Στην αναβίωση της ελληνικής χειροτεχνίας και στη στήριξη των τεχνιτών-καλλιτεχνών της χώρας στοχεύει η δημιουργία στρατηγικού προγράμματος ανασύστασης, ανάπτυξης και επαναπροσδιορισμού της ελληνικής χειροτεχνίας, μέσω Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Η Προγραμματική Σύμβαση, την οποία υπέγραψαν η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη και η Αντιπρύτανις Έρευνας και Δια Βίου Εκπαίδευσης και Πρόεδρος Επιτροπής Ερευνών και Διαχείρισης του Ε.Λ.Κ.Ε. του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ιωάννα Λαλιώτου, χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης με 766.196, και έχει διάρκεια υλοποίησης 18 μηνών.
Όπως δήλωσε η Λίνα Μενδώνη, «Η χειροτεχνία, οι μοναδικές τέχνες και τεχνικές των Ελλήνων τεχνιτών-καλλιτεχνών, αποτελούν σημαντικό μέρος και συνέχεια της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Σχετίζονται με τον λαϊκό πολιτισμό ως ζωντανό οργανισμό και εντάσσονται στις προστατευόμενες μορφές τέχνης, σύμφωνα με τη Σύμβαση της UNESCO για την προστασία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Τα τελευταία χρόνια, η ελληνική χειροτεχνία είχε απαξιωθεί και οι Ελληνες χειροτέχνες αδυνατούσαν να διατηρήσουν βιώσιμες επιχειρήσεις χωρίς τα απαραίτητα εργαλεία. Με ολοκληρωμένο προγραμματισμό και ορθή στρατηγική, η ελληνική χειροτεχνία διαθέτει όλες τις προοπτικές να εξελιχθεί και να αποκτήσει σημαντική αναπτυξιακή δυναμική. Παράλληλα, το ελληνικό brand ενισχύεται και διευρύνεται. Ηδη, στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού έχουμε σχεδιάσει μέτρα που στηρίζουν ουσιαστικά τους χειροτέχνες. Τον περασμένο Ιούνιο ανακοινώθηκε ότι οι καλλιτέχνες και χειροτέχνες, που θα επανεκκινήσουν τις δραστηριότητες τους επόμενους 12 μήνες, δεν θα έχουν την υποχρέωση καταβολής τέλους επιτηδεύματος για την περίοδο 2022-2024. Βασικός μας στόχος είναι να συμβάλουμε ουσιαστικά στην εθνική προσπάθεια για την αναβίωση, μετεξέλιξη και ανάδειξη της ελληνικής χειροτεχνίας, και συγκεκριμένα των κλάδων της υφαντικής, της ξυλοτεχνίας, της αγγειοπλαστικής. Η όλη προσπάθεια συντονίζεται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία, και υλοποιείται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0».
Όπως δήλωσε ο Υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης, «Ταξιδεύοντας από το Θραψανό Ηρακλείου όπου το 80% της κεραμικής παραγωγής του εξάγεται έως το Γεράκι Λακωνίας το οποίο εξάγει προϊόντα αργαλειού στη Γαλλία, και από το τη Σίφνο με την πλούσια κεραμική παράδοση μέχρι την μεταξουργική δραστηριότητα στο Σουφλί, καθίσταται σαφές ότι η Ελλάδα δεν έχει μόνο χειροτεχνικό παρελθόν λαογραφικού χαρακτήρα αλλά και ένα σημαντικό παρόν και κυρίως μέλλον, το οποίο επιτέλους η Ελληνική Πολιτεία έρχεται να συνδράμει μέσα από μία ολοκληρωμένη στρατηγική που σχεδιάσαμε και υλοποιούμε στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0. Η στρατηγική αυτή περιλαμβάνει την πλήρη αλυσίδα προστιθέμενης αξίας: τις πρώτες ύλες, την πιστοποιημένη χειροτεχνική κατάρτιση, τη στήριξη της χειροτεχνικής επιχειρηματικότητας και την προώθηση των χειροτεχνικών εξαγωγών. Το συγκεκριμένο έργο αποτελεί το πρώτο σημαντικό βήμα προς αυτή τη κατεύθυνση».
