«O Επισκέπτης» του Ερίκ Eμμανουέλ Σμιτ ανεβαίνει στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης σε σκηνοθεσία Σωτήρη Τσαφούλια, από σήμερα, 1η Φεβρουαρίου, και για λίγες παραστάσεις.
Ο δημοφιλής σύγχρονος θεατρικός συγγραφέας της Γαλλίας, με τον «Επισκέπτη» μάς μεταφέρει στη Βιέννη, το 1938.
Οι Ναζί έχουν εισβάλει στην Αυστρία και καταδιώκουν τους Εβραίους. Ο Σίγκμουντ Φρόιντ εξακολουθεί να πιστεύει στο μέλλον και αρνείται να φύγει. Αλλά αυτό το απόγευμα του Απριλίου, η Γκεστάπο συλλαμβάνει την κόρη του, Άννα, και την παίρνει για ανάκριση. Ο Φρόιντ παραμένει μόνος και απελπισμένος, όταν, ξαφνικά, ένας άγνωστος μπαίνει από το παράθυρο. Ο Επισκέπτης, ένας επιπόλαιος και κυνικός δανδής με σμόκιν και καπέλο, έχει απίστευτα πράγματα να πει. Ποιος είναι αυτός; Ένας τρελός; Ένας μάγος; Είναι όλο αυτό απλώς ένα όνειρο; Είναι μια ενσάρκωση της αντίληψής μας για το υποσυνείδητο του Φρόιντ; Ή είναι πράγματι, όπως ισχυρίζεται, ο Θεός αυτοπροσώπως; Όπως ο ίδιος ο Φρόιντ, καθένας θα πρέπει να αποφασίσει, κατά τη διάρκεια αυτής της σοβαρής, τρελής βραδιάς, ποιος είναι πραγματικά αυτός ο Επισκέπτης.
Ερμηνεύουν οι Μαρία Παπαλάμπρου, Φώτης Θωμαΐδης, Δημήτρης Παπαδάτος. Στον ρόλο του Επισκέπτη, ο εξαιρετικός Μάνος Βακούσης· μιλήσαμε μαζί του.
Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για τον Επισκέπτη, τον ρόλο που ερμηνεύετε;
«Ο επισκέπτης, αυτό το πλάσμα που είναι πάντα κοντά μας, μέσα μας. Μας βοηθάει, κι όμως δεν μπορούμε να τον δούμε. Γιατί ζούμε μέσα στην αμφιβολία, στην απιστία, στο άσωστό μας, στο χαμένο της ύπαρξής μας. Όσοι καταφέρουμε να τον ακούσουμε ή να τον νιώσουμε μας φωτίζει υπέροχους δρόμους. Μας κάνει να αγαπάμε αυτό που μας γέννησε, τη γη μας· να την χαιρόμαστε και να την απολαμβάνουμε».
Ποια είναι η σχέση του με τον Φρόιντ στο συγκεκριμένο έργο;
«Ο συγγραφέας μας, ο Εμμανουέλ Σμιτ, όχι τυχαία, καταπιάνεται με ένα από τα μεγαλύτερα μυαλά των τελευταίων αιώνων και μας αποκαλύπτει ότι ακόμα και ένα τέτοιο μυαλό, μια τέτοια ευφυΐα, χάνοντας την πίστη στον εαυτό του, γεννιέται αυτό, που είναι η κατάρα που κουβαλάμε όλη η ανθρωπότητα, η αμφιβολία. “Και πως από την αμφιβολία πράγμα να ζητήσεις; Που αυτή πιο έξυπνη ούτε στη ζωή ούτε στον θάνατο ανήκει”».
Πρόκειται για έργο πολιτικό ή αλληγορικό;
«Είναι και πολιτικό και αλληγορικό γιατί ως πολιτικό έργο, μας θυμίζει την έλλειψη συνειδητότητάς μας. Είμαστε χαμένοι στα μικροσυμφέροντά μας. Τι χρειαζόμαστε (;) και όχι τι χρειάζεται η πολιτεία και ο τόπος μας (;). Γιατί χωρίς κέντρο, ο άνθρωπος δεν μπορεί να είναι πολιτικό ον. Είναι φερέφωνο. Και αλληγορικό, γιατί μυστικά μάς αφυπνίζει πως μπορούμε να γίνουμε πολιτισμένοι άνθρωποι. Μέσα από την αναζήτηση της λογικής και του μυστηρίου που κρύβεται μέσα μας».
