«Όταν κάθε μια και καθένας αναγνωρίζει σε αυτό που βλέπει, διαβάζει ή ακούει ένα κομμάτι του εαυτού του, αποκτά βαθύτερη συνείδηση της ανθρωπιάς του, τροφοδοτεί το νου με σκέψη, η οποία με τη σειρά της δίνει τη θέση της στη δράση.»
Το βιβλίο “FARINDOLA: το γράμμα που δεν έφτασε ποτέ” του εικαστικού και συγγραφέα Τάκη Βαρελά είναι ένα σύνθετο, πολυεπίπεδο έργο, στο οποίο αλληλοεπιδρούν διαλεκτικά, συνομιλούν κι αλληλοσυμπληρώνονται ο λόγος και τα εικαστικά. Ταυτόχρονα, πρόκειται και για ένα έργο με έντονο το δημοσιογραφικό στοιχείο, αφού ο δημιουργός του πραγματοποιεί μέσα από τις σελίδες του μια σοβαρή οικονομική, κοινωνική, ιστορική κι εν γένει πολιτισμική προσέγγιση της Farindola.
“Η ζωγραφική είναι ένας διαφορετικός τρόπος να κρατάς ημερολόγιο”, σημείωνε χαρακτηριστικά ο μεγάλος Ισπανός ζωγράφος Πάμπλο Πικάσο. Πράγματι, ξεφυλλίζοντας και μελετώντας προσεκτικά κανείς το βιβλίο, διαπιστώνει ότι ο Τάκης Βαρελάς αξιοποιεί τη διεισδυτικότητα της τέχνης, προκειμένου όχι απλά να μας ταξιδέψει στη Farindola , σε αυτή τη μικρή πόλη των μόλις 1500 κατοίκων στην Κεντρική Ιταλία, αλλά να καταγράψει, να αποτυπώσει βαθύτερες έννοιες και νοήματα όπως η εκμετάλλευση, ο αγώνας για το μεροκάματο και τη ζωή, η μετανάστευση, η ίδια η ζωή – σε τελική ανάλυση – με τις πολύμορφες εκφάνσεις της. Επιχειρεί και καταφέρνει να συνδέσει το χτες με το σήμερα.
Τα έργα που παρουσιάζονται στο βιβλίο, στην πλειονότητά τους είναι εικαστικές σημειώσεις. Πρόκειται για έργα in situ, που δημιουργήθηκαν, δηλαδή, μια δεδομένη στιγμή, σε ένα δεδομένο μέρος, εκτέθηκαν επί τόπου και που ακριβώς για τον λόγο αυτό περικλείουν κι αντανακλούν όλο τον ψυχισμό του δημιουργού, δίνοντάς μας την ευκαιρία και το προνόμιο να “δούμε” μέσα από τα μάτια του ίδιου του καλλιτέχνη.
Πάντα οι εικαστικές σημειώσεις των ζωγράφων θα διατηρούν αναλλοίωτη την ιδιαίτερη σημασία τους, αφού απ τη φύση τους εμπεριέχουν τη συγκλονιστική στιγμή της δημιουργίας με ό,τι αυτή περικλείει. To βιβλίο μας εισάγει στον τρόπο σκέψης, στην αντίληψη του δημιουργού, στις πολυεπίπεδες διεργασίες που συντελούνται τη στιγμή της σύλληψης ενός θέματος, της αφομοίωσής του κι εν τέλει της αποτύπωσής του.
Για το λόγο αυτό, θα μπορούσαμε να πούμε ότι το βιβλίο “FARINDOLA: το γράμμα που δεν έφτασε ποτέ” αποτελεί μια μορφή εικαστικού ρεπορτάζ.
Θα λέγαμε ότι ο Τάκης Βαρελάς μέσα από το σύνολο του βιβλίου του πραγματοποιεί μια μορφή ερευνητικής δημοσιογραφίας. Συλλέγει στοιχεία. Περιδιαβαίνει τους δρόμους της Farindola, εξερευνά την οικονομία και την ιστορία της, την κοινωνική της σύνθεση, τα ήθη και έθιμα, τα μνημεία της.
