Πίνακας του καλλιτέχνη του συμβολισμού Γιάτσεκ Μαλτσέβσκι αποτέλεσε αντικείμενο νομικής διαμάχης λίγο πριν από πώλησή του από Οίκο δημοπρασιών στην Πολωνία, νωρίτερα αυτή την εβδομάδα. Ένοπλοι αστυνομικοί, καθώς και προσωπικό του Εθνικού Μουσείου της χώρας επιδίωξαν να προχωρήσουν σε κατάσχεση του έργου τέχνης αφού οι εισαγγελείς είπαν ότι ο πίνακας μπορεί να συνδέεται με έγκλημα.
Έφυγαν όμως για δεύτερη φορά από τον Οίκο δημοπρασιών DESA Unicum με άδεια χέρια. Η ελαιογραφία του 1908, με τίτλο Rzeczywistość («Πραγματικότητα»), αναμενόταν να πωληθεί μεταξύ περίπου 3,1 εκατομμύρια δολάρια έως 4,9 εκατομμύρια δολάρια, γεγονός που θα την έκανε το πιο ακριβό έργο τέχνης στη χώρα. Ωστόσο, το υπουργείο Πολιτισμού και Εθνικής Κληρονομιάς της Πολωνίας είχε ερωτήσεις σχετικά με την προέλευση και το νομικό καθεστώς του. Ο πίνακας δεν είχε εμφανιστεί στο κοινό για 100 χρόνια, μετά από μια έκθεση στο Λβιβ της Ουκρανίας το 1926.
Τον Φεβρουάριο, το υπουργείο Πολιτισμού ζήτησε από τον DESA Unicum περισσότερες πληροφορίες. Ο Οίκος δημοπρασιών απάντησε ότι ο πίνακας δεν είχε κλαπεί και ότι ανήκε σε μια πολωνο-γερμανική οικογένεια πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως ανέφερε ο First News, διαδικτυακός αγγλόφωνος ιστότοπος που ανήκει στο Πολωνικό Πρακτορείο Τύπου. Αφού το υπουργείο Πολιτισμού ζήτησε από τον Οίκο δημοπρασιών περισσότερες πληροφορίες κατέθεσε ειδοποίηση στις αρχές επιβολής του νόμου τον Μάρτιο, αναφέροντας στον ιστότοπό του: “Λαμβάνοντας υπόψη την ύπαρξη σοβαρών δεδομένων που δικαιολογούν την υποψία ότι ο πίνακας ήταν αντικείμενο εγκλήματος, το υπουργείο Πολιτισμού και Εθνικής Κληρονομιάς κατέθεσε σχετική ειδοποίηση στις αρχές επιβολής του νόμου ήδη από τις 25 Μαρτίου 2022 (δηλαδή αρκετούς μήνες προτού ο πίνακας τεθεί προς πώληση από τον Οίκο δημοπρασιών DESA Unicum)”. Η πρώτη φορά που η αστυνομία στην Πολωνία προσπάθησε να αφαιρέσει τον πίνακα ήταν στις 21 Νοεμβρίου. Το προσωπικό του Οίκου δημοπρασιών είπε ότι τα υλικά συσκευασίας των αστυνομικών ήταν ανεπαρκή και η αστυνομία αποχώρησε.
Jacek Malczewski – Rzeczywistość | Polskie Jasełka | Stańczyk (olej na płótnie, 115 x 209 cm), 1908, fot. Desa Unicum. #PolishMastersofArt #PolishArt #PolskaSztuka #JacekMalczewski pic.twitter.com/zGxDR6Am8f
— Polish Masters of Art (@polmastersofart) November 27, 2022
Μια εβδομάδα αργότερα, όταν η αστυνομία επέστρεψε με τους εργαζόμενους του Εθνικού Μουσείου στην Πολωνία για να πάρει το έργο τέχνης, το προσωπικό του DESA είπε ότι η κούτα δεν ήταν του σωστού μεγέθους και υπήρχε κίνδυνος να καταστραφεί ο πίνακας. Το προσωπικό του Εθνικού Μουσείου, που ασχολείται με μεγάλα έργα τέχνης, είχε προετοιμάσει τη συσκευασία για τον πίνακα και το πλαίσιο του, αλλά στη συνέχεια ο DESA υποστήριξε ότι το τελευταίο δεν μπορεί να κατασχεθεί από τις αρχές.
Ένα άλλο θέμα που τέθηκε ήταν η ασφάλεια. “Παρά το αίτημά μας, δε λάβαμε επιβεβαίωση ότι ο πίνακας είναι ασφαλισμένος είτε για τη μεταφορά είτε για την αποθήκευση” δήλωσε ο πρόεδρος του DESA Unicum, Γιούλιους Βιντόρμπσκι. “Ο πίνακας Rzeczywistość είναι ένας από τους καλύτερους πίνακες του Μαλτσέβσκι. Αυτό το έργο μεγάλης κλίμακας και σχεδόν μπαρόκ σύνθεση αγγίζει τα πιο σημαντικά θέματα που προβλημάτισαν τον ζωγράφο σε όλη του την καριέρα: την αποστολή του καλλιτέχνη, την πατριωτική αποστολή της τέχνης και τους ρομαντικούς και εθνικούς μύθους” ανέφερε η Μάρτα Βισνιέβσκα από τον οίκο δημοπρασιών.