Ποιος είναι ο κεντρικός άξονας που διατρέχει το έργο θεματολογικά;
«Πως ο άνθρωπος μπορεί, αν θέλει, να γίνει Άνθρωπος, μέσα από έναν ψυχαγωγικό και μυστηριακό τρόπο».
Τι θα θέλατε να έχουν εισπράξει οι θεατές, φεύγοντας από την παράσταση;
«Να γεννηθεί μέσα τους η απορία, η έκπληξη, να χαμογελάσουν με τον εαυτό τους, να κοιτάξουν το κενό τους. Να πάνε να φάνε και να απολαύσουν την εισπνοή τους και την εκπνοή τους, ως θαύμα που είναι η ανάσα μας».
Σε ποια επαγγελματική και προσωπική στιγμή σας βρίσκει «Ο Επισκέπτης»;
«Επαγγελματικά, μου γεννάει απορίες η πορεία μου και ο Επισκέπτης με κάνει να συνειδητοποιώ ότι τίποτα δεν αρχίζει και τίποτα δεν τελειώνει. Να είμαι παρών στον εαυτό μου».
«Ο Επισκέπτης»…., «Έτερος Εγώ»….· Η ζωή σας με τον Σωτήρη Τσαφούλια τι καινούργιο σας έχει φέρει;
«Η προσωπικότητα του Σωτήρη Τσαφούλια είναι από μόνη της μια ανατροπή στη ζωή μου. Αυτός ο άνθρωπος είτε στον κινηματογράφο, είτε τώρα στο θέατρο, σου μαθαίνει ότι τίποτα δεν είναι αυτονόητο. Όλα έχουν την έκπληξη, το απρόσμενο, το ξάφνιασμα· και σε κάνει συνωμότη του στο όραμα του. Σε βάζει να χρησιμοποιείς τον νου σου, τις αισθήσεις σου και το παιχνίδι για τη ζωή».
Μεγάλη και πλούσια η θητεία σας στη θεατρική σκηνή. Ποιο το αίσθημα που έχετε σήμερα για το θέατρο;
«Είχα την τύχη να βρεθώ με σπουδαίους σκηνοθέτες, να παίξω σπουδαία έργα· και αυτό το παιχνίδι δεν τελειώνει μέσα μου και είθε να συνεχιστεί. Το θέατρο από καταβολής κόσμου, μας φωτίζει το εσωτερικό μας τοπίο -Πού είμαστε; Ποιοι είμαστε; Και τι επιλέγουμε να ζήσουμε;»
Τι προσδοκάτε για το μέλλον;
«Είθε να έχουμε παρόν. Ο Επισκέπτης δίνει απαντήσεις για τις προσδοκίες του μέλλοντος».
Ταυτότητα Παράστασης
«Ο Επισκέπτης» του Ερίκ Eμμανουέλ Σμιτ
Μετάφραση: Σωτήρης Τσαφούλιας – Αντώνης Γαλέος
Σκηνοθεσία: Σωτήρης Τσαφούλιας
Σκηνογράφος-Ενδυματολόγος: Πολυτίμη Μαχαίρα
Μουσική σύνθεση: Θοδωρής Οικονόμου
Σχεδιασμός φωτισμών: Σωτήρης Τσαφούλιας – Έλενα Πετροπούλου
Ερμηνεύουν: Στον ρόλο του Επισκέπτη ο Μάνος Βακούσης, στον ρόλο του Φρόιντ ο Φώτης Θωμαΐδης, Άννα Φρόιντ η Μαρία Παπαλάμπρου, Αξιωματικός ο Δημήτρης Παπαδάτος.
Φωτογραφίες: Γιάννης Δίασακης
