Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
H «Ελένη» του Ευριπίδη, η μεγάλη καλοκαιρινή παραγωγή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας, σε μετάφραση Παντελή Μπουκάλα και σκηνοθεσία Βασίλη Παπαβασιλείου, μετά το εντυπωσιακό ξεκίνημά της στη Θεσσαλονίκη και την παρουσίασή της στο Αρχαίο Θέατρο Κουρίου, στην Κύπρο, κατεβαίνει στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου την Παρασκευή 12 και το Σάββατο 13 Αυγούστου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου.
Γραμμένο λίγο μετά τη συντριπτική ήττα των Αθηναίων στη Σικελική Εκστρατεία, το έργο διακρίνεται τόσο για τον αντιπολεμικό χαρακτήρα του όσο και για την ανάδειξη αρετών όπως η δύναμη του όρκου και η ευφυΐα, που προσωποποιούνται στη μορφή της κεντρικής ηρωίδας. Αντλώντας όχι από την ομηρική εκδοχή του μύθου, αλλά από αυτήν που δημιούργησε ο λυρικός ποιητής Στησίχορος, ο Ευριπίδης παρουσιάζει τον Τρωικό Πόλεμο σαν μια σφαγή χάριν ενός «ειδώλου» και όχι μιας πραγματικής γυναίκας. Η σχεδόν καταχρηστικά θεωρούμενη «τραγωδία», διακρίνεται για τα κωμικά στοιχεία της.
Η παράσταση ισορροπεί ανάμεσα στον λυρισμό και την ιλαρή διάθεση, η οποία διατρέχει το έργο καθοδηγούμενη από την ευθύβολη αλλά και υπαινικτική οπτική του σκηνοθέτη και των συντελεστών της.
Μια πολύχρωμη γιορτή Ειρήνης που καταδεικνύει με συγκίνηση και χιούμορ τη ματαιότητα του πολέμου, αφού τόσο για τους νικητές όσο και για τους νικημένους οι συνέπειές του διαχρονικά είναι εξίσου ολέθριες.
Τον ρόλο της Ελένης κρατά η Έμιλυ Κολιανδρή. Στον 25μελή θίασο εξαιρετικών ηθοποιών, συναντάμε τον Άγγελο Μπούρα· μιλήσαμε μαζί του.
Να ξεκινήσουμε με λίγα λόγια σας για το έργο;
«Σύμφωνα με τον Ευριπίδη, η ωραία Ελένη δεν πήγε ποτέ στην Τροία, αλλά η Ήρα την έστειλε στην Αίγυπτο. Στην Τροία πήγε το είδωλό της, άρα ο Τρωικός πόλεμος στον οποίον χάθηκαν Έλληνες και Τρώες έγινε για “ένα πουκάμισο αδειανό”».
Ποια κεντρικά θέματα συναντάμε στον πυρήνα του;
«Η ματαιότητα, η πλάνη, το “είναι” και το “φαίνεσθαι” είναι θέματα που συναντάμε στον πυρήνα του έργου· τόσο παλιά αλλά και τόσο σύγχρονα».
Θα μας περιγράψετε την «Ελένη» του Ευριπίδη;
«Ο Ευριπίδης, μέσα από την Ελένη, απογειώνει την εξυπνάδα, το πολυμήχανο μυαλό των γυναικών, το εύκαμπτο της συμπεριφοράς τους».
Και μια περιγραφή σας για τον ρόλο που ερμηνεύετε;
«Υποδύομαι τον Αγγελιαφόρο που έρχεται να αλλάξει την πορεία της παράστασης και να εισαγάγει την τραγωδία. Είμαι ο μόνος διασωθείς από την καταστροφή του στόλου, που έρχεται να αναφέρει τα κακά μαντάτα στον βασιλιά του… “και μείναν τα κουπιά ορφανά από ναύτες …”. Έτσι, μεταφέρω ως σύγχρονος ρεπόρτερ, καρέ καρέ, έναν ολοκληρωτικό όλεθρο».
Κάποια σημεία όπου εστιάζει η σκηνοθεσία του Βασίλη Παπαβασιλείου;
«Ο Βασίλης Παπαβασιλείου έστησε μια ευφρόσυνη, ακομπλεξάριστη, γεμάτη χυμούς παράσταση, απαλλαγμένη από τη σοβαροφάνεια του τραγικού, με ρωγμές τρυφερότητας και λυρισμού. Είναι μια έξοδος στη χαρά…»
Μπορείτε να επιλέξετε να μας πείτε μια δυο φράσεις, λίγα λόγια από το έργο;
«“Ποτέ κανένας άδικος δεν ευτυχεί. Όλες οι ελπίδες σωτηρίας βρίσκονται στη δικαιοσύνη”. Τόσο επίκαιρο, τόσο σύγχρονο».
Ένα σχόλιό σας για την ερμηνευτική εμπειρία στον χώρο του αρχαίου θέατρου της Επιδαύρου;
«Έχουμε το προνόμιο της δημιουργικής αχθοφορίας των λέξεων σε ένα θέατρο που τα γεγονότα του λόγου σε ξεπερνούν. Ένα θέατρο που αγκαλιάζει τον ηθοποιό και τον φέρνει αντιμέτωπο με το δίκοπο προνόμιο ενός μεγάλου τόπου».