Πιο τρανό παράδειγμα για όλα αυτά αποτελεί το άγαλμα της περίλυπης γυναικείας φιγούρας που στέκει σε κεντρικό σημείο του χωριού, κρατώντας στα χέρια της το ανεπίδοτο γράμμα των γυναικών της Farindola προς τους νεκρούς πλέον άντρες και παιδιά τους στις γαλαρίες του Bois du Cazier, στη Marcinelle, βάζοντας με τον τρόπο αυτό την ανεξάλειπτη σφραγίδα της ιστορικής μνήμης στον τόπο.
Πρόκειται για το έργο που συγκλόνισε τον Τάκη Βαρελά κι αποτέλεσε κι αυτό μια από τις αφορμές για να καταβυθιστεί και να αναζητήσει την ιστορία του τόπου αυτού.
O Τάκης Βαρελάς ξεφεύγει από το ρόλο του στατικού παρατηρητή των όσων συμβαίνουν γύρω του. Το Διεθνές Συμπόσιο Εικαστικών Τεχνών στο οποίο συμμετείχε και το ταξίδι του στην Ιταλία, στάθηκε η αφορμή για να ξεκινήσει μια δια διαδρομή με την αλληλουχία άλλων ταξιδιών στη μνήμη και στο σήμερα, να αποτυπώνονται με γλαφυρότητα στα κείμενα και στα εικαστικά έργα του βιβλίου.
Ακριβώς σε αυτή τη διαδρομή είναι που καλεί να ακολουθήσουν τόσο ο αναγνώστης του βιβλίου, όσο και ο επισκέπτης της έκθεσης εικαστικών. Με άλλα λόγια, πρόκειται για ένα έργο διαδραστικό, που αντανακλά τις πολύμορφες και πολυεπίπεδες αλληλεπιδράσεις στην οικονομία, στην ιστορία, στην κοινωνία κι εν τέλει στην ίδια την τέχνη.
Για τον Τάκη Βαρελά, εξάλλου, το έργο τέχνης άπαξ και δημιουργηθεί, αποτελεί κατά κάποιο τρόπο προίκα της ανθρωπότητας και με την έννοια αυτή οφείλει να κυκλοφορεί ελεύθερα, ώστε να επιτελέσει τελικά τον κοινωνικό του ρόλο.
Μαρτυρική η σημείωση, μαζί με τις υπόλοιπες που παρατίθενται στο βιβλίο, το φρικτό εργατικό ατύχημα στις 8 Αυγούστου του 1956, στο ανθρακωρυχείο Bois de Cazier, στη Marcinelle του Βελγίου με τραγικό απολογισμό 262 νεκρούς ανθρακωρύχους, στην πλειοψηφία τους μετανάστες που δούλευαν για ένα κομμάτι ψωμί
Τα έργα από τη Farindola παρουσιάζονται σε έξι ενότητες. Η έννοια του άνθρακα διαπερνά σαν κόκκινη κλωστή όλα τα έργα. Καταλύτης, όμως, σε κάθε περίπτωση παραμένει ο άνθρωπος, που μέσω της εργασίας του τιθασεύει την πρώτη ύλη, της δίνει μορφή, αξία.
Η πρώτη ενότητα του βιβλίου περιλαμβάνει το κομμάτι της τοπιογραφίας από το χωριό και τις αγροτικές καλλιέργειες, η δεύτερη ενότητα αποτελείται από µια σειρά post card 12εκ. X17εκ. σε ακουαρέλες µε το ίδιο θέμα. Και στις δυο αυτές ενότητες ο Τάκης Βαρελάς αποτυπώνει στοιχεία από την αρχιτεκτονική της farindola, τις καθημερινές ασχολίες των κατοίκων.
