Ο νέος, συγκλονιστικός θεατρικός μονόλογος του Βασίλη Ρίσβα «Λείπεις…» παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο κοινό, στην Κάτω Σκηνή του «Από Μηχανής» Θεάτρου, σε σκηνοθεσία Μπέσσυς Μάλφα και ερμηνεία Ράνιας Παπαδάκου, κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 9 μ.μ. [Ακαδήμου 13, Μεταξουργείο].
Με την ηθοποιό Ράνια Παπαδάκου, είχαμε τη χαρά να μιλήσουμε.
Θα θέλατε να μας συστήσετε την παράσταση;
«Πρόκειται για τον μονόλογο “Λείπεις…” του υπέροχου Βασίλη Ρίσβα, που εκτιμώ βαθιά και η γραφή του, πάντα, αγγίζει ακαριαία τον πυρήνα μου και μου δημιουργεί κραδασμούς.
Η σκηνοθεσία είναι της εξαιρετικής Μπέσυς Μάλφα που ξανασυναντιόμαστε επίσης, με άλλη συνθήκη και σε θεατρικό μετερίζι αυτή τη φορά και, μαζί με τους υπόλοιπους ταλαντούχους συντελεστές, δώσαμε φωνή και λόγο σε καθολικά υπαρξιακά ερωτήματα, προσεγγίζοντάς τα, με τρυφερότητα, συγκίνηση και χιούμορ.
Εγώ είμαι η Ελπίδα, που θα μπορούσε να είναι όλοι μας, κι όλοι μας θα μπορούσαμε να είμαστε η Ελπίδα, καθώς οι αλήθειες, οι αγωνίες και οι κυτταρικές προσλήψεις είναι κοινές, εξού και η αναφορά περί καθολικότητας».
Ποια κεντρικά θέματα συναντάμε στον πυρήνα του μονόλογου;
«Ο φόβος, η μοναξιά, η εξάρτηση, η αποδοχή, η απόρριψη, η ανάγκη να αγαπήσεις και ν’ αγαπηθείς, η αναγκαστική αυτάρκεια, η υπέρβαση, οι μεγάλες προσδοκίες, οι ματαιώσεις πάσης φύσης, η πλασματική πραγματικότητα, το καταφύγιο στην τρέλα, η παρηγοριά και η προσδοκούμενη λύτρωση είναι κάποια απ’ αυτά».
Περιγράψτε μας την Ελπίδα.
«Η Ελπίδα είναι ένα πλάσμα χωρίς ηλικία, θα μπορούσε να έχει οποιαδήποτε καταγωγή και εθνικότητα. Ένα πλάσμα στοιχειωμένο από το παρελθόν, φοβισμένο, πληγωμένο, μόνο, που δεν παύει όμως να προσδοκά, να επενδύει και να ελπίζει. Νιώθει ότι το φορτίο της ζωής της είναι βαρύ, δεν παύει να ζητά απεγνωσμένα βοήθεια, αλλά κανείς δεν είναι ικανός να της την προσφέρει. Και όταν η λογική, η κοινώς εννοούμενη, δεν τη βοηθάει να επιβιώσει, καταφεύγει σ’ έναν κόσμο που μπορεί η ίδια να κινεί τα νήματά του».