Κάποιο έργο, κάποιος ρόλος που θα θέλατε πολύ να συναντήσετε επί σκηνής;
«Όσο μεγαλώνω, έχω αποποιηθεί το κλίμα της ρολοπληξίας που πλήττει τους ηθοποιούς και που, ως έναν βαθμό, το βρίσκω και λογικό. Δεν αναζητώ ρόλους, αναζητώ ανθρώπους που θα με ξαφνιάσουν, θα με μετακινήσουν και θα με συγκινήσουν. Αναζητώ ωραίες, αποκαλυπτικές συναντήσεις, με ενδιαφέρει περισσότερο με ποιους θα παίξω έναν ρόλο, με ποιους θα αφεθώ στο μαγικό “δεν ξέρω τίποτα και όλα μου συμβαίνουν για πρώτη φορά”».
Έργα, συγγραφείς, καλλιτέχνες με επίδραση σε εσάς;
«Είχα την τύχη να συνεργαστώ με σπουδαίους σκηνοθέτες, να ανατραφώ καλλιτεχνικά στο Θέατρο Τέχνης και ως εκ τούτου να έχω προσλαμβάνουσες τέτοιες που με καθοδηγούν ως και σήμερα».
Ένα βιβλίο που διαβάσατε τελευταία και σας άρεσε;
«“Εκεί που τραγουδάνε οι καραβίδες” της Ντέλια Όουενς».
Και ένα που θα θέλατε να διαβάσετε ξανά;
«Το βιβλίο “De Profundis” του Όσκαρ Ουάιλντ».
Χαρακτηριστικά που εκτιμάτε ιδιαίτερα στους άλλους;
«Την αυτονόητη ευγένεια που, δυστυχώς, δεν είναι αυτονόητη…»
Και κάποια που σας απωθούν;
«Η μιζέρια, η “φουκαροσύνη”, η αγένεια και το ελληνικό χαρακτηριστικό του “για όλα φταίει ο άλλος…”».
Μια χρήσιμη συμβουλή που σας έχουν δώσει;
«Να είμαι αντάξιος των γεγονότων που μου συμβαίνουν» .
Να κλείσουμε με στίχους ενός αγαπημένου τραγουδιού;
«“Αν μ’ αγαπάς κι ειν’ όνειρο ποτέ να μη ξυπνήσω, γιατί με την αγάπη σου μπορώ να ξεψυχήσω” -από τον δίσκο “Ο Μεγάλος Ερωτικός” του Μάνου Χατζιδάκι».
Συντελεστές
Μετάφραση: Παντελής Μπουκάλας, Σκηνοθεσία: Βασίλης Παπαβασιλείου, Συνεργάτης σκηνοθέτης-Δραματουργία: Νικολέτα Φιλόσογλου, Σκηνικά- Κοστούμια: Άγγελος Μέντης, Μουσική: Άγγελος Τριανταφύλλου, Χορογραφία: Δημήτρης Σωτηρίου, Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος, Ενορχήστρωση – Μουσική διδασκαλία: Γιώργος Δούσος, Moυσική διδασκαλία: Χρύσα Τουμανίδου, Βοηθός σκηνοθέτη: Άννα- Μαρία Ιακώβου, Βοηθός σκηνογράφου -ενδυματολόγου: Έλλη Ναλμπάντη, Βοηθός χορογράφου: Σοφία Παπανικάνδρου, Οργάνωση παραγωγής: Αθανασία Ανδρώνη
Παίζουν: Έμιλυ Κολιανδρή (Ελένη), Θέμης Πάνου (Μενέλαος), Αγορίτσα Οικονόμου (Θεονόη), Γιώργος Καύκας (Θεοκλύμενος), Έφη Σταμούλη (Γερόντισσα), Δημήτρης Κολοβός (Αγγελιοφόρος Α’), Άγγελος Μπούρας (Αγγελιοφόρος Β’), Δημήτρης Μορφακίδης (Τεύκρος), Χρήστος Μαστρογιαννίδης (Θεράπων), Νικόλας Μαραγκόπουλος, Ορέστης Παλιαδέλης (Διόσκουροι)
Χορός: Νεφέλη Ανθοπούλου, Σταυρούλα Αραμπατζόγλου, Λουκία Βασιλείου, Μομώ Βλάχου, Ελένη Γιαννούση, Ηλέκτρα Γωνιάδου, Νατάσα Δαλιάκα, Χρύσα Ζαφειριάδου, Σοφία Καλεμκερίδου, Αίγλη Κατσίκη, Άννα Κυριακίδου, Κατερίνα Πλεξίδα, Μαριάννα Πουρέγκα, Φωτεινή Τιμοθέου, Χρύσα Τουμανίδου
Μουσικοί επί σκηνής: Γιώργος Δούσος (φλάουτο, κλαρίνο, σαξόφωνο, καβάλ), Δάνης Κουμαρτζής (κοντραμπάσο), Θωμάς Κωστούλας (κρουστά), Παύλος Μέτσιος (τρομπέτα, ηλεκτρική κιθάρα), Χάρης Παπαθανασίου (βιολί), Μανώλης Σταματιάδης (πιάνο, ακορντεόν).