Η Προγραμματική Σύμβαση προβλέπει την εκπόνηση Ερευνητικού Έργου με δράσεις που στοχεύουν στη δημιουργία ενός βιώσιμου μοντέλου ανάπτυξης και επιχειρηματικής ενίσχυσης του τομέα της Xειροτεχνίας με πιλοτική εφαρμογή στην υφαντική, την ξυλοτεχνία και την αγγειοπλαστική, στις Περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Ηπείρου, Αν. Μακεδονίας – Θράκης, Κρήτης, Πελοποννήσου, Νοτίου Αιγαίου και Βορείου Αιγαίου και στην ανάδυση μιας νέας γενιάς χειροτεχνών μέσα από την επαγγελματική κατάρτιση και πιστοποίηση, την επιχειρηματική υποστήριξη και τη διεθνή δικτύωση.
Το ερευνητικό έργο προσβλέπει στη διαμόρφωση στρατηγικής για την ολιστική αντιμετώπιση των παραγόντων ανάσχεσης της Ελληνικής Χειροτεχνίας, μέσω της χαρτογράφησης των κλάδων της υφαντικής, της αγγειοπλαστικής και της ξυλοτεχνίας των περιοχών που επιλέχθηκαν για πιλοτική εφαρμογή, τη διασύνδεση της χειροτεχνίας με εκπαιδευτικές και πολιτιστικές δομές και τον σχεδιασμό μιας ολοκληρωμένης εκπαιδευτικής διαδικασίας στον τομέα της χειροτεχνίας, την ανάδειξη του ανθρώπινου κεφαλαίου και της νέας γενιάς χειροτεχνών που δραστηριοποιούνται στους τρεις κλάδους, την αξιοποίηση και επανάχρηση πρώτων υλών και την ενδυνάμωση των πολύ μικρών επιχειρήσεων και επαγγελματιών, μέσα από τη δικτύωση και τη δημιουργία συστάδων σχετικών επιχειρήσεων.
Με τις κατευθύνσεις που θα προκύψουν από την ανωτέρω στρατηγική, υποστηρίζεται άμεσα και καθοριστικά η αποστολή του ΥΠΠΟΑ σχετικά με την διάσωση και ανάδειξη του πλούτου της χειροτεχνίας που διαθέτει η Ελλάδα, όχι αποκλειστικά ως στοιχείο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά ως δυναμικός τομέας που μπορεί να επαναπροσδιοριστεί με τη βοήθεια της επιχειρηματικότητας, της δικτύωσης και της τεχνολογίας. Θα επιτευχθεί αναβάθμιση των τριών κλάδων, δημιουργία νέας πορείας με βάση το design και τις σύγχρονες τεχνολογίες και θα εφαρμοσθούν σύγχρονα επιχειρηματικά μοντέλα, ώστε να επιτευχθεί ουσιαστική πολιτιστική και οικονομική αναζωογόνηση των τοπικών κοινωνιών, με δημιουργία νέων δυναμικών επιχειρήσεων που συνεπάγονται και θέσεις εργασίας, αξιοποιώντας με βιώσιμο τρόπο, τοπικούς πόρους και υλικά και ενισχύοντας τις εξαγωγές. Με τη σύμπραξη πολιτισμού και οικονομίας, ο παραμελημένος μέχρι σήμερα κλάδος των χειροτεχνών μπορεί να καταστεί βασικός μοχλός οικονομικής ανάπτυξης, εφόσον διασυνδεθεί ουσιαστικά με την αγορά και τη βιομηχανία της μόδας και του design.
Στα αποτελέσματα του ερευνητικού έργου προβλέπονται:
- Μελέτη χάραξης και εφαρμογής Πρότυπης Στρατηγικής Ανασύστασης – Ανάπτυξης και Επαναπροσδιορισμού της Ελληνικής Χειροτεχνίας, με την καταγραφή στοιχείων, τα οποία και συνθέτουν το χαρακτήρα των συγκεκριμένων κλάδων στις υπό μελέτη περιοχές, για την ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών μοντέλων.
- Ανάπτυξη Προγραμμάτων Σπουδών, με την προετοιμασία ειδικού διετούς προγράμματος πιστοποιημένης κατάρτισης στους κλάδους αγγειοπλαστικής, υφαντικής και ξυλοτεχνίας. Στην πρώτη, πιλοτική φάση, θα συσταθούν 20 σχολές κατάρτισης σε όλη την Ελλάδα.
- Ανοιχτή Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Ελληνικής Χειροτεχνίας, με σχέδια και μοτίβα λαϊκής τέχνης και τεχνικές, για την άμεση τροφοδότηση των χειροτεχνών με μελέτες, λευκώματα, διακοσμητικά θέματα και παραδοσιακά μοτίβα και άλλες τεχνικές.
