Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
«Πώς μ’ εκνευρίζει ο χορός κι αυτές οι κορασίδες, που βγαίνουν δήθεν συμπονών όλες τις ηρωίδες!»
Το Εθνικό Θέατρο παρουσιάζει για πρώτη φορά ένα έργο – σταθμό της νεοελληνικής δραματουργίας στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, μέσα από τη σκηνοθετική ματιά του Γιάννη Καλαβριανού. Γραμμένη το 1993 σε δεκαπεντασύλλαβο, η «Μήδεια» του Μέντη Μποσταντζόγλου ή Μποστ, ανεβαίνει στις 8 και 9 Ιουλίου –με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους.
Πρόκειται για μια εκρηκτική κωμωδία για τη σύγχρονη πραγματικότητα αυτής της χώρας. Η Μήδεια, η Αντιγόνη, ένας ψαράς, ο Ιάσονας, μια καλόγρια και ένας διαφορετικός Χορός, συναντιούνται αναπάντεχα για να διαλύσουν κάθε μας βεβαιότητα, «να επικρίνουν τους επικριτάς, να προβληματίσουν τους κριτάς και να ελευθερώσουν τους θεατάς».
Στον ρόλο του Τροφού, ο ηθοποιός Γιώργος Γλάστρας. Είχαμε τη χαρά να μιλήσουμε μαζί του.
Να ξεκινήσουμε με λίγα λόγια σας για το έργο;
«Η “Μήδεια” του Μποστ είναι ένα σύγχρονο σχετικά έργο, γραμμένο το 1993, που όμως πλέον μπορεί δικαίως να θεωρείται ένα από τα κλασσικά αριστουργήματα της σύγχρονης ελληνικής παραγωγής. Αυτό το οφείλει στην εξέχουσα, ιδιοσυγκρασιακή προσωπικότητα του δημιουργού της. Η μοναδική ματιά του Μποστ πάνω στην ελληνικότητα -τη γλώσσα, την πολιτική, τους μύθους και τον ανθρώπινο ψυχισμό των κατοίκων αυτής της χώρας- μαζί με τη διαχρονικότητα της τρυφερής ματιάς του πάνω στο ανθρώπινο είδος, τον καθιστά αυτόνομη περίπτωση, που δικαιούται ξεχωριστή θέση στα ελληνικά γράμματα. Δεν είναι τυχαίο που για πρώτη φορά επιλέγεται από το Εθνικό Θέατρο να παρουσιασθεί έργο του Μποστ στον χώρο της Επιδαύρου, όπου μέχρι πρότινος παρουσιάζονταν μόνο έργα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας».
Ποια κεντρικά θέματα συναντάμε στον πυρήνα του;
«Κεντρικά θέματα στη “Μήδειά” του, είναι όλα αυτά που συναντάμε και στον αρχικό μύθο, δηλαδή του έρωτα, της σχέσης με το “Ξένο” και της επιβίωσής σ’ έναν ξένο τόπο. Με την υπονομευτική ματιά του Μποστ, όμως, προστίθενται στα παραπάνω οι βασικές θεματικές που απασχολούν τον συγγραφέα στο σύνολο του έργου του: η ελληνικότητα και ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει, η σχέση των ανθρώπων που ζουν σ’ αυτή τη χώρα με την ιστορία, τη θρησκεία και το παρελθόν τους -αρχαίο και νεότερο, η διαχείριση του παρόντος και τη αγωνία για το άδηλο μέλλον τους».
Μια περιγραφή για τη Μήδεια που συναντά ο θεατής.
«Η “Μήδεια” που συναντά ο θεατής είναι η Βάρβαρη, η Ξένη, η Ξεριζωμένη που γίνεται ο καταλύτης για να αναδειχθούν και σχολιασθούν οι παραπάνω θεματικές του Μποστ. Μέσω αυτής, αποκαλύπτονται σε όλο τους το μεγαλείο. Η ίδια προσπαθεί να επιβιώσει σε όλη αυτή την πραγματικότητα, έχει αναγκαστικά αφομοιώσει στοιχεία της και έχει επηρεαστεί. Και βέβαια, ας μην ξεχνάμε πως παράλληλα με όλα αυτά έχει να διαχειριστεί τη σχέση της με έναν άπιστο σύζυγο αλλά και την ανατροφή δύο παιδιών στην έναρξη της εφηβείας τους, που έρχονται σε σύγκρουση με κάθε κανόνα».
