Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
H ανατρεπτική σατιρική κωμωδία του Μποστ «Μήδεια», παρουσιάζεται στο «Θησείον, Ένα Θέατρο για τις Τέχνες», σε σκηνοθεσία Νικορέστη Χανιωτάκη [Τουρναβίτου 7, Ψυρρή].
Η παράσταση, με σύγχρονη ματιά, μεταδίδει τον σπουδαίο σατιρικό λόγο του Μποστ που ασχολήθηκε με τόσο χιούμορ και ευαισθησία με τα πάθη και τα λάθη της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας.
Απ’ το πρώτο ανέβασμα του έργου, το 1993, το χιούμορ του Μποστ, που ήθελε «οι θεατές περισσότερο να χαμογελάνε και λιγότερο να χαχανίζουν», πέτυχε τον στόχο του και δημιούργησε μια μοναδική σάτιρα βασισμένη στις πιο τραγικές ιστορίες της αρχαίας δραματουργίας. Με την μοναδικότητα της γραφής του, ο Μποστ μετατρέπει την τραγική ηρωίδα του Ευριπίδη σε μια κωμικοτραγική φιγούρα και παράλληλα, με αριστοφανικές μεταφορές και συνεχείς παρερμηνείες, καυτηριάζει τη νεοελληνική πραγματικότητα.
Όπως ο ίδιος αναφέρει χαρακτηριστικά: «Πρόκειται για ένα έργο που επικρίνει τους επικριτάς, προβληματίζει τους κριτάς και ελευθερώνει τους θεατάς».
Στη Μήδεια, ο Μέντης Μποσταντζόγλου (Μποστ) ξεκίνησε να γράψει ένα έργο βασισμένο στην ομώνυμη τραγωδία του Ευριπίδη και κατέληξε να μιλάει σε δεκαπεντασύλλαβο για μια γυναίκα στυγνή, κακούργα δολοφόνισσα, που έσφαξε τα παιδιά της επειδή ήτανε κάτι παλιόπαιδα που δεν παίρνανε τα γράμματα και δεν θέλανε να δουλέψουν. Σαν να μην της έφταναν όλα αυτά είχε κι έναν άντρα, τον Ιάσωνα, που την απατούσε με μία καλόγρια! Έτσι, θολωμένη η Μήδεια αρπάζει το χασαπομάχαιρο απ’ την κουζίνα και φευ! Αντί να σφάξει τα παιδιά της σκοτώνει κάτι συμμαθητές τους που είχανε πάει στο σπίτι να τα συναντήσουν.
Την καλόγρια, Πόλυ, ερμηνεύει η αγαπημένη ηθοποιός Μίνα Αδαμάκη. Με μεγάλη χαρά μιλήσαμε μαζί της.
Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για την υπόθεση του έργου;
«Πρόκειται για την Μήδεια του Μποστ, βασισμένη στην ιστορία της Μήδειας του Ευριπίδη, ελάχιστη όμως σχέση έχει με τη γνωστή τραγωδία της Μήδειας που γνωρίζουμε.
Ο Μποστ, δηλαδή, ακολούθησε την οδό των αρχαίων τραγικών, οι οποίοι έπαιρναν τους αρχαίους μύθους που ήταν πασίγνωστοι και τους χρησιμοποιούσαν για να επικοινωνήσουν στο κοινό τη δική τους θέαση του κόσμου. Με τον ίδιο τρόπο και ο Μποστ, με τη δική του Μήδεια, δημιουργεί μια περσόνα ακραία σουρεαλιστική, κωμικοτραγική και άκρως ενδιαφέρουσα, ενώ ταυτοχρόνως, με το γνωστό του συγγραφικό ιδίωμα, μπλέκοντας την καθαρεύουσα με τη δημοτική και χρησιμοποιώντας τον δεκαπεντασύλλαβο, ασκεί δριμεία κριτική στον δικό μας τρόπο σκέψης και ζωής».
Ποια κεντρικά θέματα συναντάμε στον πυρήνα του;
«Ο Μποστ διαθέτει ένα σαρδόνιο χιούμορ, σαρκαστικό και αυτοσαρκαστικό, που στοχεύει σ’ όλα τα ανθρώπινα πάθη: τη ζήλια, τον φθόνο, την κακεντρέχεια, την αδιαφορία, το ψέμα και προπαντός τη διαφθορά, τη βουλιμία και την αδηφαγία της εξουσίας. Ο άνθρωπος ως φορέας της εξουσίας ή ως απλός άνθρωπος, αυτός είναι το κέντρο στο έργο του Μποστ».
Μια περιγραφή σας για την Καλόγρια Πόλυ, τη ηρωίδα που ερμηνεύετε;
«Η καλόγρια Πόλυ είναι το πιο σουρεαλιστικό πρόσωπο όχι μόνο στη Μήδεια, αλλά και σ’ ολόκληρο ίσως το έργο του Μποστ. Δεν έχει καμία σχέση με καλόγρια, απλώς χρησιμοποιεί τα ράσα, καθώς της δίνουν το τεκμήριο της αθωότητας που χρειάζεται για να κινείται άνετα χωρίς να κινεί υποψίες και να εγκατασταθεί εντέλει στο παλάτι της Μήδειας, έχοντας ήδη αποκτήσει τη φιλία της, ενώ συγχρόνως προσφέρει τις ερωτικές της υπηρεσίες στον Ιάσονα και στα δυο ανήλικα παιδιά της Μήδειας και του Ιάσονα».
