Ο Πέτερ Χάντκε παρέλαβε χθες το Νόμπελ Λογοτεχνίας στη Στοκχόλμη, όπου διαδηλωτές και προσωπικότητες αποδοκίμασαν τη στάση του Αυστριακού λογοτέχνη κατά τους πολέμους στην πρώην Γιουγκοσλαβία τη δεκαετία του 1990.
Με την απόφαση της, τον Οκτώβριο, να απονείμει το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας του 2019 στον Αυστριακό συγγραφέα, η Σουηδική Ακαδημία προκάλεσε κύμα αγανάκτησης στα Βαλκάνια και παγκοσμίως εξαιτίας της στήριξης του Χάντκε στον πρώην πρόεδρο της Σερβίας Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς.
Ο Αυστριακός λογοτέχνης είχε επισκεφθεί τον ηγέτη των Σέρβων στη φυλακή και προσπάθησε να καταθέσει υπέρ του στη δίκη του ενώπιον του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία, όπου κατηγορούνταν για εγκλήματα πολέμου.
Στην κηδεία του Μιλόσεβιτς το 2006 είχε εκφωνήσει και επικήδειο στον οποίο είχε δηλώσει: «Είμαι εδώ για τη Γιουγκοσλαβία, για τη Σερβία, για τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς». Ο 77χρονος συγγραφέας παρέλαβε το βραβείο από τον βασιλιά της Σουηδίας Καρλ Γκούσταφ σε μια τελετή, όπου απονεμήθηκαν τα Νόμπελ Χημείας, Ιατρικής, Φυσικής και Οικονομικών.
Το Νόμπελ Ειρήνης απονεμήθηκε νωρίτερα στο Όσλο στον πρωθυπουργό της Αιθιοπίας Άμπι Άχμεντ. Η Σουηδική Ακαδημία χαρακτήρισε τον Χάντκε «έναν από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς στην Ευρώπη από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο». Ωστόσο, ένα μέλος της Επιτροπής Λογοτεχνίας Νόμπελ, ο Γκαν Μπριτ Σούντστρομ, ανακοίνωσε στις αρχές Δεκεμβρίου την παραίτησή του, δηλώνοντας τη διαφωνία του.
No Nobel for Fake News
Χθες το μεσημέρι, διαδηλωτές αψήφησαν τις υπό το μηδέν θερμοκρασίες για να διαδηλώσουν ενάντια στη βράβευση του Χάντκε. Καθώς οι επίσημοι έφταναν με λιμουζίνες, μια μικρή ομάδα διαδηλωτών κουνούσαν πλακάτ που ανέγραφαν συνθήματα όπως «Όχι Νόμπελ για Ψευδείς Ειδήσεις» (No Nobel for Fake News), σε μια αναφορά σε σχόλια του Χάντκε που έθεσαν υπό αμφισβήτηση τη σφαγή τουλάχιστον 8.000 Βόσνιων μουσουλμάνων ανδρών και αγοριών στην Σρεμπρένιτσα το 1995.
Στο τέλος της τελετής απονομής, γύρω στα 1.000 άτομα συγκεντρώθηκαν στη Στοκχόλμη σε μια διαδήλωση κατά του Χάντκε, κυματίζοντας σημαίες της Βοσνίας και φορώντας λευκά περιβραχιόνια που οι Σερβοβόσνιοι εξανάγκαζαν να φορούν όσοι δεν ήταν Σέρβοι το 1992. «Το πρόβλημα με τον Χάντκε είναι η άρνησή του να παραδεχθεί την γενοκτονία του βοσνιακού πληθυσμού τη δεκαετία του 1990», είπε ο Άνταν Μαχμουτοβιτς, ένας εκ των διοργανωτών των σημερινών διαδηλώσεων στη Στοκχόλμη, που διέφυγε το 1993 στη Σουηδία ως πρόσφυγες από τον πόλεμο στην Βοσνία.
Οι πρέσβεις Τουρκίας, Αλβανίας, Βοσνίας, Κροατίας και Κοσόβου μποϊκόταραν την τελετή απονομής των βραβείων Νόμπελ, εξαιτίας της βράβευσης του Αυστριακού λογοτέχνη. «Το να απονέμεται το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας σε έναν ρατσιστή, ο οποίος αρνείται τη γενοκτονία στη Βοσνία και υπερασπίζεται εγκληματίες πολέμου, στις 10 Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ισοδυναμεί απλώς με ανταμοιβή των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», δήλωσε νωρίτερα χθες ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ο Τούρκος πρόεδρος, μεταξύ άλλων, τόνισε πως αν απονεμόταν στον ίδιο το Νόμπελ Ειρήνης, εκείνος δεν θα το αποδεχόταν. «Σήμερα είναι μια ντροπιαστική μέρα… Δείχνει ότι η Ευρώπη έχει αμνησία του τι συνέβη σε μας στο Κόσοβο, στην Βοσνία και την Κροατία», ανέφερε σε tweet του ο υπουργός Εξωτερικών του Κοσόβου Μπεχτζέτ Πατσόλι. Στο μεταξύ η σουηδική εφημερίδα Dagens Nyheter κυκλοφόρησε χθες έχοντας στο πρωτοσέλιδό της μία φωτογραφία από τις μητέρες της Σρεμπρένιτσα πάνω από τους τάφους των γιων, των συζύγων ή των πατεράδων τους, ενώ έχει και ένα δισέλιδο ρεπορτάζ για τη μαρτυρική πόλη.