Και μια περιγραφή για τον Τροφό, που εσείς ερμηνεύετε;
«Εγώ ερμηνεύω τον ρόλο του Τροφού. Με ανατρεπτική ματιά, χιούμορ αλλά και πλήρη γνώση του αρχικού μύθου, ο Μποστ γράφει τον ρόλο για άνδρα ηθοποιό. Είναι μία σύζευξη των δύο ρόλων της αρχαίας τραγωδίας, της τροφού και του παιδαγωγού, κάνοντας κατ’ εμέ ένα σχόλιο για τη συσσώρευση καθηκόντων που πλέον έχει η ανατροφή των παιδιών και η διαχείριση ενός σπιτιού από ανθρώπους ανεξαρτήτως φύλου και τίτλου, που κατά κανόνα θεωρείται ακόμα και σήμερα ως υποδεέστερη εργασία. Σ’ αυτό το σπίτι, που ο πατέρας είναι περαστικός επισκέπτης και η μάνα μια γυναίκα απογυμνωμένη από τους τίτλους της, της βασίλισσας, της μάγισσας, της μάνας, η οποία ασχολείται μόνο με την κηπουρική, τη φροντίδα του εαυτού της και τα ψυχολογικά της προβλήματα, όλες οι ευθύνες σχετικά με την φροντίδα, την εκπαίδευση και την ανατροφή των παιδιών, αλλά και όλων των λοιπών καθηκόντων όπως τα ψώνια, το μαγείρεμα, η αλληλογραφία, κ.λπ., πέφτουν πάνω σ’ αυτόν τον “φτωχό Τροφό”. Αυτόν που επιφορτίζεται με όλο το πρακτικό κομμάτι, που όμως του στερούν κάθε δραματικής δόξας. Είναι ο στύλος του σπιτιού…ενός σπιτιού όμως που είναι ερείπιο, χτισμένο πάνω σε πρότερα ερείπια…»
Ένα σχόλιο για την σκηνοθεσία του Γιάννη Καλαβριανού.
«Ο Καλαβριανός, με το ανελέητο χιούμορ του, τις εξαιρετικές γνώσεις του, την θαυμαστή χρήση της γλώσσας, την μοναδική ευφυΐα του και την ευγενική ματιά του πάνω στην λαϊκότητα, θεωρώ πως είναι ιδανικός για τη σκηνοθεσία αυτού του έργου. Συναντιέται εντέλει με τον Μποστ στην αγάπη που φέρουν και οι δύο για το ανθρώπινο είδος μέσα από τις αδυναμίες και ιδιαιτερότητές του».
Μια αγαπημένη σας ατάκα, λόγια από το έργο.
«Ο παρακάτω στίχος του Μποστ δεν είναι από το έργο, έχει όμως ενθεθεί σε ένα χορικό και τον θεωρώ κορυφαίο: “Είναι κανών των ανικάνων τον ικανόν να κάνουν νάνον”».
Να κλείσουμε με στίχους ενός τραγουδιού.
Ας κλείσουμε με κάποιους στίχους του Γιάννη Καλαβριανού απο τον επίλογο της παράστασης που έγραψε ο Γιάννης a la maniere de Μποστ:
“Το γαρ πολύ του θέατρος γεννά παραφροσύνη,/ Ομοίως και το αβίωτον τον βίο μας μολύνει./ Αν θέλετε λοιπόν καλά να ζήσετε τα έτη,/ Μην πλησιάζετε αυτόν κανόνες που όλο θέτει./ Τρέξτε μακριά απ’ αυτούς που ζέχνουν γεροσύνη,/ Που πείρα εμπορεύονται και νομιμοφροσύνη./ Και στον κακό τους τον καιρό φτύστε τους καλοσύνη./ ‘Έχουν παρέλθει οι καιροί που πνίγαν την Φροσύνη!””»
Ταυτότητα Παράστασης
Σκηνοθεσία: Γιάννης Καλαβριανός
Δραματουργική επεξεργασία: Γιάννης Καλαβριανός – Έρι Κύργια
Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια: Βάνα Γιαννούλα
Μουσική: Θοδωρής Οικονόμου
Χορογραφία: Μαριάννα Καβαλλιεράτου
Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος
Μουσική διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου
Δραματολόγος παράστασης: Εύα Σαραγά
Βοηθός σκηνοθέτη: Κέλλυ Παπαδοπούλου
Β΄ βοηθός σκηνοθέτη: Διονυσία Βλαστέλλη
Βοηθός σκηνογράφου: Κατερίνα Βλάχμπεη
Βοηθός ενδυματολόγου: Αλέξανδρος Γαρνάβος
Παίζουν: (αλφαβητικά) Γιώργος Γλάστρας (Τροφός), Θανάσης Δήμου (Οιδίποδας), Άνδρη Θεοδότου (Αντιγόνη), Στέλιος Ιακωβίδης (Ευριπίδης), Θανάσης Ισιδώρου (Ψαράς), Σύρμω Κεκέ (Καλόγρια), Μαρία Κοσκινά (Κορυφαία), Φανή Παναγιωτίδου (Εξάγγελος), Γιώργος Σαββίδης (Καλόγερος), Σταύρος Σβήγκος (Ιάσονας), Γαλήνη Χατζηπασχάλη (Μήδεια)
Χορός: (αλφαβητικά) Μαρία Κωνσταντά, Ειρήνη Μακρή, Λυγερή Μητροπούλου, Ελπίδα Νικολάου, Κατερίνα Πατσιάνη, Ματίνα Περγιουδάκη, Μαριάμ Ρουχάτζε, Θεοδοσία Σαββάκη, Νιόβη Χαραλάμπους
Μουσικοί επί σκηνής: Παρασκευάς Κίτσος -κοντραμπάσο, Θοδωρής Οικονόμου -πιάνο, μουσική διεύθυνση, Δημήτρης Χουντής -σοπράνο σαξόφωνο, Μαρία Χριστίνα Harper –άρπα.
