Ένα αιματηρό πραξικόπημα: Θάνατος, πείνα, προσφυγιά. Μέσα στην αναταραχή, η Γκρούσα, μια φτωχή υπηρέτρια, βρίσκεται, χωρίς να το καταλάβει, με ένα ξένο παιδί στην αγκαλιά της· ένα αρχοντικό παιδί, τον διάδοχο του έκπτωτου μονάρχη, που οι πραξικοπηματίες ψάχνουν να το βρουν και να το σκοτώσουν. Διστάζει η Γκρούσα. Αλλά δεν της πάει η καρδιά να εγκαταλείψει το αθώο βρέφος και να φύγει να γλιτώσει. Παγιδεύεται από την ίδια της την καλοσύνη. Και αρχίζει η μεγάλη της περιπέτεια· ένα ατέλειωτο οδοιπορικό γεμάτο κινδύνους, για την ίδια και το μωρό, την τύχη του οποίου έχει αναλάβει.
Όταν το νέο καθεστώς ανατραπεί με τη σειρά του από το προηγούμενο, η φυσική μητέρα θα διεκδικήσει το παιδί της και, φυσικά, την περιουσία του. Η λύση θα δοθεί από έναν ανορθόδοξο λαϊκό δικαστή, τον Αζντάκ, μέσα από τη δοκιμασία του κύκλου με την κιμωλία.
Ένα ωραίο δραματικό παραμύθι, με πλήθος από κωμικά περιστατικά και αίσιο τέλος. Κάθε στιγμή του έργου και ένα σχόλιο, κάθε σκηνή και μια σκέψη, μια πρόταση διαλεκτικής, μια πορεία συνειδητοποίησης. Ένας πρόσφυγας είναι η Γκρούσα. Ένας κυνηγημένος πρόσφυγας με ένα παιδί στην αγκαλιά.
Σε έναν κόσμο που κυριαρχεί το ατομικό συμφέρον, το έργο αντιτάσσει την ανθρωπιά και την καλοσύνη· μια καλοσύνη ενεργητική, αποτελεσματική και χρήσιμη.
Τον Αζντάκ ερμηνεύει ο Κοσμάς Ζαχάρωφ· είχαμε τη χαρά να μιλήσουμε μαζί του.
Θα θέλατε, να μας πείτε λίγα λόγια για το έργο;
«Το έργο είναι ένα λαϊκό παραμύθι, που έχει να κάνει από τη μία με την εξουσία -τη σκληρότητά της, την αδικία και την άπληστη συμπεριφορά της- και από την άλλη με τον απλό λαϊκό άνθρωπο, που υφίσταται τις συνέπειες της αδικίας και προσπαθεί να περισωθεί από τη φτώχεια και την περιφρόνηση, χωρίς όπλα».
Μέσα από ποια στοιχεία, διατηρεί την επικαιρότητά του;
«Το έργο είναι διαρκώς σύγχρονο, γιατί έχει να κάνει με την αναζήτηση δικαιοσύνης, μέσα σε έναν άδικο κόσμο».
Ερμηνεύετε τον Αζντάκ· μια περιγραφή σας γι’ αυτόν;
«Ο Αζντάκ είναι ο λαϊκός σοφός, διαρκώς μεθυσμένος, που ως δικαστής απονέμει δικαιοσύνη με βάση το φυσικό δίκαιο και όχι το δίκαιο των ισχυρών· αυτός που κλέβει για να φάει, είναι αθώος».
Και μια περιγραφή σας για τη Γκρούσα;
«Η Γκρούσα είναι το λαϊκό κορίτσι, υπηρέτρια στο σπίτι του κυβερνήτη, που όταν όλοι φεύγουν μετά από μία επανάσταση και ξεχνούν το μωρό του κυβερνήτη, το παίρνει μαζί της και το μεγαλώνει σαν δικό της μέσα από μύρια βάσανα. Ίσως ο ρόλος αυτός να είναι και το μήνυμα του έργου. Δικαιοσύνη ίσον καλοσύνη».
Ένα σχόλιό σας για τη σκηνοθεσία του Κώστα Νταλιάνη;
«Με τον Νταλιάνη είμαστε παλιοί φίλοι και συνεργάτες. Είναι μεγάλη υπόθεση να συνεργάζεσαι με ανθρώπους που εμπιστεύεσαι και σε εμπιστεύονται. Είναι ευφάνταστος, προσέχει τις λεπτομέρειες, είναι δάσκαλος ηθοποιών, είναι φοβερός στις σκηνές συνόλου και μαέστρος στους φωτισμούς. Αγαπάει τον Μπρεχτ και, νομίζω, ότι η παράσταση θα συζητηθεί σκηνοθετικά».
Περιγράψτε μας μια σκηνή ή πείτε μας κάποια λόγια από το κείμενο· ό,τι σας έρθει πρώτο στον νου.
«Τα παιδιά ανήκουν σ’ αυτούς που τα αγαπάνε και τα φροντίζουν. Η γη σ’ αυτούς που την καλλιεργούν. Οι άμαξες σε αυτούς που ξέρουν να τις χειριστούν. Η δικαιοσύνη πρέπει να γέρνει προς τη μεριά του αδύνατου. Αυτή είναι η λοξή ματιά του Αζντάκ σε θέματα δικαιοσύνης».
