Οι «Όρνιθες» του Νίκου Καραθάνου, δυόμισι χρόνια μετά την πρεμιέρα τους, συνεχίζουν να πετούν ψηλά. Από την Επίδαυρο στην Αθήνα και από την Αθήνα στη Νέα Υόρκη, «τα πουλιά» της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση σκορπούν ενθουσιασμό στους θεατές όλου του κόσμου.
Το «Vulture», πολιτιστικό τμήμα του «New York Magazine», συμπεριέλαβε την παράσταση στη δεκάδα των καλύτερων παραγωγών που παίχτηκαν στην Αμερική το 2018.
«Θέλει να πετάξει, πέφτοντας»
Το έργο αφηγείται την ιστορία δύο φίλων, του Πεισθέταιρου και του Ευελπίδη, οι οποίοι εγκαταλείπουν την πόλη τους, την Αθήνα, για να αναζητήσουν μια νέα πολιτεία «μαλακιά και παχουλή σαν πουπουλένιο στρώμα ή σαν την κοιλίτσα του μωρού». Και τη βρίσκουν στη χώρα των πουλιών, που την ονομάζουν «Νεφελοκοκκυγία». Τα πουλιά δέχονται τους δύο ξένους, τους δίνουν φτερά, και όλοι μαζί ρίχνονται με ενθουσιασμό στην ανοικοδόμηση ενός τείχους στους αιθέρες, που αποκόπτει την επικοινωνία ανάμεσα στους θεούς και τους ανθρώπους.
Η ευδαιμονία της νέας πολιτείας στηρίζεται σε αυτήν την πρωτόγνωρη ιδέα. Φαντασία και πραγματικότητα, άνθρωποι, θεοί και ζώα μπλέκονται μοναδικά σε έναν κόσμο, που έχει τη σοβαρότητα του παιχνιδιού, τη ρευστότητα του ονείρου και τη γλυκιά μελαγχολία της ζωής.
Μια παράσταση, με έναν θίασο «που θέλει να πετάξει πέφτοντας», που αναζητεί, τολμά και αναμετριέται με «μια ευτυχία άπιαστη, τόσο μεγάλη, που δεν μπορείς να την πεις και δεν μπορείς να την πιστέψεις».
Σε μια εποχή, όπου η ειρήνη δοκιμαζόταν σκληρά
Ο Αριστοφάνης έλαβε το δεύτερο βραβείο στα Μεγάλα Διονύσια του 414 π.Χ. με τους «Όρνιθες», που θεωρείται από κορυφαίους μελετητές το καλύτερο από τα σωζόμενα έργα του. Το έργο είναι γραμμένο σε μια εποχή, όπου η ειρήνη δοκιμαζόταν σκληρά (Νικίειος ειρήνη), ενώ η επιχείρηση στη Σικελία ήταν σε εξέλιξη και την πολιτική κατάσταση της Αθήνας διαχειρίζονταν ακατάλληλα πρόσωπα.
Ο Αριστοφάνης (περ. 445 – 385 π.Χ.) είναι ο επιφανέστερος εκπρόσωπος της αρχαίας κωμωδίας. Σώζονται ακέραια 11 έργα του. Στις κωμωδίες του, η δράση εστιάζει συχνά στη φυγή ενός προσώπου από έναν τόπο γεμάτο σκοπιμότητες, φτώχεια, πόλεμο και μεγάλα λόγια, προς χώρους φανταστικούς, όπου επιχειρεί να κάνει πραγματικότητα το όνειρό του.
Θρυλικό ανέβασμα που απαγορεύτηκε
Σημείο αναφοράς στην ιστορία της σύγχρονης ελληνικής σκηνής είναι το θρυλικό ανέβασμα των «Ορνίθων» από τον Κάρολο Κουν και το Θέατρο Τέχνης, σε μετάφραση του Βασίλη Ρώτα, σκηνικά και κοστούμια του Γιάννη Τσαρούχη, μουσική του Μάνου Χατζιδάκι και χορογραφίες της Ραλλούς Μάνου. Η παράσταση ανέβηκε για πρώτη φορά το 1959. Μετά την πρεμιέρα της, απαγορεύτηκαν οι επόμενες παραστάσεις, με εντολή του υπουργού Προεδρίας της Κυβερνήσεως, Κωνσταντίνου Τσάτσου, και ανέβηκε ξανά το 1960, στην οριστική της μορφή. Ήταν η πρώτη παράσταση, με την οποία ταξίδεψε στο εξωτερικό το Θέατρο Τέχνης. Μάλιστα, απέσπασε το Α΄ βραβείο στο Φεστιβάλ των Εθνών του 1962, στο Παρίσι.
Συντελεστές στην Αμερική
Μετάφραση: Γιάννης Αστερής, σκηνοθεσία: Νίκος Καραθάνος, διασκευή: Νίκος Καραθάνος, Γιάννης Αστερής, σκηνικά & κοστούμια: Έλλη Παπαγεωργακοπούλου, μουσική: Άγγελος Τριανταφύλλου, φωτισμοί: Σίμος Σαρκετζής, κίνηση: Amalia Bennett.
Ο θίασος: Μαρία Διακοπαναγιώτου, Βασιλική Δρίβα, Νίκος Καραθάνος, Έμιλυ Κολιανδρή, Έκτορας Λιάτσος, Χρήστος Λούλης, Γρηγορία Μεθενίτη, Amalia Bennett, Κώστας Μπερικόπουλος, Κωνσταντίνος Μπιμπής, Φοίβος Ριμένας, Μιχάλης Σαράντης, Γιάννης Σεβδικαλής, Άρης Σερβετάλης, Έλενα Τοπαλίδου, Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου, Άγγελος Τριανταφύλλου, Χάρης Φραγκούλης, Γαλήνη Χατζηπασχάλη. Παίζουν ζωντανά οι μουσικοί: Σοφία Ευκλείδου, Μιχάλης Καταχανάς, Δημήτρης Κλωνής, Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Δημήτρης Τίγκας.
Βοηθός σκηνοθέτης: Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου / Βοηθός σκηνοθέτη: Ιωάννα Μπιτούνη / Βοηθοί σκηνογράφου: Δημήτρης Αγγέλης, Ευαγγελία Θεριανού, Μυρτώ Κοσμοπούλου, Μυρτώ Λάμπρου / Βοηθός μουσικής: Βασίλης Παναγιωτόπουλος / Βοηθοί παραγωγής: Πάνος Σβολάκης, Τζέλα Χριστοπούλου / Hair Design: Χρόνης Τζήμος / Μακιγιάζ: Αλεξάνδρα Μυτά / Ειδικές κατασκευές κοστουμιών: Δήμητρα Καίσαρη, Αφροδίτη Πουρνάρη / Επιδιορθώσεις κοστουμιών: Λένα Παπαμιχαήλ / Κατασκευή δέντρων: Σωκράτης Παπαδόπουλος, Στέφανος Γραμμένος, Δάφνη Ηλιοπούλου / Κατασκευή σκηνικού: Lazaridis Scenic Studio / Ηχοληψία: Κωστής Παυλόπουλος / Υπεύθυνος σκηνής: Γιάννης Κρητικός / Μετάφραση στα αγγλικά: Ορφέας Απέργης.
