Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Η νέα ατομική έκθεση «Burning Issues – Merimbula» της Δανάης Στράτου διοργανώνεται από τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ), και φιλοξενείται στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου έως τις 10 Ιουλίου [Βασ. Σοφίας, πάρκο Ελευθερίας].
Αποτελείται από δύο εγκαταστάσεις που μεταμορφώνουν ριζικά το Κέντρο Τεχνών. Η εικαστικός κατασκευάζει ένα εμβυθιστικό περιβάλλον· εδώ η φωτιά, οι συμβολισμοί και οι καταστροφικές της συνέπειες πρωταγωνιστούν: οι επισκέπτες εισδύουν σε έναν χώρο πνευματικής αφύπνισης, κάθαρσης και εξαγνισμού, με απώτερο σκοπό την καλλιέργεια της περιβαλλοντικής τους συνείδησης. Η έκθεση της Στράτου -που είναι διεθνώς γνωστή για τις σύνθετες και μεγάλης κλίμακας εγκαταστάσεις της, ανταποκρίνεται με ευαισθησία σε φλέγοντα ζητήματα της εποχής μας -όπως η ανάγκη διαμόρφωσης μιας κοινωνικής-οικολογικής συνείδησης και η ενίσχυση του καθεστώτος περιβαλλοντικής ευθύνης.
Τα δύο βασικά στοιχεία που χρησιμοποιούνται αντιπαραθετικά́ είναι η αναπαράσταση ενός υγιούς δάσους, στη μία εγκατάσταση, και η βιντεοσκοπημένη εικόνα ενός φύλλου χαρτιού που φλέγεται ασταμάτητα με πολύ αργό ρυθμό, στην άλλη.
Το δάσος Merimbula στη νοτιοανατολική Νέα Νότια Ουαλία, το 2019, καταστράφηκε από πυρκαγιές, πυροδοτώντας συζήτηση για την κλιματική αλλαγή μεταξύ των κοινοτήτων που μέχρι τότε την αρνούνταν. Τις φωτογραφίες που εμφανίζονται στην εγκατάσταση τράβηξε η Δανάη Στράτου το 2010, μαζί με ηχογραφήσεις πουλιών που ανήκουν στο αυστραλιανό είδος καρακάξας -bell magpie, και που έχουν, πλέον, σιωπήσει.
Με τη διακεκριμένη εικαστικό είχαμε τη μεγάλη χαρά να συνομιλήσουμε.
Θα θέλατε να μας συστήσετε την έκθεσή σας;
«Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο περιβάλλον, το οποίο σε καλεί να εισέλθεις, να γίνεις μέρος του, να το περπατήσεις, να το αφουγκραστείς. Αποτελείται από δύο χώρους, μ’ έναν τρίτο πιο ουδέτερο ανάμεσα τους που λειτουργεί ως γέφυρα, ως διαμεσολαβητής. Ο πρώτος χώρος –Merimbula, αναπαριστά ένα συγκεκριμένο δάσος, ο δεύτερος -Burning Issues, φιλοδοξεί να συλλάβει την πεμπτουσία της φωτιάς. Ο διάλογός τους, καθώς περπατάς από τον έναν στον άλλο, ή στέκεσαι στον έναν βλέποντας σε απόσταση τον άλλον, αναδεικνύει καίρια ζητήματα που μας απασχολούν σήμερα ως ανθρώπινο είδος –όχι απλά ως πολίτες αυτής της χώρας, αυτής της ηπείρου».
Τι λειτούργησε ως έμπνευση στη δημιουργία των συγκεκριμένων εγκαταστάσεων;
«Υπάρχει ένα κοινό νήμα που διατρέχει όλες μου τις εγκαταστάσεις και, παράλληλα, συγκεκριμένες εμπειρίες που κινητοποιούν την κάθε μία από αυτές. Στη συγκεκριμένη εγκατάσταση, αποτυπώνονται εμπειρίες από ένα δάσος της νοτιοανατολικής Αυστραλίας -στην περιοχή Merimbula, που έζησα το 2009/10, οι φωτιές των Δεκεμβριανών του 2008, οι διαδηλώσεις των πρώτων μνημονιακών χρόνων και, πιο πρόσφατα, τα μαύρα μαντάτα ότι το δάσος στην Merimbula – μαζί με τα καταπληκτικά του πουλιά που ακούτε στον χώρο από ηχογραφήσεις μου του 2009 – καταστράφηκε ολοσχερώς στις πυρκαγιές-ολοκαύτωμα, που συγκλόνισαν την Αυστραλία το 2020».