Σκέψεις, συναισθήματα από την πρώτη επαφή σας με το έργο;
«Όταν μου έστειλε ο Βασίλης Ρίσβας το κείμενο, το διάβασα αμέσως με λαχτάρα και τεράστια χαρά, που με εμπιστεύτηκε για κάτι τόσο ιδιαίτερο, τόσο ρεαλιστικό κι ονειρικό συνάμα, τόσο κυριολεκτικό αλλά και τόσο αλληγορικό· ένα κείμενο φιλοσοφικών στοχασμών, με λόγο, όμως, απολύτως κατανοητό, με πινελιές χιούμορ που κάνουν τα πάντα πιο κοφτερά αλλά και πιο στρογγυλά -όσο οξύμωρο κι αν φαντάζει, πιο οικεία, πιο γοητευτικά. Του τηλεφώνησα ενθουσιασμένη· αναρωτήθηκε πότε πρόλαβα και το διάβασα, ενώ εγώ αλαλάζοντας υπερθεμάτιζα…
Η πρώτη μου επαφή, λοιπόν, με το έργο, διέπονταν από σκέψεις ότι πρέπει να βρει το δρόμο άμεσα προς τη θεατρική αίθουσα, καθώς οι αλήθειες που πραγματεύεται και τα συναισθήματα που η ανάγνωσή του μου προκάλεσε, πρέπει να επικοινωνηθούν· λόγος σπουδαίος, άλλωστε, που επέλεξα να κάνω αυτή τη δουλειά.
Χαίρομαι λοιπόν πολύ που αυτό, επιτέλους, συμβαίνει· και μετά από όλο αυτό το… “pause” λόγω πανδημίας, ανυπομονώ γι’ αυτή τη μαγική επικοινωνία».
Μιλήστε μας για τη «μοναξιά» του θεατρικού μονόλογου –στους θεατές, συχνά, φαντάζει ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα.
«Είναι! Στοίχημα μεγάλο, ομολογουμένως, και δε σας κρύβω ότι έχω μια δημιουργική αγωνία και μια “αγχώδη” έξαψη. Σαν πρώτο ερωτικό ραντεβού· κι αυτό με εξιτάρει πολύ!
Αν και η προηγούμενη θεατρική παρουσία μου ήταν πάλι με μονόλογο, στο Θέατρο Τέχνης, η διαφορά είναι ότι εκεί μοιραζόμουν τη σκηνή με άλλες τρεις συναδέλφους, ενώ εδώ, στο “Από Μηχανής Θέατρο”, θα είμαι μόνη πάνω στη σκηνή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Εκτιθέμενη κι ουχί εκτεθειμένη, φιλοδοξώ κι ελπίζω…»
Κάποιο σχόλιό σας για τη σκηνοθεσία της Μπέσσυς Μάλφα;
«Η Μπέσυ Μάλφα είναι, αναμφισβήτητα, μια πολυτάλαντη γυναίκα. Αφέθηκα με σεβασμό κι εμπιστοσύνη στη σκηνοθετική της καθοδήγηση, και το εννοώ. Της έλεγα σε μια πρόβα ότι την ίδια στιγμή που κάνω τη σκέψη ότι ίσως κάτι μου φαίνεται δυσλειτουργικό, χωρίς να χρειαστεί να το πω, εκείνη το αντιλαμβάνεται και το αλλάζει με τέτοιον τρόπο που η συνθήκη αυτόματα αλλάζει και…απογειωνόμαστε. Κι αυτό είναι υπέροχο.
Τόνισα το “φύλο” και είπα “γυναίκα” και όχι “άνθρωπος”, γιατί σε μια εποχή που οι έμφυλες διακρίσεις στον επαγγελματικό στίβο είναι καθεστώς -και δε θα αναφερθώ καθόλου στο τεράστιο και τερατώδες κεφάλαιο της έμφυλης βίας- δίνουμε ένα ηχηρό μήνυμα ότι οι γυναίκες -και τολμώ να πω, με άποψη αμφότερες- μπορούν να συμπράξουν, να συνεργαστούν αρμονικά και να δημιουργήσουν όμορφους κόσμους».
Πείτε μας λίγα λόγια από το έργο –όποια σας έρθουν πρώτα στον νου.
