Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Το βιβλίο «Αθώοι μάρτυρες. Παιδικές αναμνήσεις από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο» της Μαίριλυν Γιάλομ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα, σε μετάφραση Παλμύρας Ισμυρίδου και Πρόλογο της συγγραφέως Meg Waite Clayton.
Η βία του πολέμου αφήνει ανεξίτηλα σημάδια και αναμνήσεις οι οποίες διαρκούν μια ολόκληρη ζωή για όσους βίωσαν το τραύμα ως παιδιά. Η Μαίριλυν Γιάλομ έζησε τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο από μακριά, στο προστατευμένο περιβάλλον του σπιτιού της στην Ουώσιγκτον. Στην πορεία της ζωής της, όμως, ανέπτυξε στενούς δεσμούς φιλίας με ανθρώπους που στάθηκαν λιγότερο τυχεροί, που μεγάλωσαν εν μέσω βομβαρδισμών στην Ευρώπη –στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ουγγαρία, την Τσεχοσλοβακία, την Αγγλία, τη Φινλανδία, τη Σουηδία, τη Νορβηγία και την Ολλανδία. Στους «Αθώους μάρτυρες», η Γιάλομ συλλέγει τις ιστορίες αυτών των χαρισματικών προσωπικοτήτων και δίνει τον λόγο στη φωνή μιας γενιάς που χάνεται –της τελευταίας γενιάς που θυμάται τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο – «Σήμερα, οι μισοί από τους εν λόγω φίλους μου έχουν φύγει πλέον και επειδή το δικό μου προσδόκιμο ζωής είναι εξαιρετικά περιορισμένο, αισθάνομαι την ανάγκη να δημοσιεύσω αυτές τις αυτοβιογραφικές ιστορίες για να μην ξεχαστούν τα μαθήματα του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου. Τα παιδιά είναι οι καλύτεροι μάρτυρες. Είναι πλάσματα αθώα και δεν μπορούν να εμπλακούν στη σκληρότητα των πρεσβυτέρων. Ακόμα και σήμερα, που ο κόσμος κατακλύζεται από τη βία, αρκεί να στρέψουμε το βλέμμα μας στα παιδιά για να αντλήσουμε και πάλι την ελπίδα».
Η μνήμη είναι εξαιρετικά ευμετάβλητη: Ξεχνά το μεγαλύτερο κομμάτι του παρελθόντος, διατηρεί ορισμένες ασήμαντες λεπτομέρειες και χρωματίζει την αλήθεια ανάλογα με τις επιθυμίες του ασυνείδητου. Εντούτοις, στο ασφαλές περιβάλλον που δημιούργησε η Γιάλομ για τους φίλους της, οι παιδικές αναμνήσεις επανέρχονται με απροσδόκητη ζωντάνια. Το επιβλητικό κολάζ μαρτυριών μάς βοηθά να κατανοήσουμε καλύτερα τί σημαίνει να είσαι άνθρωπος, όχι μόνο τότε αλλά και σήμερα. Στους «Αθώους μάρτυρες», το τελευταίο και πιο προσωπικό της έργο στο πεδίο της πολιτισμικής Ιστορίας, η Γιάλομ εξετάζει τις μόνιμες επιπτώσεις αυτών των παιδικών βιωμάτων –και διερωτάται αν θα υποχρεώσουμε μια νέα γενιά παιδιών να περάσει τη ζωή της προσπαθώντας να συμφιλιωθεί με τέτοιου είδους αναμνήσεις.
