Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Το θεατρικό σχήμα «Επτάρχεια» παρουσιάζει την work in progress παράσταση «Βάκχαι, μία συλλογική αφήγηση».
Η παράσταση θα ανέβει από τις 13 έως τις 29 Μαΐου στο Βιομηχανικό Πάρκο ΠΛ.ΥΦ.Α. κάθε Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο στις 9 μ.μ. και Κυριακή στις 8 μ.μ. [Κορυτσάς 39, Βοτανικός].
Πρόκειται για το αποτέλεσμα μίας ερευνητικής διαδικασίας στις «Βάκχες» του Ευριπίδη σε μετάφραση Γιώργου Χειμωνά, στην οποία συμμετείχαν οι σημαντικοί καλλιτεχνικοί συνεργάτες – ερευνητές Μαρία Όλγα Αθηναίου, Δημήτρης Καμαρωτός, Ρηνιώ Κυριαζή, Αμαλία Μουτούση, Αργύρης Ξάφης, Ιωάννα Ρεμεδιάκη, που έφεραν στο θεατρικό σχήμα την εμπειρία και την τεχνική τους. Μέσα από αυτές τις συναντήσεις, προέκυψε η νέα σκηνική γλώσσα και η σύγχρονη ακρόαση του τραγικού λόγου, που προτείνουν τα «Επτάρχεια».
Πέντε ηθοποιοί – μέτοχοι μιας υπερβατικής εμπειρίας – γνωριμίας με τον Διόνυσο, μεταφέρουν από τα βάθη της ιστορίας μέχρι σήμερα την ιστορία των «Βακχών». Οι «Βάκχες» γίνονται το ιδανικό αντικείμενο εργασίας γι’ αυτή την δοκιμή για άνοιγμα από την οικεία ατομικότητα στην συλλογικότητα.
Οι σκηνοθέτες Γιώργος Δικαίος και Εμμανουήλ Κοντός μίλησαν μαζί μας.
Πώς οι «Βάκχες» του Ευριπίδη αποτέλεσαν το ιδανικό αντικείμενο εργασίας, για αυτή την δοκιμή για άνοιγμα, από την οικεία ατομικότητα στην συλλογικότητα;
«Στην πάροδο, ο χορός των γυναικών από την Ασία που ακολουθούν τον ιερέα τους ως απόστολοι του Διονύσου, λέει: “Με έναν θίασο φεύγει η ψυχή!”. Μόνο μέσα από τη συλλογική ύπαρξη, ο άνθρωπος μπορεί να πλησιάσει τον Θεό. Η βακχεία, η έκσταση και τα ιερά έργα μπορούν να συμβούν υγιώς και επιτυχώς στο ασφαλές πλαίσιο της συνύπαρξης στο βουνό. Ο Πενθέας γίνεται το παράδειγμα στη μακέτα-Θήβα ότι, αν προσπαθήσει να δει τον Θεό μόνος του, θα διαλυθεί, θα καεί, θα χαθεί. Αυτή η πρόταση για συλλογική ύπαρξη που κάνει ο Διόνυσος στη Θήβα γίνεται και μια πρόταση προσέγγισης της ιστορίας του για μας. Μόνο μοιραζόμενες και μοιραζόμενοι το φορτίο της αφήγησης, μπορεί να υπάρξει ανάμεσά μας αυτό το κείμενο».
Το θεατρικό σχήμα «ΕΠΤΑΡΧΕΙΑ» παρουσιάζει μία work in progress παράσταση- αποτέλεσμα μιας εργαστηριακής δουλειάς με τη συμμετοχή σημαντικών καλλιτεχνικών συνεργατών–ερευνητών. Ποια τα συμπεράσματά σας από την ερευνητική αυτή διαδικασία;
«Είναι δύσκολο να περιγράψει κανείς συνοπτικά, τα συμπεράσματα από μια διαδικασία έρευνας που από τη στιγμή που ανοίγει, μοιάζει σαν να είναι ατέρμονη, μοιάζει σαν να είναι διαδικασία ζωής, τελικά, για τον καθένα από τους συμμετέχοντες. Η αλήθεια είναι ότι όλοι οι συνεργάτες και φίλοι με τους οποίους ήρθαμε σε επαφή, μοιράστηκαν -ο καθένας προσωπικά- μια δική τους έρευνα ζωής πάνω στο αρχαίο δράμα, στους κώδικες αποκρυπτογράφησής του και στη σκηνική του αντιμετώπιση. Αν μπορούσαμε σε μια πρόταση να πούμε τι θα κρατούσαμε από όλο αυτό, θα ήταν την ίδια τη διαδικασία, όπως αυτή συνέβη. Είναι προνόμιο και δώρο για έναν καλλιτέχνη να μπορεί να προσεγγίσει με αυτό το χρονικό περιθώριο, την πολυφωνία και την εις βάθος έρευνα οποιουδήποτε εγχείρηματος, μιας και αυτή η βουτιά είναι που μας κεντρίζει την περιέργεια, δηλαδή την πεμπτουσία της δουλειάς μας».
