Η παράσταση «Αλέξανδρος ο Μέγας: Ανάμεσα στα Όνειρα και τη Φαντασία» βασισμένη σε ποίηση του Σταμάτη Φιλιππούλη, παρουσιάζεται στη Βρετανική Βιβλιοθήκη στις 2, 3 και 4 Φεβρουαρίου, στο πλαίσιο τετράμηνου αφιερώματος στον Έλληνα στρατηλάτη, υπό την αιγίδα της Ελληνικής Πρεσβείας στο Ηνωμένο Βασίλειο [96 Euston Road, London].
Στην παραγωγή, η οποία ενώνει διεθνούς φήμης καλλιτέχνες, τη μουσική υπογράφει ο Σταμάτης Σπανουδάκης, τον Αριστοτέλη ενσαρκώνει ο βραβευμένος Βρετανός ηθοποιός Πίτερ Μάρινκερ και τον Μέγα Αλέξανδρο ο γνωστός Ουαλλός ηθοποιός Τζακ Πάρι-Τζόουνς. Την ψηφιακή σκηνογραφική διεύθυνση έχει ο διάσημος Βρετανός καλλιτέχνης Πολ Μπένι, τη σκηνοθεσία η Ντάι Σέρλοκ, τη διασκευή και την παραγωγή υπογράφει η Ελισάβετ Φιλιππούλη.
Στο επίκεντρο της διασκευής, ο Αριστοτέλης, μέσα από τα όνειρά του, δίνει νέες διαστάσεις στις παγκόσμιες εξερευνήσεις του μαθητή του. Η παράσταση ακουμπά στη φιλοσοφία και στο έργο του ψυχαναλυτή Καρλ Γιούνγκ για τη σημασία της εξερεύνησης του ανθρώπινου υποσυνειδήτου μέσα από τα όνειρα, αλλά και της βαθιάς ανθρώπινης ανάγκης να βρούμε απαντήσεις για την ύπαρξή μας.
Η Ελισάβετ Φιλιππούλη μίλησε μαζί μας.
Μιλήστε μας γι’ αυτή τη μεγάλη, διεθνή παραγωγή. Για τους συντελεστές και τους στόχους της.
«Πρόκειται για μια υβριδική παράσταση, που δίνει διαφορετική διάσταση στο θεατρικό αναλόγιο. Εδώ δεν έχουμε μόνο αναλόγιο, έχουμε τρεις διαφορετικές δυναμικές: το επικό ποίημα του Σταμάτη Φιλιππούλη “Ο κυρ-Αλέξανδρος και τα Παλληκάρια του”, εκπληκτική μουσική του Σταμάτη Σπανουδάκη, και οπτική ποίηση μέσα από τα μοναδικά ζωγραφικά έργα του Βρετανού καλλιτέχνη Πολ Μπένι. Όλοι οι συντελεστές φέρνουν ο καθένας σπουδαίες πορείες στον χώρο της τέχνης και του πολιτισμού. Ο Πολ είναι είναι πολυσχιδής καλλιτέχνης που η δουλειά του βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου ενώ έχει κάνει πορτρέτα διάσημων -όπως ο Μικ Τζάγκερ, η Κέιτ Μπλάνσετ και η βασίλισσα Ελισάβετ. Ο Σταμάτης Σπανουδάκης δε χρειάζεται εισαγωγή για το ελληνικό κοινό. Είναι ένας σπουδαίος μουσικοσυνθέτης, το έργο του οποίου έχει κάτι το μεταφυσικό, το επικό και αιώνιο. Ο Τζακ Πάρι Τζόουνς που ενσαρκώνει τον Μέγα Αλέξανδρο θεωρείται από τους πιο ταλαντούχους ανερχόμενους ηθοποιούς στη Μεγάλη Βρετανία· έχει παίξει στο “The Crown” ενώ έχει βραβευτεί για τον ρόλο του στην ταινία “Moon Dogs”. O καταπληκτικός Πίτερ Μάρινκερ που κάνει τον Αριστοτέλη, είναι θεατρικός ηθοποιός με μακρά καριέρα και σπουδαίες ερμηνείες σε έργα Σαμ Μπέκετ και όχι μόνο. Η Ντάι Σέρλοκ, που υπογράφει τη σκηνοθεσία ξεκίνησε ως ηθοποιός, με πλούσια καριέρα σε κλασσικό θέατρο, όπερα και λιμπρέτο και εξαιρετικές δουλειές σκηνοθετικά και βαθιά γνώση Αρχαίου Θεάτρου. Εγώ έκανα τη διασκευή του ποιήματος για το θεατρικό αναλόγιο, καθώς και την παραγωγή. Ο βασικός στόχος για μένα είναι η εκδημοκράτιση της έννοιας του μεγαλείου αλλά και η προώθηση της αξίας του Ελληνισμού σε μία εποχή που διεκδικούμε την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα στη χώρα μας. Εκεί που ανήκουν».
