Ο Αλέξανδρος Ίσαρης, λογοτέχνης, μεταφραστής και ζωγράφος, πέθανε το απόγευμα της Πέμπτης σε ηλικία 81 ετών από επιπλοκές του κορωνοϊού.
Με μια ανάρτηση, ο εκδοτικός Οίκος Κίχλη ανέφερε: «Αγαπητοί φίλοι, σήμερα το απόγευμα έφυγε από τη ζωή ο Αλέξανδρος Ίσαρης. Δυσαναπλήρωτο το κενό για όσους τον γνωρίσαμε. Θα τον θυμόμαστε μέσα από το πολυσχιδές δημιουργικό έργο του, τα ποιήματα και τα πεζά του, τη ζωγραφική, τις μεταφράσεις, τις φωτογραφίες του. Ήταν ένας άνθρωπος απολύτως αφοσιωμένος στην Τέχνη».
H Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη σε συλλυπητήριο μήνυμά της για την απώλεια του σημαντικού Έλληνα συγγραφέα αναφέρει: «Για περισσότερο από πέντε δεκαετίες ο Αλέξανδρος Ίσαρης εκφράστηκε με πολλά πρόσωπα, με πολλά γνωρίσματα, με πολλές διαφορετικές εκφάνσεις της πολύπλευρης δημιουργικότητάς του. Από την αρχιτεκτονική και την αποτύπωση του ανακτόρου της Ζάκρου, δίπλα στον καθηγητή Νικόλαο Πλάτωνα, μέχρι τη ζωγραφική, την ποίηση, την πεζογραφία, τη μετάφραση, τη γραφιστική, τη φωτογραφία, η τέχνη του Ίσαρη δεν είχε περιορισμούς, κανόνες, στεγανά. Στην πλούσια, ευρύτατη εργογραφία του, βρίσκονται ταυτόχρονα οι μεταφράσεις του Ρίλκε και του Μπέρνχαρτντ, με την επιμέλεια του καταλόγου για έργα Μπαχ στο Μέγαρο Μουσικής, και με δεκάδες εξώφυλλα βιβλίων που φιλοτέχνησε για πολλούς εκδοτικούς οίκους. Την ίδια στιγμή που ο ίδιος έγραφε, ζωγράφιζε, φωτογράφιζε ή έκανε παραγωγή ραδιοφωνικών εκπομπών, πάντα με το ίδιο πάθος και την ίδια προσήλωση στην τέχνη του. Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στους οικείους και στους φίλους του».
Ο Υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης, ανέφερε στο μήνυμά του: «Αλέξανδρος Ίσαρης (Γιάννης Δημητριάδης) 1941-2022. Σέρρες, Θεσσαλονίκη, Γκρατς, Βερολίνο, Αθήνα, αρχιτέκτονας, ποιητής, συγγραφέας, μεταφραστής, ζωγράφος, φωτογράφος, γραφίστας… Πολλές ταυτότητες, πολλές ιδιότητες, πολλές ζωές… «Έχω σχεδιάσει πάνω από πεντακόσια εξώφυλλα. Εργάστηκα ως αρχιτέκτονας, αποτύπωσα το μινωικό ανάκτορο της Ζάκρου, έκανα ένα σωρό μεταφράσεις (λογοτεχνικές και θεατρικές), έγραψα έντεκα βιβλία, πραγματοποίησα 10 ατομικές εκθέσεις και συμμετείχα σε 18 ομαδικές, έχω επίσης βγάλει κάπου 2.000 καλλιτεχνικές φωτογραφίες… Νιώθω καμιά φορά ότι έζησα πέντε ζωές!» είχε πει ο ίδιος. Δυσαναπλήρωτο, τεράστιο το κενό που αφήνει στον σύγχρονο πολιτισμό η απώλεια του Αλέξανδρου Ίσαρη, ο οποίος με όποια τέχνη κι αν καταπιάστηκε διακρίθηκε, βραβεύθηκε, αγαπήθηκε. Τα πιο θερμά μας συλλυπητήρια στην οικογένειά του και τους αναρίθμητους φίλους του».
Η ζωή και το έργο του
Γεννήθηκε στις Σέρρες το 1941. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Γκρατς και τη Θεσσαλονίκη. Έχει δημοσιεύσει δοκίμια, πεζά, ποιήματα και μεταφράσεις σε πολλά λογοτεχνικά περιοδικά. Για οκτώ χρόνια ήταν υπεύθυνος της ελληνικής σύνταξης του περιοδικού «Ausblicke». Για την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Όμιλος Φίλων Θαλάσσης – Ο ισορροπιστής» τιμήθηκε με το βραβείο Μαρίας Ράλλη (1977). Έκανε μια σειρά εκπομπών στο Γ΄ Πρόγραμμα της ΕΡΤ και το 1985 πήρε μέρος στην εβδομάδα ελληνικής ποίησης στο Άμστερνταμ και στο Χρόνινγκεν. Το 1986 εκπροσώπησε την Ελλάδα στο θεατρικό φεστιβάλ του Μύλχάιμ της Γερμανίας. Το 1990 επισκέφθηκε σημαντικά πολιτιστικά κέντρα της Γερμανίας, μετά από πρόσκληση του Ινστιτούτου Γκαίτε. Τα έτη 1990, 1992, 1994 και 1999 έμεινε στη Βιέννη ως προσκεκλημένος της Εταιρείας Αυστριακών Λογοτεχνών. Το 1997 έγινε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Τόμας Μπέρνχαρντ. Έχει μεταφράσει πάνω από τριάντα βιβλία και έχει τιμηθεί με τα βραβεία: Βραβείο Μαρίας Ράλλη (1977), Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης για το “Μπετόν” του Τόμας Μπέρνχαρντ (1977) και δύο βραβεία του ΕΚΕΜΕΛ για το βιβλίο του Λούντβιχ Τηκ «Ο ξανθός Έκμπερτ – Το Ρούρενμπεργκ» (2007) καθώς και για τα «Γράμματα σε έναν νεαρό ποιητή» του Ράινερ Μαρία Ρίλκε (2011). Το 2014 τιμήθηκε με το βραβείο του Public για το βιβλίο «Εγώ ένας ξένος».