Η τρίτη ενότητα αναφέρεται στην έκρηξη του ορυχείου στην πόλη Marcinelle του Βελγίου τον Αύγουστο του 1956, όπου βρήκαν τραγικό θάνατο 269 ανθρακωρύχοι, εκ των οποίων οι 60 ήταν από τη Farindola, για την οποία κάνει µια αφιερωματική σύνδεση-γέφυρα µε τους 6 Έλληνες που σκοτώθηκαν στο ίδιο ορυχείο, συνδέοντάς την µε το τεκμηριωμένο: «Ο θάνατος για την εργατική τάξη δεν έχει πατρίδα.» Σε αυτήν την ενότητα, προς τιµήν όλων αυτών των εργατών, παρατίθενται έργα του από τη θεματική «Ορυχεία – υπόγεια απανθρωπιά».
Στην τέταρτη ενότητα παρουσιάζεται η πρώτη επαφή του Τάκη Βαρελά µε την τέχνη της κεραμικής, στο πλαίσιο της επίσκεψής του στο Ινστιτούτο Κεραμικής στο Castelli di Abruzzo.
Η πέμπτη ενότητα στηρίζεται σε εικαστικές σημειώσεις, που αναφέρονται στα καντούνια της Farindola, στις πλατείες και στα κτήρια – σύμβολα του χωριού, ενώ η έκτη ενότητα αφορά στην ιδιαίτερη σχέση που ανέπτυξε µε το µμουσικό σχήμα των αυτοδίδακτων µμουσικών της Farindola «La Tribu di Farindola», µε τα αυτοσχέδια µμουσικά όργανα εμπνευσμένα από τη σχέση τους µε τη γη, την εργασία και τη ζωή τους.
Το γράμμα των γυναικών της Farindola που δεν έφτασε εν τέλει ποτέ στον τελικό του αποδέκτη, χάρη στο βιβλίο του ζωγράφου και συγγραφέα Τάκη Βαρελά, βρίσκεται στα χέρια καθεμιάς και καθενός μας, που κρατάμε το βιβλίο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελεί ένα είδος ανοιχτής επιστολής, που μας κάνει να προβληματιστούμε, να σκεφτούμε, να μελετήσουμε, να επεκτείνουμε και να φωτίσουμε το βλέμμα και την αντίληψή μας. Προπαντός, όμως, αποτελεί ένα είδος ανοιχτής επιστολής που έχουμε την ευθύνη να συμβάλλουμε έτσι ώστε να φτάσει στις επόμενες γενιές, που έχουν τη δύναμη και τη δυνατότητα να βαδίσουν στις πλατιές, φωτεινές λεωφόρους του μέλλοντος.
Το «γράμμα στους ανθρακωρύχους» μπορεί να μην έφτασε ποτέ στους ανθρακωρύχους του Βελγίου ταξίδεψε όμως στη Λαμία, την Άρτα, ,στο Ηρακλειο της Κρήτης, κάνοντας την υπέρβαση στη Σάμο από το Σάββατο 17 έως τις 24 Σεπτέμβρη στη αίθουσα συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβούλιο του Δήμου Ανατολικής Σάμου, στην Πλατεία Πυθαγόρα. με κοινή έκθεση εικαστικών με τον Τούρκο ζωγράφο Ιρφαν Ερτελ με τίτλο «της γης οι κολασμένοι» με έργα αναφοράς στους ανθρακωρύχους της Τουρκίας.
Η παρουσίαση του βιβλίου «FARINDOLA Το γράμμα που δεν έφτασε ποτέ» θα γίνει Σάββατο 17 Σεπτέμβρη 2022, ώρα 6:30’ μμ. στην Αίθουσα Συνεδριάσεων Δημοτικού Συμβουλίου, Πλατεία Πυθαγόρα, Σάμος.
