Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Στις 4 Οκτωβρίου του 1974, η Anne Sexton φόρεσε το παλιό γούνινο παλτό της μητέρας της, πήρε ένα ποτήρι βότκα και πήγε στο γκαράζ. Μπήκε στο αυτοκίνητο, έβαλε μουσική και άναψε τη μηχανή – περιμένοντας καρτερικά να τη σκοτώσει το γκάζι. Δεν άφησε κανένα σημείωμα.
«Το Είδος Της», ένας μονόλογος εμπνευσμένος από τη ζωή και την ποίηση της Αμερικανίδας ποιήτριας Anne Sexton (1928-1974), ανεβαίνει κάθε Σάββατο και Κυριακή στις 6 μ.μ., στο Faust Theater [Καλαμιώτου 11 & Αθηναϊδος 12, Μοναστηράκι].
Η παράσταση αναζητά τη γυναικεία ταυτότητα, μέσα από τους επώδυνους -πολλές φορές- ρόλους «κόρη-ερωμένη-σύζυγος-μητέρα-θεραπευόμενη». Αντλεί υλικό από τη βιογραφία, την αλληλογραφία και την ίδια την ποίηση μιας γυναίκας που επιβιώνει της ψυχιατρικής διαταραχής μέσα από τον ρόλο της «δημιουργού». Μιας γυναίκας που όπως η ίδια το διατύπωσε, «άνοιξε την πόρτα και εισήλθε στον εαυτό της».
To κείμενο, η ερμηνεία και η σκηνοθεσία της παράστασης φέρουν την υπογραφή της Μάρως Παπαδοπούλου. Μιλήσαμε μαζί της.
Λίγα λόγια σας για την παράσταση;
«Η παράσταση προέκυψε μέσα από την ανάγκη μου να επικοινωνήσω την ποίηση της Sexton στο κοινό, αλλά και την επιθυμία να είμαι αυτή που θα έχω την απόλαυση να αρθρώσω αυτή την ποίησή της επί σκηνής. Συνέθεσα το κείμενο με βασικό άξονα τα ποιήματα, τους στίχους της αλλά και γεγονότα που θεώρησα κομβικά στην πορεία της ζωή της. Βλέπουμε μια γυναίκα που θέλει να μιλήσει, να θυμηθεί πρόσωπα που τη σημάδεψαν, να ξαναζήσει στιγμές, να επαναφέρει συναισθήματα, να ακούσει αγαπημένες της μελωδίες, να χορέψει, να καπνίσει, να πιει, λίγο πριν αφεθεί στην αγκαλιά του Θανάτου».
Μιλήστε μας για τη Sexton. Τι σας τράβηξε κοντά της;
«Η γραφή της ιδία και η δύναμη των στίχων της. Υπάρχουν ποιήματά της που μπορεί να τα έχω διαβάσει πάρα πολλές φορές αλλά με κάνουν ακόμα να δακρύζω. Με μάγεψαν η ομορφιά της και η σαγήνης της. Το πώς μιλούσε για τον εαυτό της, ανοιχτά, με πολύ αυτοσαρκασμό, χιούμορ και θάρρος, με τον αέρα μιας σταρ αλλά χωρίς τίποτα ψεύτικο και επιτηδευμένο. Το πώς πάλεψε την ψυχική ασθένεια μέσα από τη δημιουργία. Το πάθος της για το γράψιμο. Πώς με αντίπαλο τον θάνατο, βρήκε έναν τρόπο να λέει “ναι” στη ζωή».
Ποια είναι τα κυρίαρχα θέματα στον πυρήνα του έργου;
«Οι εμπειρίες και οι οικογενειακές σχέσεις στην παιδική ηλικία. Ο έρωτας στη νιότη και η ακόλουθη προσγείωση σε έναν γάμο που οφείλει να υπακούει στις κοινωνικές νόρμες. Η μητρότητα και η ψυχική πίεση που μπορεί να επιφέρει. Η ψυχοθεραπεία ως μοχλός για την ανάδυση της δημιουργικότητας. Η σεξουαλικότητα. Ο θάνατος ως πόλος έλξης, ως διέξοδος. Το χιούμορ, ο χορός, η χαρά. Η αναζήτηση της αγάπης, που μπορεί να είναι αυτό που κινεί μια ολόκληρη ζωή».
