Το έργο που κυριαρχείται από το αντιπολεμικό πνεύμα του Μπέρτολτ Μπρεχτ και, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι μια αλληγορία, μια παραβολή «για τον πειρασμό της καλοσύνης», Ο «Κύκλος με την κιμωλία», παρουσιάζεται από τα Αθηναϊκά Θέατρα, σε μετάφραση Οδυσσέα Ελύτη, μουσική Μάνου Χατζιδάκι και σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη, στο Παλλάς, από τις 11 Μαρτίου.
Την εποχή που γράφτηκε το έργο, ο κόσμος έβγαινε από τα ερείπια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και προσπαθούσε να επαναπροσδιοριστεί, για να χτίσει ξανά τη ζωή του. Ήταν η περίοδος της αυτοεξορίας του συγγραφέα στις ΗΠΑ, και ο αρχικός τίτλος ήταν «Ο Καυκασιανός κύκλος με την κιμωλία». Ολοκληρώθηκε το 1945 και έμελλε να γίνει από τα διασημότερα και πιο πολυπαιγμένα παγκοσμίως έργα του Γερμανού δραματουργού και ποιητή.
Με οδηγό την αληθινή αγάπη
Πρόκειται για ένα γοητευτικό λαϊκό παραμύθι, μια τρυφερή ιστορία μητρότητας, που, ταυτόχρονα, αποτελεί και μία σαρκαστική κωμωδία πάνω στη δικαιοσύνη και την εξουσία. Η Γρούσα, υπηρέτρια σε αρχοντικό, παίρνει κοντά της τον γιο του άρχοντα, όταν αυτός δολοφονείται από επαναστάτες και η μητέρα του τον εγκαταλείπει κυνηγημένη. Με θυσίες, κρατάει το παιδί κοντά της, μέχρι την ημέρα που η βιολογική μητέρα του επιστρέφει και το διεκδικεί δικαστικά, κατηγορώντας την ότι της το έκλεψε.
Ο Αζντάκ, ένας λαϊκός, μέθυσος και κουτοπόνηρος άνθρωπος που, όλως τυχαίως, χρίζεται δικαστής, καλείται να αποφασίσει για την τύχη του παιδιού, επιλέγοντας μία σολομώντεια λύση. Τοποθετεί το παιδί μέσα σε έναν κύκλο και ζητεί από τις δύο γυναίκες να το τραβήξουν από τα χεράκια του με δύναμη, η κάθε μια προς το μέρος της. Όποια καταφέρει να το βγάλει από τον κύκλο θα το κρατήσει δικό της για πάντα. Η βιολογική μητέρα το τραβά με δύναμη, ενώ η Γρούσα, που δεν θέλει να το πονέσει, το αφήνει. Η αληθινή αγάπη είναι οδηγός για την κρίση του Αζντάκ. Μητέρα του παιδιού είναι εκείνη που το αξίζει, και η Γρούσα δικαιώνεται.
Όπως γράφει ο Μπρεχτ στο έργο: «Το κάθε τι πρέπει να ανήκει σ’ εκείνον που είναι άξιος, τα παιδιά σε κείνους που με αγάπη και φροντίδα τα ανατρέφουν, τα αμάξια στους καλούς τούς αμαξάδες, τα χωράφια στους καλούς τούς γεωργούς που, μέρα νύχτα, με ιδρώτα και με μόχθο, πασχίζουνε να δώσουνε γλυκούς καρπούς».
Σε έναν κόσμο, όπου θριαμβεύει η αδικία
Στην παράσταση του Παλλάς, η δράση εκτυλίσσεται μέσα σε ένα ερειπωμένο θέατρο, στο οποίο κάποιοι ηθοποιοί ανεβάζουν το έργο, αξιοποιώντας τα υλικά που ανακαλύπτουν στον χώρο. Ο Οδυσσέας Ελύτης, με τον λόγο του, και ο Μάνος Χατζιδάκις, με τη μουσική του, αποτελούν το στήριγμα των συντελεστών αυτής της παράστασης. Η μουσική προέρχεται από την αυθεντική μπομπίνα του 1957 και δεν έχει ακουστεί στο παρελθόν.