Την έκδοση παρουσιάζουν η Έρη Ρίτσου, συγγραφέας, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου της ΕΕΔΥΕ & της Πανσαμιακής Επιτροπής Ειρήνης, Irfan Ertel, ζωγράφος, ο Τάκης Βαρελάς, ζωγράφος, συγγραφέας
Την παρουσίαση συντονίζει ο Κώστας Τζίχας, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου της ΕΕΔΥΕ
Η έκθεση συνοδεύεται με παράλληλές εκδηλώσεις αφιερωμένες στην Ειρήνη.
Κυριακή 18 Σεπτέμβρη 2022, ώρα 6:30’ μμ.
Πλατεία Πυθαγόρα, Σάμος.
ΕΙΚΑΣΤΙΚΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ
«Μικροί μεγάλοι ένα όνειρο. Ειρήνη!»
«Η υπόσχεση του παιδιού»,
Παραμύθι της Έρης Ρίτσου
Τα παιδιά, οι ζωγράφοι Irfan Ertel, Τάκης Βαρελάς, η συγγραφέας Έρη Ρίτσου και οι εικαστικοί της Σάμου, σε δημόσια θέαση θα συνδημιουργησουν εμπνεόμενοι από το παραμύθι «Η υπόσχεση το παιδιού»
Δευτέρα 19 Σεπτέμβρη 2022, ώρα 6:30’ μμ.
Πλατεία Πυθαγόρα, Σάμος.
ΑΝΟΙΚΤΟ ΕΙΚΑΣΤΙΚΟ ΔΡΩΜΕΝΟ
«Μαζί για τη Ειρήνη»
Οι ζωγράφοι Irfan Ertel, Τάκης Βαρελάς, οι εικαστικοί της Σάμου μαζί με το κοινό θα ζωγραφίσουν και θα συνυπογράψουν τα έργα τους «Μαζί για την Ειρήνη»
Σάββατο 24 Σεπτέμβρη 6:30’ ώρα 6:30’ μμ.
Πλατεία Πυθαγόρα, Σάμος.
ΕΚΔΗΛΩΣΗ -ΣΥΖΗΤΗΣΗ
Θέμα: «Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις και οι εντάσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, στο φόντο του ιμπεριαλιστικού πολέμου στην Ουκρανία και της αντιπαράθεσης ΗΠΑ-Κίνας».
Ομιλητής: Σταύρος Τάσος, πρόεδρος Εθνικού Συμβουλίου ΕΕΔΥΕ
Διοργανωτές της έκθεσης είναι η ΕΕΔΥΕ ( Ελληνική Επιτροπή για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη), η Πανσαμιακή Επιτροπή Ειρήνης και οι Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή.
Βαρελάς Τάκης
Ζωγράφος
Γεννήθηκε στην Ελλάδα στον Άγιο Γεώργιο Λειβαδιάς το 1959, όπου και τελείωσε το δημοτικό, συνεχίζοντας το γυμνάσιο στην Λιβαδειά. Εργάστηκε έως το 1985 στον «Οδηγητή», εβδομαδιαία, τότε, εφημερίδα της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας, ως συντάκτης ύλης, εξώφυλλα, εικονογραφήσεις , σκίτσα, πολιτικές αφίσες, και έντυπα πολιτικής επικοινωνίας
Εργαστηκε στη διαφήμιση και τις εφαρμοσμένες τέχνες. σχεδίασε επικοινωνιακές καμπάνιες για την Ελλάδα και το εξωτερικό, πολυεθνικών εταιριών
Από το 2010 έως το 2015 δημιουργεί και εκθέτει υπο την αιγίδα των Δήμων: Αθηναίων, Πάτρας, Λιβαδειάς, παρουσιάζει στις πόλεις τους, την εικαστική ενότητα «Μετ άλλων ανθρώπων έργο Ι, ΙΙ,ΙΙΙ», η οποία αποτελεί το έργο που καθόρισε την διαδρομή του τα επόμενα χρόνια.
