Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Το νέο πρότζεκτ της Θεοδώρας Μαλάμου, «Athens Laundry – Bougada», ξεκίνησε σαν ένας τρόπος καταγραφής της περιοχής όπου ζει και κινείται η εικαστικός.
Θέλησε με κάποιον τρόπο να αποτυπώσει το παρόν των παλιών γειτονιών κάτω από τη λεωφόρο Πατησίων, από την πλατεία Βικτωρίας μέχρι την πλατεία Αττικής και τον Άγιο Παύλο, όπως έχει διαμορφωθεί μέσα από τις συνεχείς αλλαγές των τελευταίων δεκαετιών.
Τα ρούχα που απλώνονται σε μπροστινά μπαλκόνια και παράθυρα κτηρίων αγνοώντας κάθε -αστικό ή αισθητικό- κανονισμό είναι μια χαρακτηριστική εικόνα που – είτε λόγω άγνοιας είτε από ανάγκη- κυριαρχεί σε αυτά τα μέρη. Η συλλογή τους σε ένα αρχείο μπορεί να αποτελέσει βασικό στοιχείο έρευνας για το πώς υπάρχουν και κατοικούνται την παρούσα στιγμή αυτές οι περιοχές του κέντρου της πόλης.
Είχαμε τη χαρά να μιλήσουμε με τη Θεοδώρα Μαλάμου, η οποία είναι και επιμελήτρια της δράσης.
Η εξέλιξη της ιδέας
«Από τον Ιούνιο του 2020 το φωτογραφικό αρχείο άρχισε να παρουσιάζεται με καθημερινές αναρτήσεις στις σελίδες του πρότζεκτ στα social media, δημιουργώντας σταδιακά ένα ψηφιδωτό στιγμών και εικόνων. Σύντομα, αν και δεν υπήρξε αντίστοιχο κάλεσμα, άρχισα να λαμβάνω φωτογραφίες από διάφορα σημεία της Αθήνας και της επαρχίας, από φίλους της σελίδας, καταλήγοντας να αφιερώσω μια ημέρα της εβδομάδας αποκλειστικά στη δική τους συμβολή.
Τον Οκτώβριο προστέθηκε το δεύτερο, εικαστικό, σκέλος του πρότζεκτ. Εννέα σύγχρονοι εικαστικοί παραχώρησαν έργα τους σε ύφασμα για να φωτογραφηθούν σαν άλλες μπουγάδες σε μπαλκόνια και παράθυρα, δημιουργώντας έτσι έναν ιδιαίτερο διάλογο με τα κτήρια της περιοχής. Κάθε Πέμπτη, μέχρι τις 22 Δεκεμβρίου, παρουσιάζεται από ένα έργο μέσω των αντίστοιχων αναρτήσεων στη σελίδα υπό τον τίτλο “Bougada art project ” ενώ τις υπόλοιπες ημέρες της εβδομάδας, συνεχίζεται η ανάρτηση φωτογραφιών με πραγματικές μπουγάδες, όπως ακριβώς θα γινόταν και σε έναν φυσικό περίπατο όπου από έργο σε έργο θα μεσολαβούσαν οι εικόνες των αληθινών μπαλκονιών της περιοχής».
Πώς επιλέχτηκαν τα κτήρια για τις φωτογραφήσεις
«Η δράση είναι ουσιαστικά ένα προσωπικό πρότζεκτ, υπό την έννοια ότι το έχω οργανώσει μόνη μου, με κάποια βοήθεια από δυο-τρεις δικούς μου ανθρώπους. Έτσι και οι χώροι βρέθηκαν με προσωπική επαφή και ψάξιμο. Ο στόχος ήταν να συμπεριληφθούν κτήρια που αντιπροσωπεύουν, όσο είναι εφικτό, την ιστορία και το αρχιτεκτονικό εύρος που χαρακτηρίζει την περιοχή, από το παλιό νεοκλασικό μέχρι την πολυκατοικία του ’70-’80. Απευθύνθηκα σε γείτονες που ήδη ήξερα και κατέληξα να γνωριστώ με πολλούς περισσότερους, μεσολάβησαν φίλοι αλλά και απλοί γνωστοί που τους άρεσε η ιδέα, ψάξαμε για μπαλκόνια σε χαμηλούς ορόφους και παράθυρα με το κλασικό παντζούρι για τα μικρότερα έργα, βεράντες με θέα και μεγάλα κτήρια για τα μεγαλύτερα, μπήκα σε διαμερίσματα, μονοκατοικίες και γραφεία, γνώρισα οικογένειες και κατοικίδια. Ήταν μια συγκινητική εμπειρία και πολλές φορές εξεπλάγην με τη θετική αντιμετώπιση που είχα από ανθρώπους που δεν είχαμε ξαναβρεθεί ποτέ. Αυτή η επαφή, με έκανε να νιώσω περισσότερο σαν μέλος αυτής της γειτονιάς».
