Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Πρωταγωνίστρια σε ένα έργο με έξι γυναικείους χαρακτήρες, που συμπυκνώνει στις μεταξύ τους σχέσεις την προσπάθεια για συνύπαρξη, αλλά και τα παιχνίδια εξουσίας, την προσκόλληση και τους κοινωνικούς ρόλους που κρύβονται πίσω από την αναζήτηση της αγάπης, η ηθοποιός Αγγελική Παπαθεμελή μάς μιλά για την παράσταση «Τα πικρά δάκρυα της Πέτρα φον Καντ».
Το διάσημο θεατρικό έργο του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, που μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον ίδιο, αποτυπώνοντας τον ανεκπλήρωτο έρωτα μιας σχεδιάστριας μόδας για μια νεαρή γυναίκα, ο οποίος την οδηγεί στην απόλυτη παρακμή, παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία Κορίνας Βασιλειάδου και Χάρη Πεχλιβανίδη, στο Φουαγιέ της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, στη Θεσσαλονίκη.
Η Αγγελική Παπαθεμελή ενσαρκώνει τη δυναμική και ισχυρή ηρωίδα που συντρίβεται από τον έρωτα και μας μιλά για το έργο και για τα συναισθήματά της για τη σημερινή Ελλάδα.
Τι σκιαγραφεί – διερευνά σε αυτό το έργο του ο Φασμπίντερ;
«Το πεδίο μάχης των ανθρώπινων σχέσεων, την ανθρώπινη ανάγκη για επιβολή ή για υποταγή, την αμοιβαιότητα της εξάρτησης, τον εξουσιαστή και τον εξουσιαζόμενο -μέσα σε ένα πλαίσιο εργασιακό, φιλικό, ερωτικό, οικογενειακό. Τον ακατάσβεστο πόθο για αληθινή αγάπη και συνύπαρξη και, ταυτόχρονα, την απουσία προσωπικής αλήθειας, τους ρόλους, την προσποίηση. Τον φόβο. Παράλληλα, σκιαγραφεί και το τότε κοινωνικό τοπίο της χώρας του, της Γερμανίας -μια παλιά μεγαλοαστική τάξη που, σταδιακά, καταρρέει μαζί με τις αρχές και τα πιστεύω της, μια “νεαρή”, ασεβή προς τις παραδεδομένες αξίες ανερχόμενη τάξη, αποφασισμένη να καταλάβει μια θέση στον κόσμο».
Μιλήστε μας για τις ηρωίδες του και τις σχέσεις που αναπτύσσουν μεταξύ τους.
«Οι σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ της Πέτρα και των άλλων ηρωίδων του έργου (και εξετάζονται όλες οι μορφές σχέσης -με τη μάνα, την κόρη, την ερωμένη, την αφοσιωμένη σε βαθμό υπηρέτριας υπάλληλο, την παιδική φίλη και εξαδέλφη) είναι πάντα σχέσεις εξάρτησης, είτε οικονομικής, είτε συναισθηματικής, σαν αυτές που διαμορφώνουμε οι περισσότεροι άνθρωποι σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Εδώ, όμως, παρακολουθούμε έναν άνθρωπο, που έχει κατανοήσει τους μηχανισμούς και έχει -όχι χωρίς προσωπικό κόστος- καταφέρει να καταλαμβάνει τη θέση του ισχυρού. Περιφρονεί την υποταγή στη ζωή των γυναικών που συναναστρέφεται, αλλά, παρ’ όλα αυτά, δέχεται και συντηρεί την υποταγή τους προς την ίδια ή ενδίδει σε αυτό το παιχνίδι κοινωνικών και προσωπικών ρόλων και στις λεπτές ισορροπίες που απαιτεί. Η “κερκόπορτά” της θα είναι ο μονόπλευρος έρωτας για τη νεαρή Κάριν, μια κοπέλα που φέρει -από φύση, θέση και ηλικία- κάτι που δεν μπορεί να ελεγχθεί. Όπως σχεδόν όλοι οι ερωτευμένοι, η Πέτρα θα προσπαθήσει να καθυποτάξει αυτές τις ίδιες ανυπόταχτες ποιότητες που ερωτεύτηκε, θα αποτύχει παταγωδώς και θα βρεθεί στη θέση του απόλυτα ανίσχυρου».
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της Πέτρα Φον Καντ;
«Μια μεσήλικη, μεγαλοαστή, επιτυχημένη σχεδιάστρια μόδας, φέρει πάμπολλους ρόλους τόσο στην κοινωνική, όσο και στην προσωπική της ζωή. Έχει υπάρξει νεαρή χήρα, στη συνέχεια διαζευγμένη, είναι κόρη, μητέρα, αφεντικό, φίλη, παράφορα ερωτευμένη και έχει κατορθώσει να ακμάσει επαγγελματικά μέσα σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Είναι μια γυναίκα ικανότατη, πανέξυπνη, δυνατή και έχει μάθει πια καλά τους κανόνες του παιχνιδιού. Έχει πληρώσει ακριβά, για να κατακτήσει την πολύτιμη ελευθερία και ανεξαρτησία της, και αυτή η κατάκτηση θα μπορούσε να είναι η βάση για μια πραγματικά ισότιμη σχέση. Δεν είναι. Τόσο στον έρωτα, όσο και στη δουλειά, η Πέτρα θα προσπαθήσει να επιβάλει τους δικούς της κανόνες – είναι, άλλωστε, τόσο σπάνιο να κάνουμε πράξη αυτά που πρεσβεύουμε θεωρητικά, όταν το διακύβευμα είναι η καρδιά μας ή ο κόπος της ζωής μας. Και ακόμη σπανιότερο να συναντηθούμε με έναν άνθρωπο που θα είναι έτοιμος για αυτό».