Στην παράστασή σας επαναπροσδιορίζετε την ιδέα του μεγαλείου. Τελικά, ποιο χαρακτηριστικό μάς εξασφαλίζει μεγαλύτερη υστεροφημία;
«Θα προτιμούσα να χρησιμοποιήσω τη λέξη σημαντικότερη αντί για μεγαλύτερη. Το χαρακτηριστικό που εξασφαλίζει τη σημαντικότερη υστεροφημία για έναν ηγέτη, είναι ο συνδυασμός ταπεινότητας, εντιμότητας και σεβασμού προς τον ανθρωπο. Με μια λέξη: το ήθος καθορίζει το μεγαλείο».
Ποια ήταν η συμβολή του Αριστοτέλη στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του Μεγάλου Αλεξάνδρου;
«Ήταν τεράστια η συμβολή του Αριστοτέλη στη διαμόρφωση του Αλεξάνδρου και ως οραματιστή στρατηλάτη αλλά και ως αυτής της τόσο χαρισματικής προσωπικότητας που λατρεύτηκε παγκοσμίως. Ο Αριστοτέλης ήταν ο κορυφαίος φιλόσοφος της εποχής και ο Φίλιππος ήθελε τον πιο σοφό δάσκαλο για τον γιο του. Ο Αριστοτέλης τροφοδότησε τη φαντασία και την περιέργεια του μικρού Αλεξάνδρου, του έδωσε αγάπη για τη φιλοσοφία, τον έμαθε τη σημασία να σέβεται τη διαφορετικότητα των λαών, αλλά του καλλιέργησε και εσωτερική δύναμη, πίστη στον εαυτό του, ότι μπορούσε να φτάσει και να μεταλαμπαδεύσει το ελληνικό πνεύμα στους λαούς στα πέρατα της γης. Μεγάλο μέρος της αριστοτέλειας φιλοσοφίας αφορά τη συνειδητοποίηση των δυνατοτήτων· αυτός που θέλει να είναι σπουδαίος πρέπει να ασκεί το πνεύμα του και να πασχίζει για την αριστεία. Ας μην ξεχνάμε πως η φιλοσοφική κληρονομιά είχε μεταδοθεί στον Αριστοτέλη από τον Πλάτωνα, ο οποίος είχε δάσκαλο τον Σωκράτη· η τριανδρία που περιλάμβανε τα σπουδαιότερα πνεύματα του Αρχαίου Κόσμου».
Και πώς συνδέσατε την παράσταση με το έργο του ψυχαναλυτή Καρλ Γιούνγκ για τη σημασία της εξερεύνησης του ανθρώπινου υποσυνειδήτου μέσα από τα όνειρα;
«Το έργο του Καρλ Γιούνγκ με ενδιαφέρει πολύ, ιδιαίτερα στο κομμάτι της επικοινωνίας με την ίδια μας την ψυχή. Μέσα από τα όνειρα γινόμαστε θεατές της ίδιας μας της ζωής, συνδεόμαστε με τα βαθύτερα στρώματα του υποσυνείδητού μας. Οι ιστορίες του επικού ποιήματος του πατέρα μου είναι γεμάτες φαντασία αλλά, ταυτόχρονα, έχουν μέσα τους ιστορικά γεγονότα, κινούνται ανάμεσα στην πραγματικότητα και τον μύθο. Όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα όνειρά μας, όπου ακροβατούμε μέσα στην υπαρξιακή μας αναζήτηση, ταξιδεύοντας σε μια άλλη διάσταση. Εκεί που ερχόμαστε πρόσωπο με πρόσωπο με τα Αρχέτυπα του Γιούνγκ. Μου πέρασε από το μυαλό η ιδέα, άραγε ο ίδιος ο Αριστοτέλης θα είχε αγωνία για το μαθητή του; Θα τον έβλεπε στα όνειρά του, και πόσο παράξενα και σουρεαλιστικά θα ήταν αυτά;»
Τι σας γοητεύει στην πορεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου;
«Αυτό που με γοητεύει περισσότερο απ’ όλα είναι ίσως η πορεία της προσωπικότητας του Μεγάλου Αλεξάνδρου μετά τον θάνατό του. Το ότι, πράγματι, κατέκτησε μια μορφή αθανασίας. Βρίσκω συναρπαστικό το ότι αν και στρατηλάτης, κατακτητής, έχει λατρευτεί από τόσους πολλούς διαφορετικούς λαούς μέσα στους αιώνες. Ο Πλάτωνας στην “Πολιτεία”, που είχε γραφτεί 25 χρόνια πριν από τη γέννηση του Αλεξάνδρου, αναφέρεται σε έναν “φιλόσοφο βασιλιά” που θα κυβερνά με αρετή και θα καθοδηγεί τον λαό του με πυξίδα τις αξίες της γνώσης, της αριστείας και της δικαιοσύνης. Νομίζω πως ο Αριστοτέλης κατάφερε να τον πετύχει στο πρόσωπο του Αλέξανδρου, απελευθερώνοντας και τις τεράστιες δυνατότητές του».
Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η μεγαλύτερη αξία της ζωής;
«Το ήθος· είναι αυτό που καθορίζει τη σημασία τού να είσαι άνθρωπος».
Σκέψεις και συναισθήματα για τη μουσική του Σταμάτη Σπανουδάκη, που «ντύνει» την παράσταση;
«Τεράστια συγκίνηση· ειδικά καθώς δένει καταπληκτικά με τις ιστορίες στο επικό ποίημα του Σταμάτη Φιλιππούλη. Όταν πρότεινα στον Σπανουδάκη να δώσει την μουσική του, με συγκίνησε πάρα πολύ η άμεση ανταπόκρισή του. Το έργο του Σπανουδάκη έχει παγκοσμιότητα, κυλάει σαν ένα τεράστιο ποτάμι, δυνατό, πλούσιο, ασταμάτητο, που ενώνει τις καρδιές διαφορετικών πολιτισμών».
Η παράσταση βασίζεται σε ποίημα του πατέρα σας. Αυτή η συναισθηματική εμπλοκή λειτούργησε λυτρωτικά ή ενίσχυσε το βάρος της ευθύνης;
«H μελέτη του ποιήματος και των πλούσιων μυθιστοριών του -που ξεδιπλώνονται σε 4000 στίχους και η διασκευή του σε θεατρικό έργο, ήταν ένας συνεχής διάλογος με τον πατέρα μου πάνω στο έργο του, το όραμά του, την έμπνευση που αισθανόμουν να μου μεταδίδει. Ο πατέρας μου ήταν δημοσιογράφος με ποιητική πένα, που έγραφε επειδή λάτρευε τη σκέψη, την πνευματική δημιουργία, τον πλούτο της γλώσσας και της φαντασίας. Αυτά, λοιπόν, έπρεπε να τα σεβαστώ, να τα τιμήσω, αλλά και να δώσω τη δική μου ταυτότητα, από πλευράς τέχνης και δημιουργίας. Εκείνο που με συγκίνησε περισσότερο από όλα είναι ο ενθουσιασμός με τον οποίον αγκάλιασαν το έργο του Σταμάτη Φιλιππούλη διεθνείς δημιουργοί, και πως θέλησαν να γίνουν οι ίδιοι κομμάτι του “Κυρ-Αλέξανδρου και των Παλληκαριών του”, να φιλοξενήσουν το έργο εκεί που χτυπάει η καρδιά της παγκόσμιας γνώσης, στη Βρετανική Βιβλιοθήκη του Λονδίνου. Αυτό με έκανε να νιώσω τεράστια περηφάνια και πιστεύω να αισθάνεται και ο Σταμάτης το ίδιο, εκεί που βρίσκεται και ταξιδεύει στα μονοπάτια των ιστοριών του. Ίσως να συζητάει με τον Αριστοτέλη και τον Αλέξανδρο· ποιος ξέρει;»
Ταυτότητα παράστασης
Μουσική: Σταμάτης Σπανουδάκης
Σκηνοθεσία: Ντάι Σέρλοκ
Ψηφιακά Σκηνικά: Πολ Μπένι
Διασκευή/ Παραγωγή: Ελισάβετ Φιλιππούλη
Ποίηση: Σταμάτης Φιλιππούλης
Ψηφιακή Παραγωγή: Γκάβιν Μπους
Μετάφραση: Άντονι Στίβενς
Ηθοποιοί: Πήτερ Μάρινκερ, Τζακ Πάρι-Τζόουνς, Σούζαν Όντεριν, Ανδριανή Ρέλλου, Κλάρα Ονιεμέρε, Τζέιμι Ζουμπάιρι, Βίκτωρ Όσιν
