αφιερώσαμε και την τελευταία μας συνέντευξη τύπου, στη λήξη της θητείας μας, Μάιο του ‘19. Παρουσιάσαμε τότε, μια σειρά από δράσεις που έκαναν όλους εμάς που εργαζόμασταν στο Εθνικό να νιώθουμε περήφανοι και γιατί όχι και χρήσιμοι. Ας θυμηθούμε:
- Το «Επισκεπτήριο» σε δωμάτια αρρώστων στα νοσοκομεία, μια δράση που ξεκίνησε από την προηγούμενη διεύθυνση, συνεχίστηκε και εμπλουτίστηκε. Καλλιτέχνες: Ηλίας Κουνέλας, Ιφιγένεια Γρίβα.
- Θεατρικά Εργαστήρια στα Καταστήματα Φυλακών Κορυδαλλού, Αυλώνα, Θήβας και Κορίνθου, για πρώτη φορά και για 3 χρόνια. Καλλιτέχνες: Στρατής Πανούριος, Στάθης Γράψας.
- Αφήγηση παραμυθιών σε παιδιά που δεν έχουν κάποιον ή κάποια να τους τα αφηγηθεί σε δομές, ορφανοτροφεία, οικογένειες παιδιών με αναπηρία. Καλλιτέχνες: Δημήτρης Προύσαλης, Φίλιππος Πλακιάς.
- Θεατρικό Εργαστήριο για νεαρούς πρόσφυγες και μετανάστες. Αποτέλεσμα των πολύμηνων εργαστηρίων η παράσταση «Το ταξίδι» στο Ισόγειο ΡΕΞ. Καλλιτέχνις: Σοφία Βγενοπούλου.
- Το λεωφορείο «Θέατρο express» με δωρεάν παραστάσεις σε όλη την Αττική, για θεατές με περιορισμένη πρόσβαση στο θέατρο. Καλλιτέχνες: Τάσος Πυργιέρης, Γιάννης Παναγόπουλος, Σοφία Μαραθάκη.
- Σχολικά θεατρικά σεμινάρια σε όλη τη χώρα στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ «Το θέατρο στο νέο σχολείο» που περιλάμβανε και σχολεία ειδικής αγωγής.
Μένει να γίνουν πολλά ακόμη. Ευχόμαστε οι επόμενοι να συνεχίσουν το έργο που ξεκινήσαμε.
Στάθης Λιβαθινός, Θοδωρής Αμπαζής