Πού την οδηγεί, τελικά, ο έρωτας και τι κατανοεί μέσα από τις εμπειρίες της;
«Κατανοεί την ήττα της, κατανοεί τα λάθη της, κατανοεί ακόμη την ιδέα μιας αγάπης που δεν απαιτεί ανταπόδοση, μιας άθρησκης, αλλά με όρους θρησκευτικότητας αγάπης. Κατανοεί το σκληρό τίμημα του παιχνιδιού. Κατανοεί τη βαθιά ανθρώπινη μοναξιά, την αδυναμία, αυτό που δεν περνάει από το χέρι του ανθρώπου».
Ποια είναι τα συναισθήματά σας για τη σημερινή Ελλάδα;
«Κάνει τα πάντα πιο δύσκολα (και, ανέκαθεν, τα έκανε), αλλά δίνει και ένα παράξενο άνοιγμα και ορμή -έχοντας φύγει από μια βολή, ίσως όλοι νιώθουμε πως έχουμε λιγότερα να χάσουμε, ίσως όλοι έχουμε πιο ουσιαστικές ανάγκες, ίσως όλοι χρειαζόμαστε περισσότερο ο ένας τον άλλον».
Τι χρειαζόμαστε πραγματικά σε αυτήν τη δύσκολη φάση;
«Ό,τι χρειαζόμαστε σε κάθε φάση. Ανοιχτή καρδιά, αλληλεγγύη, κουράγιο, θάρρος, εγρήγορση, νηφαλιότητα, εντιμότητα».
Βλέπετε ελπιδοφόρα σημάδια για το μέλλον;
«Έχω την τύχη να είμαι αυτήν την εποχή στη Θεσσαλονίκη και μπόρεσα, μετά από χρόνια, να παρακολουθήσω το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, ένα Φεστιβάλ που λατρεύω. Σε όλες αυτές τις ταινίες, έχει κανείς τη δυνατότητα να δει τόσο διαφορετικές συνθήκες ζωής, αντιλήψεις και τρόπους ύπαρξης και, κάποιες φορές, βλέπεις κάτι που (το λέω χωρίς την παραμικρή υπερβολή) πραγματικά σε κάνει να πιστεύεις πως υπάρχει ελπίδα για την ανθρωπότητα. Κάτι από αυτά που απεικονίζονται, ένας δημιουργός που μπήκε στον -πολλές φορές, επικίνδυνο- κόπο να φτιάξει αυτή την ταινία, οι εκατοντάδες άνθρωποι που είχαν το ίδιο ενδιαφέρον με σένα μέσα σε αυτή την ίδια αίθουσα σε κάνει να νιώθεις πως υπάρχουν ακόμα αληθινά ανθρώπινοι άνθρωποι, υπάρχει ακόμα ορμή, υπάρχει ακόμα αίσθημα ευθύνης».
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας, σκηνοθεσία: Κορίνα Βασιλειάδου – Χάρης Πεχλιβανίδης, σκηνικά – κουστούμια – σκηνικά αντικείμενα: Διδώ Γκόγκου – Ελένη Κανακίδου – Σόνια Σαμαρτζίδου, μουσική σύνθεση: Μίνως Μάτσας, κίνηση: Σοφία Παπανικάνδρου, φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος, βοηθοί σκηνοθέτη: Ιωάννα Ντάτση – Μαρία Μεντερίδου, φωτογράφιση παράστασης: Τάσος Θώμογλου, οργάνωση παραγωγής: Εύα Κουμανδράκη.
Διανομή
Αγγελική Παπαθεμελή (Πέτρα φον Καντ), Ιφιγένεια Δεληγιαννίδη (Βαλερί φον Καντ), Στεφανία Ζώρα (Γκάμπι φον Καντ), Ειρήνη Κυριακού (Κάριν Τιμ), Μαριάνθη Παντελοπούλου (Μαρλένε), Ρεβέκκα Τσιλιγκαρίδου (Σιντονί φον Γκράζεναμπ).
Πληροφορίες
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών – Φουαγιέ: Εθνικής Αμύνης 2 – Θεσσαλονίκη. Η παράσταση είναι ακατάλληλη. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη: 18.00, Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο: 21:00, Κυριακή 19:00. Τιμές εισιτηρίων: Τετάρτη και Πέμπτη: γενική είσοδος: 5 ευρώ, Παρασκευή: κανονικό: 10 ευρώ, εκπτωτικό (φοιτητικό, άτομα άνω των 65 ετών): 8 ευρώ, ομαδικό (για κρατήσεις άνω των 20 ατόμων): 7 ευρώ, Σάββατο και Κυριακή: κανονικό: 13 ευρώ, εκπτωτικό (φοιτητικό, άτομα άνω των 65 ετών): 8 ευρώ, ομαδικό (για κρατήσεις άνω των 20 ατόμων): 7 ευρώ, άνεργοι: για όλες τις παραγωγές του ΚΘΒΕ, δωρεάν Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή (για περιορισμένο αριθμό θέσεων), ατέλειες: εφόσον υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις, ισχύουν ατέλειες ΕΣΗΕΜΘ, ΕΣΗΕΑ, ΣΕΗ, τμημάτων θεάτρου, δραματικών σχολών, σκηνοθετών, ΑΜΕΑ: δωρεάν, πολύτεκνοι: 5 ευρώ, δάσκαλοι – καθηγητές: 10 ευρώ. Προπώληση εισιτηρίων: ταμεία ΚΘΒΕ, τηλεφωνικά: 2315 200200, ηλεκτρονικά: ntng.gr.