Έχοντας συνεργαστεί με μεγάλα ονόματα της ελληνικής σκηνής –ανάμεσά τους και η αξέχαστη Αλίκη Βουγιουκλάκη, με την οποία είχατε μακρά συνεργασία, θα μοιραστείτε μαζί μας κάποιες ξεχωριστές για εσάς αναμνήσεις, στιγμές;
«Η Αλίκη ήταν πρωτίστως φίλη μου. Οι αναμνήσεις είναι χιλιάδες. Αυτό που, κυρίως, έμεινε είναι τα βράδια στο σπίτι της, όπου ανάμεσα σε φαγητό και ποτό, είχαμε ατέλειωτες συζητήσεις. Επίσης, οι συζητήσεις ήταν πανηγύρι μαζί της».
Ως θεατράνθρωπος που κουβαλά πλούσια εμπειρία, ένα σχόλιό σας για τα θεατρικά δρώμενα σε παλαιότερα χρόνια σε σχέση με το σήμερα;
«Παλαιότερα, το θέατρο είχε μία ιερότητα, η οποία έχει χαθεί. Κλειστή τέχνη από τη φύση της, όταν άνοιξε για όλους, εκπαιδευμένους και ανεκπαίδευτους, έπαψε να είναι τέχνη. Κατάντησε προϊόν».
Και λίγα λόγια σας για το σημερινό τηλεοπτικό τοπίο;
«Η τηλεόραση, τα τρία-τέσσερα τελευταία χρόνια, έδειξε ένα καινούργιο πρόσωπο. Δύο σειρές, οι “Άγριες Μέλισσες” και “Σασμός”, ανέβασαν τον πήχη ψηλά· με θεατρικούς ηθοποιούς, αγνώστους τηλεοπτικά, σενάρια γραμμένα με θεατρική λογική και σκηνοθεσίες που έβγαλαν αποτελέσματα υψηλού επιπέδου. Ελπίζω να υπάρξει συνέχεια».
Ένας ρόλος, ένα έργο που θα θέλατε να «συναντήσετε»;
«Δεν έχω τέτοιες επιθυμίες από τα 29 μου. Έπαιξα τότε τον “Άμλετ” -το “Έβερεστ” για τους ηθοποιούς-, είχα μέσο όρο εισιτηρίων 650 την ημέρα και από τότε παραμένει ο δημοφιλέστερος “Άμλετ” όλων των εποχών. Από τότε, παραμένω εξερευνητής αυτής της τέχνης».
Κάποιο επόμενο καλλιτεχνικό σας σχέδιο;
«Δεν κάνω σχέδια. Περιμένω, να βρεθούν δουλειές με ανθρώπους που εκτιμώ· με αυτό το κριτήριο, παίρνω μέρος σε παραστάσεις».
Μια συμβουλή που θα δίνατε σε έναν νέο ηθοποιό;
«Δε μου αρέσει να δίνω συμβουλές. Οι κλασικές είναι: Αφοσίωση, γερό στομάχι, σκληρή δουλειά και όχι βιαστικά βήματα. Κάθε ηθοποιός έχει και την ώρα του».
Κάτι που σας δίνει χαρά;
«Η χαρά μου είναι η υγεία των δικών μου ανθρώπων, της γυναίκας μου, του γιου μου, των φίλων μου, των συγγενών μου. Όλα τα αλλά βρίσκονται!»
Μια αγωνία σας;
«Η αγωνία μου είναι μήπως η τεχνολογία καταργήσει τις ανθρώπινες σχέσεις και αποπνευματοποιήσει ακόμα περισσότερο την εποχή μας».
Να κλείσουμε με κάτι που εύχεστε;
«Εύχομαι η φιλία και η αγάπη να κυριαρχήσουν κάποια στιγμή. Να επικρατήσει δικαιοσύνη και φιλία αντί για αντιπαλότητα».
Ταυτότητα Παράστασης
Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Κώστας Νταλιάνης
Σκηνικά: Αντώνης Χαλκιάς
Ενδυματολογική επιμέλεια: Πελαγία Βουτζουλίδου
Μουσική σύνθεση: Φίλιππος Περιστέρης
Χορογραφίες: Μαρία Μάργαρη
Οπλομαχίες: Κωνσταντίνος Μπουμπούκης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ιάσονας Μαμωνάς
Φωτογράφηση: Φώτης Πλέγας
Ερμηνεύουν: Κοσμάς Ζαχάρωφ (Αζντάκ), Φάνια Νταλιάνη (Γκρούσα), Εβίτα Παπασπύρου (Αφηγητής), Αγγελική Λυμπεροπούλου, Θωμάς Βούλγαρης, Μαρία Κολοκυθά, Γιώργος Δρίβας, Κατερίνα Κοντογούρη, Ορέστης Στύλος, Ειρήνη Δρακουλέλη, Μαρία Λάμπρου, Γιάννης Τσόρβας
