Ο οδικός χάρτης για την προστασία, ανάδειξη και ανάδειξη του ιστορικού τόπου του Σουλίου συζητήθηκε σε επιστημονική ημερίδα στο Σούλι, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη, κατά την οποία παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα του ερευνητικού προγράμματος «Διερεύνηση του ευρύτερου ιστορικού χώρου Σουλίου: ανάδειξη, προστασία και ανάπτυξη του πολιτισμικού και πολιτιστικού του τοπίου».
Το πρόγραμμα εκπονήθηκε από επιστημονική ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου μέσω Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης, προϋπολογισμού 200.000 ευρώ, μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Περιφέρειας Ηπείρου και του ΕΜΠ. Η έρευνα περιλαμβάνει τη συλλογή στοιχείων, την αναγνώριση της περιοχής μελέτης, την χαρτογράφηση των χαρακτηριστικών και των προοπτικών ανάδειξης του χώρου, αλλά και την διατύπωση προτάσεων τόσο για την προβολή και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, την προστασία και ανάδειξη των ιστορικών τεκμηρίων και την δημιουργία πολιτιστικών διαδρομών.
Επίσης, προβλέπει τη δημιουργία ενός ενιαίου δικτύου μνημείων και των βασικών υποδομών ανάδειξής τους, τη βελτίωση της επισκεψιμότητας και της προσβασιμότητας τους. Η Λίνα Μενδώνη επεσήμανε ότι το εγχείρημα της προστασίας, της ανάδειξης και της ανάπτυξης του πολιτιστικού αποθέματος, υλικού και άυλου, είναι δύσκολο και φιλόδοξο, αλλά απολύτως αναγκαίο και επείγον. Οπως είπε, «Εχουν γίνει και άλλες μελέτες στο παρελθόν, οι οποίες δεν αξιοποιήθηκαν με τον καλλίτερο τρόπο. Σήμερα είμαστε όλοι εδώ, γιατί υπάρχει η πολιτική βούληση και οι κατευθύνσεις που έχει δώσει ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ώστε να προστατευθεί και να ζωντανέψει η περιοχή.
Σήμερα, υπάρχει το momentum, διότι και η τοπική κοινωνία έχει πλέον αντιληφθεί το πρόβλημα, και η δημοτική αρχή θέλει να δώσει λύσεις και ο Περιφερειάρχης έχει αποδείξει πολλές φορές ότι είναι άνθρωπος των έργων και όχι των λόγων και πλέον έχουμε στη διάθεσή μας και ένα βασικό εργαλείο, τα συμπεράσματα της έρευνας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Θεωρώ τη σημερινή ημέρα έναρξη της διαδικασίας η οποία πρέπει να ακολουθήσει αμέσως. Πρέπει να φροντίσουμε το πολιτιστικό απόθεμα, το υλικό και άυλο, το οποίο ξεπερνά τα σύνορα της χώρας μας. Το Σούλι ήταν η αφορμή για την δημιουργία ενός σημαντικού διεθνούς φιλελληνικού κινήματος.
Πρέπει να καταλήξουμε σε μία βιώσιμη πρόταση για την περιοχή. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η εκπόνηση χωρικού σχεδίου για την περιοχή και ο καθορισμός χρήσεων γης, ενώ πρέπει να επιλυθούν δύο ακόμη σημαντικά ζητήματα, η αποκατάσταση των ημιερειπωμένων κατοικιών, που ανήκουν στο ελληνικό δημόσιο, και η συμβίωση του αρχαιολογικού χώρου με την πρωτογενή παραγωγή. Είναι αναγκαίο να αναπτυχθούν συνέργειες με τον ιδιωτικό τομέα, πάντα με κανόνες που θα οριστούν από το κράτος, για την αποκατάσταση των κτηρίων και τη χρήση τους ως κατοικίες, με προϋπόθεση την κατασκευή όλων των υποδομών από το κράτος. Ακόμη και η σχετική νομοθεσία θα πρέπει να εξορθολογιστεί σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα». Μέσω Προγραμματικών Συμβάσεων Πολιτισμικής Ανάπτυξης μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και της Περιφέρειας Ηπείρου υλοποιούνται μελέτες και έργα ύψους 700.000 ευρώ στην περιοχή του Σουλίου.
Αφορούν στην συντήρηση και αποκατάσταση του Ιερού Ναού της Αγίας Κυριακής Αυλότοπου, μελέτες για την αποκατάσταση του καθολικού της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννη Βέλλιανης, την αντικατάσταση της στέγης του Ιερού Ναού Αγίου Δημητρίου Πολύδροσου, τη μετατροπή του παλαιού σχολείου Ελαταριάς σε ορειβατικό καταφύγιο και στις μελέτες αποκατάστασης του Κάστρου της Κιάφας. Στην ημερίδα, στο Σούλι, παρευρέθηκαν ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης, ο βουλευτής Θεσπρωτίας Βασίλης Γιόγιακας, ο Δήμαρχος Σουλίου Γιάννης Καραγιάννης, ο Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού Γιώργος Διδασκάλου, η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων Τζούλια Παπαγεωργίου, ο προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας Γιάννης Χουλιαράς και άλλα υπηρεσιακά στελέχη του ΥΠΠΟΑ.
