Το βαθιά πολιτικό έργο του Βικτώρος Ουγκώ «Ο άνθρωπος που γελά», σε μια μουσικοθεατρική σύνθεση του Θοδωρή Αμπαζή, παρουσιάζεται από τις 22 Μαρτίου στο Θέατρο Rex [Πανεπιστημίου 48, Αθήνα].
Το έργο αποκαλύπτεται πίσω από ένα θυελλώδες ειδύλλιο, χάρη στην ιδιοφυή γραφή του κορυφαίου Γάλλου λογοτέχνη. Μια ερωτική υπόθεση ως αφορμή για να βρεθούμε αντιμέτωποι με την ακρότητα της εξουσίας και το αληθινό, αποκρουστικό της πρόσωπο. Μια ξεχωριστή παράσταση από τον συνθέτη και σκηνοθέτη Θοδωρή Αμπαζή -αναπληρωτή Καλλιτεχνικό Διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου, απόρροια της μακρόχρονης έρευνάς του πάνω στο είδος της όπερας και αξιοποιώντας την παράδοση του σύγχρονου μουσικού θεάτρου και του θεάτρου πρόζας.
«Ο άνθρωπος που γελά» δημοσιεύτηκε το 1869, δύο μόλις χρόνια πριν την εξέγερση της Παρισινής Κομμούνας και μπορεί να μην είχε την άμεση απήχηση άλλων έργων του Ουγκώ ωστόσο δεν υπολείπεται μεγαλείου. Κάθε ζήτημα – κοινωνική ανισότητα, αλλοτρίωση από την επαφή με την εξουσία, πολιτική ευθύνη του ανθρώπου για παρέμβαση, συντριβή του ατόμου έναντι του συστήματος – , λανθάνει και αποκαλύπτεται αριστοτεχνικά πίσω από μια πλοκή που ανάγει τον έρωτα σε κινητήριο δύναμη.
Ακριβώς με τον ίδιο απροσδόκητο μα ουσιώδη τρόπο, αποκαλύπτεται η υπαρξιακή τραγικότητα του ανθρώπου, όταν υφίσταται τις στρεβλώσεις της εξουσίας. Στην περίπτωσή μας, είναι η μάσκα του εύθυμου σαλτιμπάγκου με το βίαιο και τεχνητό γέλιο του κεντρικού ήρωα. Άλλωστε, ο άνθρωπος που γελά, δεν γελά ποτέ από επιλογή. Το χαμόγελό του αντικατοπτρίζει την παραμόρφωση που επιφέρει η εξουσία με τον πιο ακραίο και ευθύ τρόπο.
Υπόθεση
Λονδίνο, αρχές του 18ου αιώνα. Μια αυστηρά δομημένη, αριστοκρατική κοινωνία με απολύτως διακριτά όρια μεταξύ των τάξεων. Ο πλούτος και η υψηλή θέση στην ιεραρχία προκαλεί αλαζονεία. Ο λαός, άνθρωποι εξαθλιωμένοι, άβουλοι, τρομοκρατημένοι, χωρίς διάθεση για αντίσταση και κάποιες φορές χωρίς ελπίδα. Σε αυτό το σκληρό περιβάλλον, ο Γκουίνπλεϊν, ένας νεαρός άνδρας με παραμορφωμένο πρόσωπο -ένα μόνιμα χαραγμένο χαμόγελο ως εκδίκηση από τον βασιλιά-, βιώνει έναν αγνό και αληθινό έρωτα με την τυφλή Ντία. Η σχέση τους φαίνεται να είναι ό,τι πιο σημαντικό για εκείνον. Ως μέλος ενός θιάσου, σύντομα, θα γίνει διάσημος λόγω της ιδιαιτερότητάς του. Η τύχη, όμως, παίζει τα πιο τρελά παιχνίδια: όταν βρεθεί σε θέση ισχύος και τολμήσει να υψώσει το ανάστημά του θα βρεθεί αντιμέτωπος με την αναλγησία των ισχυρών.
«Ο τρομερός άνθρωπος που Γελά. Που γελά με σας, με τον εαυτό του, με όλα!»
Β.Ο.
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Ντορέτα Πέππα, διασκευή – λιμπρέτο: Έλσα Ανδριανού, σύνθεση-σκηνοθεσία: Θοδωρής Αμπαζής, σκηνογραφία: Κωνσταντίνος Ζαμάνης, κοστούμια: Νίκη Ψυχογιού, χορογραφία: Αγγελική Στελλάτου, φωτισμοί: Nίκος Σωτηρόπουλος, βοηθός σκηνοθέτης: Ελεάνα Τσίχλη, μουσική διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου , Β΄ Βοηθός σκηνοθέτη: Κατερίνα Ζαφειροπούλου, Γ΄Βοηθός σκηνοθέτη: Κωνσταντίνος Καρδακάρης
Διανομή
Θανάσης Ακοκκαλίδης, Νέλη Αλκάδη, Διονύσης Βερβιτσιώτης, Θανάσης Βλαβιανός, Τζωρτζίνα Δαλιάνη, Μαρία Δελετζέ, Αντιγόνη Δρακουλάκη, Πάρις Θωμόπουλος, Κώστας Κορωναίος, Ελίτα Κουνάδη, Νέστωρ Κοψιδάς, Δαυίδ Μαλτέζε, Ελένη Μπούκλη, Παναγιώτης Παναγόπουλος, Εβελίνα Παπούλια, Αρετή Πασχάλη, Αιμιλιανός Σταματάκης, Λυδία Τζανουδάκη, Σπύρος Τσεκούρας, Δήμητρα Χαριτοπούλου, Βαγγέλης Ψωμάς.
Μουσικοί: Γιάννης Αναστασάκης (κιθάρες), Σοφία Ευκλείδη (τσέλο), Θοδωρής Κοτεπάνος (πιάνο), Ιάκωβος Παυλόπουλος (κρουστά), Θάνος Πολυμενέας Λιοντήρης (κοντραμπάσο).
