Έκθεση με τίτλο «Μυστήριο_29 Ελευσίνα-Ωμό Μουσείο», την οποία συνδιοργανώνει η «2023 Ελευσίνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» με το Μουσείο Μπενάκη, παρουσιάζεται έως τις 27 Νοεμβρίου στο κτήριο της οδού Πειραιώς 138, με ελεύθερη είσοδο.
Υπό την επιμέλεια της αρχιτέκτονος – μουσειολόγου Ερατώς Κουτσουδάκη, η έκθεση επιχειρεί να ερμηνεύσει την πόλη ως έκθεμα, προσκαλώντας το κοινό σε μια διαδρομή στον πυρήνα της ύπαρξής της· από την αρχαιότητα και τους νεότερους χρόνους, στην παράδοση και την εσωτερική μετανάστευση, την προσφυγιά, τη βιομηχανική ανάπτυξη, την πολύπαθη εργασιακή πραγματικότητα, τη σχέση της πόλης με τις τέχνες και τον Αισχύλο, του οποίου είναι γενέτειρα, στους ανθρώπους αλλά και τις κοινότητες που τη συνθέτουν.
Η έκθεση προαναγγέλει τα επίσημα εγκαίνια της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας στις 4 Φεβρουαρίου 2023 και συγκαταλέγεται στις μεγάλες δράσεις των Μυστηρίων, που συνθέτουν το πρόγραμμα της Ελευσίνας Πολιτιστικής Πρωτεύουσας· της πόλης μέσα στην οποία ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Μιχαήλ Μαρμαρινός και οι συνεργάτες του ανακαλύπτουν έναν τόπο προσκυνηματικό, τον Μύθο που εμπνέει ως σήμερα και τα τέκνα που γέννησε ή υποδέχθηκε, από τον Αισχύλο ως τον Καζαντζίδη.
Ο επισκέπτης ξεναγείται στο «Ωμό Μουσείο» από ομιλούντα πορτρέτα ανθρώπων, που έχουν συνδέσει άρρηκτα τη ζωή τους με την Ελευσίνα. Ξεκινά μια δαιδαλώδη διαδρομή με αφετηρία τα αναγεννησιακά δωμάτια των αλλόκοτων θαυμάτων με τις ξύλινες βαλίτσες μέσα στις οποίες παρουσιάζονται αντικείμενα από την καθημερινή ζωή της πόλης, ιδιαίτερης συναισθηματικής αξίας και τα οποία συγκεντρώνουν με φροντίδα εδώ και χρόνια Ελευσίνιοι συλλέκτες.
Σημαντική προσθήκη στην ενότητα αυτή είναι κάποια σπάνια εκθέματα από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη, που παρουσιάζονται για πρώτη φορά. Σε μια συστροφή της διαδρομής αποκαλύπτονται λιθογραφίες ξένων περιηγητών, φωτογραφικές αποτυπώσεις της Ελευσίνας από διάσημους ξένους και Έλληνες φωτογράφους από τα τέλη του 19ου αιώνα έως σήμερα. Ενσταντανέ από παλαιότερες ιστορίες των κατοίκων μέσα από τις προσωπικές τους φωτογραφικές συλλογές, συνδέουν το τοπικό με το γενικό, τη μικρή ανθρώπινη ιστορία με τη μεγάλη Ιστορία. Το τελευταίο μέρος της έκθεσης είναι αφιερωμένο στην κοινότητα της Ελευσίνας μέσα από τον τοπικό αθλητισμό, τον τοπικό Τύπο, τους αγώνες και τις διεκδικήσεις για καλύτερες περιβαλλοντικές συνθήκες διαβίωσης.
Από το «Ωμό Μουσείο» δεν θα μπορούσε να λείψει μια ανθολογία παραθεμάτων που γράφτηκαν για την Ελευσίνα από σπουδαίους στοχαστές, ποιητές και λογοτέχνες της παγκόσμιας διανόησης, συνομιλώντας με εκθέματα και μνήμες, αναδεικνύοντας σύγχρονα και παλαιότερα μυστήρια της μοναδικής αυτής πόλης.
Μιας πόλης 3.000 χρόνων στο Θριάσιο Πεδίο, ιερή στην αρχαιότητα, με πολιτισμικό πλούτο που επικαλύφθηκε από την εκβιομηχάνιση του 19ου αιώνα, με ιστορία ισχυρού εργατικού κινήματος από την προσφυγιά του ’22, που διασταυρώθηκε με τους εργάτες της εσωτερικής μετανάστευσης, σ’ έναν τόπο γεμάτο, ακόμη, από τα ίχνη της παρουσίας τους. Τη δεκαετία του ’80, η εργατούπολη της Ελευσίνας σημαδεύτηκε από την αποβιομηχανοποίηση με τα επακόλουθα αποτελέσματα στο περιβάλλον, την ανεργία αλλά και από την καθιέρωση ενός μακρόβιου επιτυχημένου πολιτιστικού δημοτικού θεσμού, τα Αισχύλεια, που ιδρύθηκε το 1975.
«Πρόκειται εξαρχής για μια πόλη ανεπιτήδευτη! Δεν έχει συναίσθηση της αξίας ή των μικτών αξιών που κουβαλάει επάνω της, τις κουβαλάει Ωμές -άρα τις εκθέτει στον επισκέπτη χωρίς συναίσθηση ότι όντως εκτίθεται. Είναι ολόκληρη, λοιπόν, ένα ανεπιτήδευτο ΩΜΟ ΕΚΘΕΜΑ. Εμείς, που και που, προσθέτουμε μια ταπεινή περισχοίνιση στα “εκθέματα”, για να βοηθήσουμε την αντίληψη να τα περάσει από το πρώτο επίπεδο της ζωής – της οντολογίας τους – στο επόμενο, στην αντίληψη της αναπόδραστης εκθεματικής υπόστασης και αξιολόγησής τους», αναφέρει ο Μιχάηλ Μαρμαρινός, στον οποίο ανήκει η σύλληψη της έκθεσης.