«“Όταν εξαρτάσαι από τον άλλον, ή θα τον πνίξεις ή θα πνιγείς. Η ασφυξία είναι δεδομένη”»
Θα μοιραστείτε μαζί μας, μια αγαπημένη στιγμή από την καλλιτεχνική σας διαδρομή;
«Η συνάντηση με ανθρώπους, που η διάδρασή μας μου ανοίγει νέα πεδία σκέψης, σε όλα τα επίπεδα, είναι το κριτήριο για να χαρακτηριστεί μια στιγμή σημαντική κι αγαπημένη. Είμαι τυχερή γιατί σ’ αυτή τη δουλειά έχω κάνει φίλους, έχω μοιραστεί αγκαλιές και δάκρυα, εξομολογήσεις, φόβους και νέα ξεκινήματα. Υπάρχουν, λοιπόν, πολλές τέτοιες αγαπημένες στιγμές. Ξεχωριστή πάντως -με ανθρωποκεντρικό, επίσης, έρεισμα- ήταν η στιγμή που βρέθηκα στο Κατάστημα Κράτησης Γυναικών στον Ελαιώνα, όχι με την ιδιότητά μου ως δικηγόρου, αλλά αρθρώνοντας λόγο πολιτικό ως ηθοποιός, σε γυναίκες κρατούμενες· πρωτόγνωρη και σαφώς πολύπλευρη εμπειρία».
Μια χρήσιμη συμβουλή που σας έχουν δώσει;
«“Όποτε δίνεις συμβουλή, να είσαι σύντομος” είπε ο Οράτιος, κι εγώ σκέφτομαι ότι η πιο χρήσιμη συμβουλή που μου έχουν δώσει, είναι σύντομη, απείρως περιεκτική και συνοψίζεται στη φράση: “Κι αυτό θα περάσει…”»
Μια αγαπημένη σας συνήθεια;
«Με την έννοια της συμπεριφοράς που επαναλαμβάνεται και, συνήθως, όχι συνειδητά, θα έλεγα ότι συνηθίζω ν’ αναλύω διεξοδικά –έως εκνευριστικά θα έλεγα- όλες τις παραμέτρους σε καταστάσεις δικές μου και άλλων, προκειμένου να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Είναι κάτι που μου πιστώνουν οι φίλοι μου κι είμαι χαρούμενη γι’ αυτό.
Δεν ξέρω αν οφείλεται στη φύση μου ή στο αντικείμενο των σπουδών μου -ο Προυστ δε λέει ότι “η συνήθεια είναι μια δεύτερη φύση που μας εμποδίζει να γνωρίσουμε την πρώτη, της οποίας δεν έχει ούτε τις ιδιοτροπίες, ούτε τις ψευδαισθήσεις”;»
Κάποιο χαρακτηριστικό που εκτιμάτε ιδιαίτερα στους άλλους;
«Η καλοσύνη, πρωτίστως, είναι απολύτως αφοπλιστική και ερωτεύσιμη. Η ανάληψη ευθύνης, η συνέπεια λόγων και έργων, επίσης, είναι κάτι που εκτιμώ βαθιά στους ανθρώπους, καθώς, μόνες τους οι καλές προθέσεις, συνήθως, δεν παράγουν αποτελέσματα».
Και κάποιο που σας απωθεί;
«Αντιστοίχως, η μετάθεση ευθυνών -προκειμένου να καλυφθεί η όποια ανεπάρκεια, η υποτίμηση της νοημοσύνης, της προσωπικότητας, των αναγκών του συνανθρώπου, η αλαζονεία του ισχυρού -του κάθε ισχυρού, τη δεδομένη στιγμή- η αμετροέπεια, η έλλειψη σθεναρής θέσης, προκειμένου να μην “σπάσουν αυγά”».
Να κλείσουμε με στίχους ενός τραγουδιού;
«Μελοποιημένοι στίχοι του Μπόρχες, σε ένα τραγούδι που με αντιπροσωπεύει πλήρως, για κλείσιμο· λοιπόν… “Τίποτα δε χτίζεται πάνω στην πέτρα/ όλα πάνω στην άμμο χτίζονται/ μα εγώ θα χτίζω πάνω στην άμμο… σαν να ’τανε η άμμος πέτρα”».