Κάθε επισκέπτης, καθένας που συμμετέχει σίγουρα αποκτά τη δική του μοναδική επαφή· όμως, πώς φαντάζεστε εσείς να φεύγει κάποιος μετά από την επαφή με τα έργα σας;
«Προβληματισμένοι και αναπτερωμένοι, ταυτόχρονα. Προβληματισμένοι με τα εγκλήματα εναντίον Φύσης και Ανθρωπότητας. Και αναπτερωμένοι έτσι όπως μόνο η εμπειρία τού να βλέπεις τα πράγματα μέσα από το καθαρό μάτι της τέχνης μπορεί να προσφέρει. Αυτό θα ήθελα να καταφέρω. Το αν τα κατάφερα θα το κρίνουν οι θεατές».
Κάποιοι δημιουργοί, κάποιοι καλλιτέχνες με επίδραση στην καλλιτεχνική σας πορεία;
«Είναι τόσοι πολλοί, συμπεριλαμβανομένης και της γλύπτριας μητέρας μου, αλλά μιας και με ρωτάτε θα αναφέρω δύο: τον Μπρανκούζι και τον Κουνέλη».
Σκέψεις, συναισθήματα όταν αντικρίζετε ολοκληρωμένο ένα έργο σας;
«Αγωνία για τον διάλογό του με το κοινό, ανακούφιση που ολοκληρώθηκε, προβληματισμός για το επόμενο έργο μου».
Μπορείτε να ξεχωρίσετε μια στιγμή της εικαστικής σας διαδρομής, που αγαπάτε ιδιαίτερα;
«Στιγμές που ένα έργο που έχω στα σκαριά και με παιδεύει σαν δύσκολη εξίσωση ξαφνικά “λύνεται” στον νου μου. Είμαι τυχερή γιατί έχω ζήσει αρκετές τέτοιες στιγμές αλλά, δεν το κρύβω, πάντα περιμένω πώς και πώς την επόμενη».
Κάτι που θα θέλατε, αν γινόταν, να αλλάξει αμέσως στην Ελλάδα;
«Να σηκωθεί το πέπλο της σιωπής που σήμερα αποσιωπά σημαντικές φωνές που έχουν πολλά να πουν -τα οποία, όμως, οι κρατούντες διαθέτουν την ισχύ να επικαλύπτουν με κακόφωνο θόρυβο».
Και κάτι που αγαπάτε πολύ στη χώρα μας;
«Τη θάλασσά της και την ανθρώπινη κλίμακα της φύσης της».
Να κλείσουμε με κάτι που σας φτιάχνει τη διάθεση;
«Κάθε φορά που εμφανίζεται στον ορίζοντα η προοπτική να δημιουργήσω την επόμενη μεγάλη εγκατάστασή μου».
Συζήτηση με το κοινό με έναυσμα την έκθεση «Burning Issues – Merimbula
Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων – Τετάρτη 29 Ιουνίου | 18:30
Μία ανοικτή συζήτηση γύρω από τα ζητήματα που εγείρει η έκθεση «Burning Issues – Merimbula» της Δανάης Στράτου, την οποία παρουσιάζει ο Δήμος Αθηναίων στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων, θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 29 Ιουνίου στις 18:30, παρουσία της εικαστικού και του επιμελητή της έκθεσης Χριστόφορου Μαρίνου.
Στην εκδήλωση θα συμμετάσχουν οι ομιλητές:
– Χριστιάνα Γαλανοπούλου, Ιστορικός τέχνης, καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ MIR
– Βασιλική Γραμματικογιάννη, Δημοσιογράφος περιβαλλοντικών θεμάτων στην ΕφΣυν και στην Athens Voice με τη στήλη Ecovoice
– Αλεξάνδρα Κοροξενίδη, Κριτικός τέχνης, αρχισυντάκτρια της The Art Newspaper Greece
– Χριστόφορος Μαρίνος, Ιστορικός τέχνης, επιμελητής εκθέσεων και δράσεων του ΟΠΑΝΔΑ
– Κωνσταντίνος Πουλής, Δημοσιογράφος, εκδότης του The Press Project
– Εύα Στεφανή, Καθηγήτρια Κινηματογράφου, Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ ΕΚΠΑ
– Δανάη Στράτου, Εικαστικός
– Μάκης Φάρος, Multimedia καλλιτέχνης