Σε έναν κόσμο, όπου θριαμβεύει η αδικία, η αλαζονεία της εξουσίας και του πλούτου, σε μια εποχή σκληρή και δύσκολη, όπως αυτή που ζούμε σήμερα, ο Μπρεχτ παραμένει μέγας ποιητής – οραματιστής και, μέσα από τη θεατρική πράξη, μεταφέρει την πίστη του στον θρίαμβο της Δικαιοσύνης και άρα της Ανθρωπότητας.
«Έχουμε ανάγκη σήμερα να ακούσουμε αυτήν την ιστορία…»
«Είναι μεγάλη πρόκληση να σκηνοθετείς τον “Κύκλο με την κιμωλία”, ιδίως όταν συνδυάζεται με τη μετάφραση του Οδυσσέα Ελύτη και τη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Το έργο είναι μία παραβολή, ένα παραμύθι που, μεταξύ άλλων, υμνεί την καλοσύνη» αναφέρει ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, τονίζοντας πως επέλεξαν τη μετάφραση του Ελύτη και τη μουσική του Χατζιδάκι για την πραγματική τους αξία. «Γιατί μας συνδέουν με μία εποχή της Ελλάδας, που μας φαίνεται ότι υπήρχαν ακόμη άνθρωποι του πνεύματος και καλλιτέχνες σπουδαίοι, που μπορούσαν να μας καθοδηγούν, να μας δείχνουν έναν δρόμο. Έχουμε ανάγκη σήμερα να ακούσουμε αυτήν την ιστορία αυτοθυσίας και τρυφερότητας, μέσα από το έργο αυτών των δύο σπουδαίων προσωπικοτήτων, που άφησαν βαθύ το αποτύπωμά τους στην ψυχή και τη σκέψη μας».
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Οδυσσέας Ελύτης, μουσική: Μάνος Χατζιδάκις, σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, σκηνικά – κοστούμια: Λίλη Πεζανού, χορογράφος: Αμαλία Μπένετ, φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος, δραματουργική επεξεργασία: Μανώλης Δούνιας, βοηθός σκηνοθέτη: Έλενα Σκουλά, βοηθός σκηνογράφου -ενδυματολόγου: Κατερίνα Καψή, βοηθός παραγωγής: Αλέξανδρος Μπεκιάρης. Πρωταγωνιστούν: Αιμίλιος Χειλάκης, Μαρία Πρωτόπαππα, Ελισάβετ Μουτάφη, Αποστόλης Τότσικας. Αφηγητής: Δημήτρης Λιγνάδης. Παίζουν αλφαβητικά: Δέσποινα Γιαννοπούλου, Παναγιώτης Εξαρχέας, Σταύρος Καραγιάννης, Κώστας Κορωναίος, Ελένη Κούστα, Χριστιάννα Μαντζουράνη, Πηνελόπη Μαρκοπούλου, Άγγελος Μπούρας, Γιώργος Παπανδρέου, Γρηγόρης Ποιμενίδης, Σπύρος Τσεκούρας, Βαγγέλης Ψωμάς.
Πληροφορίες
Θέατρο Παλλάς: Βουκουρεστίου 5 – Αθήνα, τηλ.: 210 3213100. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη και Κυριακή: 19:15, Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο: 20:15. Τιμές εισιτηρίων: Τετάρτη έως Παρασκευή: πλατεία: 50, 31, 25, 21, 17, 13, 11 ευρώ, εξώστης: 23, 19, 15, 13, 11 ευρώ, θεωρεία εξώστη: 41, 21, 17, 13, 11 ευρώ, Σάββατο και Κυριακή: πλατεία: 60, 38, 32, 26, 22, 18, 14 ευρώ, εξώστης: 26, 22, 18, 14, 12 ευρώ, θεωρεία εξώστη: 48, 26, 22, 18, 14 ευρώ. Κρατήσεις – αγορά εισιτηρίων: ταμεία θεάτρου, τηλεφωνικά: 211 1000365, ηλεκτρονικά: ticket365.gr.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
