«Ὅταν μιλῇ κανεὶς γιὰ Τέχνη στὸν τόπο μας, πρέπει νὰ ἔχῃ ὑπ’ ὃψιν του τὸν Κωνσταντῖνον Παρθένην. Καὶ ἂς ἀρχίσωμε ἀπὸ τὴν πιὸ μεγάλη καὶ τὴν πιὸ βαθειά μας εἰλικρίνεια: Ὁ Παρθένης ἀρέσει, διότι ἐπεβλήθη. Ἔχω σχηματίσει σαφῆ, σαφεστάτην τὴν ἀντίληψιν ὅτι τὰ ἔργα του ἀποτελοῦν ἕνα εἶδος τρομοκρατίας τοῦ ὀπισθοδρομικοῦ κριτικοῦ αἰσθητηρίου τοῦ τόπου μας».
Με τα παραπάνω λόγια κατακεραύνωνε το 1930 ο Νικόλαος Γιοκαρίνης τον Κωνσταντίνο Παρθένη, καλώντας τον σε «απολογία» για τις καλλιτεχνικές του καινοτομίες. Ο Παρθένης είχε διοριστεί πρόσφατα καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών, αλλά η ακαδημαϊκή του διαδρομή δεν υπήρξε ανέφελη ούτε η αποδοχή από τους συγχρόνους του ομόθυμη. Αξιοποίησε τις σχέσεις του με τις πολιτικές και οικονομικές δυνάμεις της εποχής, συγκρούστηκε με το ακαδημαϊκό κατεστημένο, αποσύρθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα από τον κοινωνικό βίο.
Μπορεί σήμερα στα μάτια μας να έχει κυριαρχήσει η εξιδανικευμένη εικόνα του ελληνοκεντρικού μοντερνιστή που τιμά στο έργο του την παράδοση από την αρχαιότητα και το Βυζάντιο μέχρι τις μέρες μας, τείνουμε όμως να παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι η προσωπικότητα και η τέχνη του προκάλεσαν πολλαπλές αντιδράσεις, συγκρούσεις και ρήξεις στην εποχή του. Όπως κάθε δημιουργός που πιστεύει ακλόνητα και παθιασμένα στην ανάγκη ανανέωσης των εκφραστικών του μέσων, αμφισβητήθηκε και εξυμνήθηκε όσο λίγοι μέσα στην πορεία της ζωής του.
Ακριβώς αυτή την πλευρά επιχειρεί να αναδείξει η θεατρική περφόρμανς του Γιώργου Κουτλή, η οποία αντιμετωπίζει με σύγχρονη δραματουργική προσέγγιση το ιστορικό κείμενο του Ν. Γιοκαρίνη «Αι Εξομολογήσεις των: με τον κ. Κωνσταντίνον Παρθένην διά την παλαιάν και την νέαν τέχνην». Ο Γιάννης Τσορτέκης, στον ρόλο του Παρθένη, ενσαρκώνει το μεγαλείο, την πνευματικότητα και τον δημιουργικό οίστρο του καλλιτέχνη που αναζητά τη σχέση του με το παρελθόν, καθώς και τον ρόλο του στην κοινωνία και στον σχεδιασμό του μέλλοντος.
Αν και γράφτηκε ως πολεμική κριτική για τον Παρθένη από έναν δημοσιογράφο και πνευματικό άνθρωπο που έμελλε να υπηρετήσει τον ολοκληρωτισμό, το κείμενο εγείρει ζητήματα που αφορούν το διαχρονικό νόημα της αυθεντικής και ρηξικέλευθης καλλιτεχνικής δημιουργίας, την αμφιλεγόμενη κοινωνική θέση του καλλιτέχνη, τη συνεχή πάλη για αυτοπροσδιορισμό.
Το έργο είναι μια σύνθετη και πρωτότυπη καλλιτεχνική παραγωγή που σχεδιάστηκε και υλοποιείται με ανάθεση της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου. Εντάσσεται στο πλαίσιο του δημόσιου προγράμματος της έκθεσης «Κωνσταντίνος Παρθένης. Η ιδανική Ελλάδα της ζωγραφικής του». Θα παρουσιαστεί σε τρεις παραστάσεις στις 1, 2 και 3 Μαρτίου στον χώρο των περιοδικών εκθέσεων «Αντώνης Κομνηνός», όπου φιλοξενείται και η έκθεση.