Υπάρχουν κανόνες προσέγγισης της αρχαίας τραγωδίας; Και αν ναι, μέχρι ποιο σημείο χωρά ο πειραματισμός;
«Υπάρχουν οι κανόνες της συλλογικής μας μνήμης για τις διάφορες εκδοχές απόδοσης των αρχαίων κειμένων. Από τη δημιουργία της όπερας, στα ελληνικά ανεβάσματα του Ροντήρη, του Κουν, που έγιναν με κάποιον τρόπο μοντέλα, μέχρι τα ανεβάσματα των ξένων σκηνοθετών, Ρώσων, Γερμανών, Γάλλων, Αμερικανών, οι κανόνες τηρούνται, σπάνε, αποδομούνται, επανεφευρίσκονται κ.ο.κ. Ο πειραματισμός χωρά χωρίς περιορισμό όσο έχει συγκεκριμένα, αναπάντητα αιτήματα φόρμας ή περιεχομένου. Όσο έχουμε αντικειμενικά κενά σχετικά με την ουσία αυτών των έργων -που έχουμε-, κάθε πείραμα μπορεί να μας φέρνει πιο κοντά σε νέες εντυπώσεις, ιδέες και ενδιαφέρουσες δηλώσεις.
Με τον τρόπο που προσεγγίζετε τις «Βάκχες», ποια νέα σκηνική γραφή προτείνετε;
«H έννοια του “νέου” συνοψίζεται για εμάς καταρχάς στο ότι εμείς οι συγκεκριμένοι έξι άνθρωποι, καταπιαστήκαμε για πρώτη φορά με αυτό το κείμενο, ήρθαμε σε επαφή με τον “όγκο” του, τη γλώσσα του, τα νοήματα και τις δονήσεις του. Αυτό από μόνο του δημιουργεί, έτσι κι αλλιώς, μια απόλυτη μοναδικότητα που είναι και η πιο ειλικρινής. Ειδικά αν σκεφτεί κανείς πως όλοι μας είμαστε γεμάτοι ερεθίσματα, αναφορές και παρελθόντα, η έννοια “νέα σκηνική γραφή” είναι αρκετά επισφαλές να οριστεί. Πρακτικά, η δική μας διαδικασία, που παλεύουμε ως το τέλος να κρατήσουμε ζωντανή, είναι το να επιτρέπουμε διαρκώς σε αυτό το κείμενο να έρχεται προς εμάς αντί να του επιβαλλόμαστε. Η χρήση μιας κεντρικής, τροφοδοτικής για εμάς αφηγηματικής συνθήκης, και η ένωση των πέντε ηθοποιών γύρω από ένα νήμα νοήματος που διατρέχει το έργο από την πρώτη ως την τελευταία του λέξη, είναι ο κώδικας γύρω από τον οποίο δομείται και η παράσταση που προτείνουμε».
Διαβάζουμε στο δελτίο τύπου της παράστασης: «Τι σημαίνει οικείο και πώς στέκεται κάτι σταθερό σε έναν κόσμο που διέπεται από ραγδαία ρευστότητα;» Πώς αντιμετωπίζετε τη ραγδαία ρευστότητα της εποχής μας ως πολίτες και ως καλλιτέχνες;
«Όπως και κάθε άνθρωπος, ειδικά τα τελευταία δύο χρόνια που η έννοια της ρευστότητας γύρω μας είναι πιο έκδηλη από ποτέ, έχουμε κι εμείς περάσει από όλες τις διακυμάνσεις. Αμηχανία, φόβος, αγωνία, θυμός, απογοήτευση και, ταυτόχρονα, αδιάκοπη προσπάθεια να κρατάμε την ελπίδα ζωντανή. Μετά και την ενασχόλησή μας με τις “Βάκχες”, αυτό που διαφαίνεται να είναι και το τελευταίο στάδιο, είναι η αποδοχή αυτής της ρευστότητας και των κλυδωνισμών που επιφέρει. Αν καταφέρνει κανείς να στέκεται ανοιχτός σε αυτά που έρχονται και έχουν τη δύναμη φυσικών φαινομένων, θεωρούμε ότι εκείνη ακριβώς τη στιγμή αποδοχής είναι που ανοίγει ένας νέος δρόμος αντιμετώπισης της καθημερινότητας. Δεν αποφεύγεις τα κύματα βέβαια ούτε και τα πολεμάς κάθετα, αλλά βρίσκεις έναν τρόπο να κολυμπάς με τη ροή τους για να κρατηθείς στην επιφάνεια».
Συντελεστές
Κείμενο: Ευριπίδης
Μετάφραση: Γιώργος Χειμωνάς
Σκηνοθεσία: Γιώργος Δικαίος, Εμμανουήλ Κοντός
Επιμέλεια Κίνησης: Ευθύμιος Μοσχόπουλος
Σκηνογραφική επιμέλεια: Μαρία Κυρώζη
Ενδυματολογική επιμέλεια: Τζίνα Ηλιοπούλου, Λίνα Σταυροπούλου
Φωτισμοί: Στέβη Κουτσοθανάση
Παίζουν (με αλφαβητική σειρά):
Κωνσταντίνος Γιουρνάς, Εμμανουήλ Κοντός, Εμμανουέλα Μαγκώνη, Κατερίνα Νταλιάνη, Ανδρομάχη Φουντουλίδου
Καλλιτεχνικοί συνεργάτες/ερευνητές:
Μαρία Όλγα Αθηναίου, Δημήτρης Καμαρωτός, Ρηνιώ Κυριαζή, Αμαλία Μουτούση, Αργύρης Ξάφης, Ιωάννα Ρεμεδιάκη