Κάποιο σχόλιό σας για τη σκηνοθετική προσέγγιση του Νικορέστη Χανιωτάκη;
«Ο Νικορέστης, ως ευφυής άνθρωπος, συνέλαβε την ιδέα να αρχίζει η παράσταση με έναν θίασο που έρχεται να παίξει τη “Μήδεια”. Σαν ένας περιοδεύων θίασος, δηλαδή, όπου οι άντρες παίζουν τις γυναίκες και οι γυναίκες τους άντρες. Μ’ αυτόν τον τρόπο, εκτός απ’ αυτό καθ’ αυτό το έργο, παρακολουθούμε, σε δεύτερο επίπεδο, το παιγνίδι της αλλαγής των ρόλων: τους άνδρες να υποδύονται γυναίκες και τις γυναίκες τους άνδρες, πράγμα που πολλαπλασιάζει την ιλαρότητα και την απόλαυση».
Πείτε μας μια ατάκα, έναν διάλογο ή περιγράψτε μας μια σκηνή από το έργο. Ό,τι σας έρθει πρώτο στον νου.
«Σε μια σκηνή η Τροφός -που φροντίζει τα παιδιά της Μήδειας- ενημερώνει τη Μήδεια για την πρόοδο των παιδιών και ακολουθεί ο εξής διάλογος: “Τροφός: Μίαν ερώτησιν απλή έθεσα στο σχολείο κι απάντησιν δεν έδωσε κανείς από τους δύο. Μήδεια: Τι ακριβώς ρωτήσατε και δεν σας απαντήσαν και βγάλατε συμπέρασμα αδιάβαστοι πως ήσαν; Τροφός: Πού το Σικάγον βρίσκεται κι Νέα Ορλεάνη κι αντί να πουν Αμερική, είπανε Κεϋλάνη. Μήδεια: Μα πού να Ξέρουν τα παιδιά τας πόλεις της Ινδίας. Έπρεπε να ρωτήσετε για πόλεις Ολλανδίας, όπως Μιλάνο, Μόναχον, Μαδρίτη και την Ρώμην. Αφού αυτή η ήπειρος δεν βρέθηκε ακόμην”».
Μια σκέψη, κάποιο συναίσθημα από την επαφή σας με το έργο;
«Το έργο είναι ένα παραλήρημα, ένα ευφρόσυνο παραλήρημα που σε παρασέρνει χωρίς να καταφέρνεις να προβάλεις καμία αντίσταση».
Κάτι που σας φτιάχνει τη διάθεση;
«Μπορεί να είναι οτιδήποτε: ένα άκουσμα, ένας ήχος, μια μυρωδιά, ένα φως, κάτι που θα με παρασύρει, θα με συνδέσει με κάτι αισθαντικό».
Κάτι που σας τη χαλά;
«Οτιδήποτε μου μπλοκάρει την “ανάσα” που χρειάζομαι για να ζω».
Μια αγαπημένη συνήθεια;
«Να χαζεύω τα σύννεφα: πώς ταξιδεύουν, πώς αλλάζουν σχήματα, μορφές και κυρίως πώς αλλάζει το φως! Με συναρπάζει».
Ένα βιβλίο που διαβάσατε τελευταία και σας άρεσε;
«Ξαναδιαβάζω, ύστερα από χρόνια, “Το μαγικό βουνό” του Τόμας Μαν, ένα αξεπέραστο βιβλίο, που προσφέρεται για πολλαπλές αναγνώσεις, ένα μυθιστόρημα για μια ζωή κι όχι απλώς για ένα βροχερό απόγευμα».
Ένας αγαπημένος προορισμός;
«Ο Βόλος, το Πήλιο -είναι η αρχή που επιστρέφουμε πάντα».
Μια αγωνία σας;
«Η απώλεια της συνείδησης -η απώλεια γενικώς!».
Μια ευχή σας;
«Σ’ αυτούς τους άγριους καιρούς, υπάρχει μεγάλη ανάγκη να ανακαλύψουμε ξανά την ανθρωπιά μας. Είθε…».
Συντελεστές
Διασκευή – Απόδοση στίχων – Σκηνοθεσία: Νικορέστης Χανιωτάκης
Πρωτότυπη μουσική : Monika -η μουσική παίζεται ζωντανά από τους ηθοποιούς
Σκηνικά: Αρετή Μουστάκα
Κοστούμια: Χριστίνα Πανοπούλου
Χορογραφίες-Επιμέλεια κίνησης: Ειρήνη – Ερωφίλη Κλέπκου
Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριάννα Παπασάββα
Διανομή
Μήδεια: Μάκης Παπαδημητρίου, Οιδίποδας: Κώστας Τριανταφυλλόπουλος, Ευριπίδης: Γιάννης Δρακόπουλος, Ιάσωνας: Νίκος Πουρσανίδης, Τροφός: Γεράσιμος Σκαφίδας, Αντιγόνη: Μπέτυ Αποστόλου, Κορυφαία Χορού: Άννα Κλάδη.
Μουσική διδασκαλία, προσαρμογή και ζωντανή απόδοση μουσικών θεμάτων στο πιάνο: Γιάννης Μαθές.
Στον ρόλο της Καλόγριας Πόλυ η Μίνα Αδαμάκη.