Παρουσίασε τη ζωγραφική του για πρώτη φορά το 1968, όταν πήρε μέρος στο Διαγωνισμό Κώστα Παρθένη όπου τιμήθηκε με έναν έπαινο. Παρουσίασε τα έργα του σε πολλές ατομικές εκθέσεις. Η τελευταία του ατομική έκθεση πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2016. Έχει πάρει μέρος σε δεκατρείς ομαδικές εκθέσεις.
Έχουν εκδοθεί τρία βιβλία για τη ζωγραφική του: «Αλέξανδρος Ίσαρης. Ζωγραφική 1984-1992», «Ολκός 1993», «Αλέξανδρος Ίσαρης-Ο άνθρωπος και το αίνιγμα», «Εξάντας 2004» και «Αλέξανδρος Ίσαρης-Ο Νέος της Μοτύης και άλλα μυστήρια».
Τα σημαντικότερα συγγραφικά του έργα είναι τα: «Όμιλος Φίλων Θαλάσσης- Ο Ισορροπιστής» (Ποιήματα, Λέσχη του Δίσκου, 1976), «Οι παρενέργειες της μοναξιάς» (Ποιήματα, Ύψιλον, 1984), «Ανάμεσά τους η μουσική» (Πεζογραφήματα, Άγρωστις, 1991, Νεφέλη, 1998), «Οι Τριστάνοι», (Ποιήματα, Νεφέλη, 1992), «Θα επιστρέψω φωτεινός» (Ποιήματα, Άγρα, 2000), «Πρόσωπα μιας εικοσαετίας» (Φωτογραφικά πορτρέτα, Ερμής, 1998), και «Γιώργος Χειμωνάς, Χειρόγραφα από το αρχείο του Αλέξανδρου Ίσαρη, (Ίκαρος, 2006)». Το 2007 κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Κάτω από τόσα βλέφαρα. Σημειώσεις για τον Ρίλκε.» (Ίκαρος) και το 2010 το βιβλίο του «Βίνκελμαν ή το Πεπρωμένο με πέντε διηγήματα» (Εκδόσεις Κίχλη). Το 2013 κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Κίχλη το διήγημα «Προσκέφαλο με φύλλα λεμονιάς» και το βιβλίο «Εγώ ένα ξένος. Ποιήματα 1967 – 2011».
Έχει μεταφράσει τα βιβλία: Μαξ Φρις Ανδόρρα, Τόμας Μαν Τόνιο Κραίγκερ, Ρόμπερτ Μούζιλ Οι αναστατώσεις του οικότροφου Ταίρλες, Το μαγεμένο σπίτι-Η Γκρίτζα, Ρότζερ Σάττακ Μαρσέλ Προυστ, Πέτερ Χάντκε Η αγωνία του τερματοφύλακα τη στιγμή του πέναλτι, Λάθος κίνηση, Η ώρα.
Υπήρξε μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων, του Καλλιτεχνικού Επιμελητηρίου, του Τεχνικού Επιμελητηρίου και της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων.
Σία Αναγνωστοπούλου: «Άνθρωπος-πληθυντικός αριθμός» ο Αλέξανδρος Ίσαρης
«Ένας ιδιαίτερος άνθρωπος, μια “εμπύρετη” προσωπικότητα της διανόησης, της συγγραφής, της ποίησης, της ζωγραφικής, της μετάφρασης, της γραφιστικής, ο Αλέξανδρος Ίσαρης έφυγε από τη ζωή, σε μια μέρα ακρωτηριασμένη από τη βαρβαρότητα του πολέμου. Ίσως αυτή η χρονική τυχαιότητα της απώλειάς του, να σηματοδοτεί παράδοξα το τέλος μιας εποχής που ακόμα είχαμε την τύχη να περνούν από δίπλα μας, στους δρόμους της πόλης, άνθρωποι-πληθυντικοί αριθμοί» τονίζει σε δήλωσή της η τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Σία Αναγνωστοπούλου.
«Άνθρωπος -πληθυντικός αριθμός ήταν και ο Αλέξανδρος Ίσαρης. Από την εξπρεσιονιστική ανατομία των σωμάτων στη ζωγραφική του, μέχρι τις λατρευτικές μεταφράσεις του στον Ρίλκε, στον Μούζιλ, στον Μπύχνερ, στον Πέτερ Χάντκε, στον Τόμας Μπέρνχαρντ και τα βραβευμένα δικά του πονήματα, διέσχισε με μια εκπληκτική λεπτότητα σχεδόν όλους τους χώρους της τέχνης» σημειώνει.
«Σε αποχαιρετούμε αγναντεύοντας με το βλέμμα την Τήνο, που θα είναι ο τελευταίος τόπος που διάλεξες να κατοικήσεις και ίσως να απαντήσουμε κάποια φορά, αντί για σένα, στην ερώτηση των ανθρώπων εκεί, “Εσείς δεν είστε που αγοράσατε έναν τάφο στον Πύργο;”» καταλήγει η Σία Αναγνωστοπούλου.