Έργο εμπνευσμένο από τον άνθρωπο και την συμμετοχή του στην παραγωγική διαδικασία στον πρωτογενή τομέα ιδιαίτερα στη μεταλλουργεία, την ναυπηγική βιομηχανία, την αγροτική παραγωγή, αλλά και την σχέση του ανθρώπου με την πόλη και τη ζωή.
Συμμετέχει στην «Κίνηση Καλλιτεχνών Περα(σ)μα» η οποία διοργανώνει για 10 έτη την εμβληματική έκθεση «Άνθρωποι – χρώμα – σίδερο +» στα ναυπηγεία Περάματος.
Το 2017, Δημιουργεί στη Σαλαμίνα το καλλιτεχνικό σχήμα Fabricato Art
Το 2012 δημιουργεί στη Σαλαμίνα και λειτουργεί μέχρι σήμερα το «Εργαστήριο Εικαστικών Τεχνών Βαρελά Παναγιώτη
Το 2018 Με το έργο «Νομοτέλεια» συμμετέχει στο διαγωνισμό της Ελληνικής συμμετοχής για την 58η Biennale της Βενετίας του 2019.
Το 2019 εκδίδει δυο εικαστικές σημειώσεις, το «Σημειωματάριο της ανησυχίας» και το, «Στα Café της Αναμονής» από τις εκδόσεις «ΕΝΤΥΠΟΙΣ»
Το 2019 συμμετέχει στο 10ο διεθνές Φεστιβάλ Τεχνων στην Farindola της Πεσκάρα στην Ιταλία, από την οποία προκύπτει το έργο «Farindola. Το γράμμα που δεν έφτασε ποτέ», το οποίο εκδόθηκε και διατίθεται από την Σύγχρονη Εποχή
Το 2020 συμμετέχει με έργα σε ψηφιακές εκθέσεις του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνων Ελλάδας : «Μένουμε δυνατοί – αλληλεγγύη στους γιατρούς και νοσηλευτές», «Αλληλεγγύη στην Παλαιστίνη»
Το 2021 Παρουσιάζει εικαστικά του έργα στη συλλεκτική έκδοση με τίτλο «Καλλιεργώντας την Άνοιξη»
Το 2021 με αφορμή την προβοκατόρικη επίθεση των ΗΠΑ στην Κούβα, ως απάντηση, σχεδιάζει και δημοσιεύει το εικαστικό λεύκωμα «Η Κούβα δεν είναι μόνη της», του οποίου έσοδα από την πώληση θα διατεθούν για την ενίσχυση του Κουβανικού λαού.
Το 2022, ε αφορμή την εισβολή της Ρωσίας στη Ουκρανία το Φεβρουάριο του 2022 δημιουργεί την εικαστική ενότητα «Τι και αν ανησυχούν τα πουλιά», η οποία εκδίδεται σε 100 αντίτυπα και αφιερώνεται στην ΕΕΔΥΕ για τους αγώνες της στο Αντιιμπεριαλιστικό Κίνημα Ειρήνης.
Το 2022 δημιουργεί την εικαστική ενότητα «Φθινοπωρινή Αλληγορία» την οποία εκδίδει σε 100 συλλεκτικά αντίτυπα.
Έργα του Τάκη Βαρελά, βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές, Ιδρύματα, επιχειρήσεις, Δήμους και κοινωνικούς φορείς.
Το έργο του παρουσιάστηκε σε Ατομικές και Ομαδικές Εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό
Είναι μέλος του Επιμελητήριου Εικαστικών Τεχνων Ελλάδος ( ΕΕΤΕ), Μέλος του ΔΣ του Οργανισμού Διαχείρισης Εικαστικών Εφαρμογών Τεχνων Ελλάδος
Μέλος του ΔΣ του Εθνικού Μουσείο Συγχρονης Τέχνης ( ΕΜΣΤ),ως εκπρόσωπος του ΕΕΤΕ