Έργα και καλλιτέχνες
«Όλα τα έργα είναι σε κάποια μορφή υφάσματος αλλά διαφέρουν ως προς το ύφος, την τεχνοτροπία και την τεχνική. Το πρότζεκτ περιλαμβάνει από υφαντά και κεντήματα μέχρι μεταξοτυπίες, ζωγραφική και χειροποίητο ρούχο. Μέχρι στιγμής, έχουν αναρτηθεί έξι από τις εννέα συμμετοχές. Η Ειρήνη Μπαχλιτζανάκη άπλωσε το εντυπωσιακά μεγάλο κεντητό έργο της πάνω από την Παιωνίου, το υφαντό της Μαρίας Βαρελά-όπου καταγράφονται κωδικοποιημένες οι στιγμές ενός ολόκληρου χρόνου- ακούμπησε σε ένα τρυφερά φροντισμένο μπαλκονάκι στη Φερρών, το art brut έργο της Μαριλίας Κολυμπίρη πάνω σε πετσέτα ήρθε σε αντίθεση με το νεοκλασικό κτήριο σε ένα στενό της Αχαρνών, ο σουρεαλιστικός και ζωηρόχρωμος υφαντός κόσμος της Μαρίνας Βελησιώτη εμφανίστηκε σε ένα παράθυρο πάνω από τον σταθμό του ηλεκτρικού στη Βικτώρια, η κεντητή εξομολόγηση της Σοφίας Κουλουκούρη παρουσιάστηκε κάπου στον Άγιο Παύλο ενώ το φανταχτερό ψυχεδελικό κέντημα των The Callas τράβηξε τα βλέμματα πάνω στο ιδιαίτερα εντυπωσιακό κτήριο που ξεχωρίζει στην άκρη της Χέυδεν».
Γιατί επελέγη αυτή η περιοχή
«Γνωρίζω την περιοχή από μικρή και έχω ζήσει όλες τις αλλαγές της μέσα στα χρόνια. Πιστεύω ότι, παρά την απαξίωση που έχουν υποστεί, οι γειτονιές αυτές παραμένουν από τις πιο ενδιαφέρουσες και ζωντανές της πόλης γιατί μέσα στα προβλήματά τους καταφέρνουν να παραμείνουν ακριβώς αυτό: γειτονιές. Μπορεί αυτή τη στιγμή η εικόνα τους να χαρακτηρίζεται, κυρίως, μέσα από τις αντιθέσεις του αστικού παρελθόντος και της σύγχρονης φθοράς, των συνεχών ζυμώσεων μεταξύ παλαιότερων και νέων κατοίκων και των αντιδράσεων που αυτές συνεπάγονται, στο βάθος, όμως, υπάρχουν τα στοιχεία εκείνα μια περιοχής που παραμένει ζωντανή και προσπαθεί να επιβιώσει συνυπάρχοντας».
Online project εν μέσω lockdown
«Το συγκεκριμένο πρότζεκτ ήταν από την αρχή προγραμματισμένο για να παρουσιαστεί με αυτόν τον τρόπο, αφενός για πρακτικούς λόγους, καθότι δεν έχει κάποια υποστήριξη που θα επέτρεπε τη δημιουργία της απαραίτητης ομάδας για να βγει σε φυσική μορφή, οπότε έπρεπε να κρατηθεί ευέλικτο, αφετέρου γιατί με ενδιέφερε να εμφανιστεί μέσα στην εξωστρέφεια των social media, όπου θα δινόταν η ευκαιρία να το παρακολουθήσουν περισσότεροι άνθρωποι, ακόμη κι αν αρκετοί δεν γνώριζαν περί τίνος επρόκειτο και το αντιλαμβάνονταν, αρχικά, σαν έναν ακόμη λογαριασμό στο instagram -άλλωστε, οι όχι και τόσο καλλωπισμένες φωτογραφίες της περιοχής έκαναν σαφές από νωρίς ότι δεν επρόκειτο για μια σελίδα εντυπωσιακού φωτογενούς περιεχομένου.
Μέσα στη συνθήκη της καραντίνας, απέκτησε και ένα άλλο πρόσημο, λειτουργώντας σαν ένα παράθυρο στον έξω κόσμο, σε αντίθεση με την ατμόσφαιρα του εγκλεισμού που βιώνουμε».
Πώς θα ολοκληρωθεί το πρότζεκτ
«Το εικαστικό σκέλος θα ολοκληρωθεί στις 22 Δεκεμβρίου, με την ανάρτηση του τελευταίου έργου. Το φωτογραφικό υλικό από την περιοχή θα συνεχίσει να ανεβαίνει στη σελίδα για έναν μήνα περίπου, μέχρι να αναρτηθούν τα πιο χαρακτηριστικά δείγματα της έρευνας, κατόπιν αυτού το πρότζεκτ θα ολοκληρωθεί. Το ιδανικό θα ήταν το κλείσιμό του να συνδυαστεί με την έκδοση ενός καταλόγου -αυτή τη στιγμή αναζητούνται χορηγοί, προκειμένου να μπορέσει να πραγματοποιηθεί».
Συμμετέχουν οι εικαστικοί: Μαρία Βαρελά, Μαρίνα Βελησιώτη, The Callas, Μαριλία Κολυμπίρη, Σοφία Κουλουκούρη, Eleanor Lines, Θεοδώρα Μαλάμου, Ειρήνη Μπαχλιτζανάκη, Ίρις Πλαϊτάκη.