Που επικεντρώθηκε το σκηνοθετικό βλέμμα σας;
«Στην πραγματικότητα, όταν παίζεις, και μάλιστα ένα δικό σου κείμενο, δεν σκηνοθετείς. Απλά προσπαθείς να φέρεις στο σώμα σου τον λόγο και να το ερμηνεύσεις και να είσαι ανά πάσα στιγμή έτοιμος να αλλάξεις αυτά που έχεις γράψει, αν αυτά δεν επαληθεύονται σκηνικά. “Προτείνεις” όντας μέσα στη διαδικασία, πράγμα όχι εύκολο. Κάλεσα γι’ αυτό τον λόγο, τη χορογράφο Μαρία Κολιοπούλου, τον συγγραφέα- κινηματογραφιστή Σπύρο Μαντζαβίνο, και τον ηθοποιό-σκηνοθέτη Μπάμπη Γαλιατσάτο να είναι εκείνοι που ως “απ’ έξω μάτια”, καθρέφτιζαν ό,τι μου προέκυπτε. Σχολίαζαν, έκαναν υποδείξεις, πηγαίναμε παραπέρα και συνδιαμορφώναμε τη δημιουργική διαδικασία. Απλά, η τελική ευθύνη και επιλογή περνούσε από μένα. Αυτό που έψαχνα, λοιπόν, ήταν η σωματική αλήθεια, η αμεσότητα στον λόγο, η αφαίρεση κάθε επίπλαστης “θεατρικότητας”. Επειδή το κείμενο έχει σε μεγάλο μέρος του την ίδια την ποίηση της Sexton, ένα μεγάλο στοίχημα ήταν να βρεθεί η σκηνική εκδοχή του ποιητικού λόγου».
Πείτε μας κάποια λόγια, κάποιους στίχους ίσως, που ακούγονται στον μονόλογο. Ό,τι σας έρθει πρώτο στον νου.
«“…ίσως η ζωή είναι ένας ρόλος που παίζεις και πασχίζεις αδιάκοπα να απαλλαγείς απ’ αυτόν…” / “αστείο αγάπη αυτό που κάνεις… αστείο”».
Η ερμηνευτική απόδοση του συγκεκριμένου θεατρικού μονόλογου μοιάζει έντονα συναισθηματικά φορτισμένη. Κάποιες σκέψεις, κάποια συναισθήματά σας πριν ανεβείτε στη σκηνή;
«Πριν βγω στη σκηνή δεν προσπαθώ να φορτίζομαι συναισθηματικά, αυτό θα το βρω επί σκηνής, και όσο περισσότερο προκύψει αβίαστα μέσα απ’ το κείμενο και τη στιγμή, τόσο πιο έγκυρο και αληθινό θα είναι για τον θεατή. Αυτός είναι που θέλω, τελικά, να αισθανθεί… Πριν βγω, λοιπόν, θέλω να έχω ένα σώμα ενεργοποιημένο αλλά και χαλαρό, μια θετική διάθεση, που αν λείπει τη φέρνω με ένα χαμόγελο -και το “ψεύτικο” λειτούργει!- και τη σκέψη ότι βγαίνω να συναντήσω ένα κοινό-σύμμαχο, στο οποίο θέλω να επικοινωνήσω κάτι, πολύ».
Και μόλις ολοκληρώνετε την ερμηνεία σας; Τι είναι κυρίαρχο;
«Είναι ένα ανακουφιστικό άδειασμα και μια μεγάλη χαρά επικοινωνίας και μοιράσματος».
Ταυτότητα της παράστασης
Κείμενο – Ερμηνεία – Σκηνοθεσία: Μάρω Παπαδοπούλου
Μετάφραση ποιημάτων: Δήμητρα Σταυρίδου
Επιμέλεια Κίνησης: Μαρία Κολιοπούλου
Μουσική επιμέλεια: Μάρω Παπαδοπούλου
Σκηνικός χώρος-αντικείμενα: Μαίρη Τσαγκάρη
Φωτισμοί: Αλέξανδρος Αλεξάνδρου
Δημιουργικοί Συνεργάτες: Σπύρος Μαντζαβίνος, Μπάμπης Γαλιατσάτος Βοηθός σκηνοθέτη: Χριστίνα Σταύρου
