Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
«Το τελευταίο όνειρο της Έμιλυ Ντίκινσον» του Σταμάτη Πολενάκη ψηλαφεί και εν τέλει ταξιδεύει μέσα σ’ ένα άλλο σύμπαν, αυτό της μεγάλης Αμερικανίδας ποιήτριας που επηρέασε όσο λίγοι την παγκόσμια λογοτεχνία.
Από το Άμερστ της Μασαχουσέτης του 19ου αιώνα, από την κάμαρα του σπιτιού της –στην οποία σταδιακά αποσύρθηκε, το τελευταίο της όνειρο αναδύεται στη σκηνή του Θεάτρου 104, από την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία «Αντιγόνη» και την ομάδα «Δοκιμή», σε σκηνοθεσία Δημοσθένη Φίλιππα [Ευμολπιδών 41, Γκάζι].
Η Έμιλυ Ντίκινσον επιστρέφει και ζωντανεύει για μία μέρα, σήμερα. Από το τότε στο τώρα, στο πάντα. Έτσι «μίλησε» με την ποίησή της. Αφανής σχεδόν μέχρι το θάνατό της –καθώς είχαν εκδοθεί μόλις 10 ποιήματά της κατά τη διάρκεια της ζωής της, αποσυνάγωγη όπως ταιριάζει σε κάθε ιδιοφυία, έγκλειστη εκούσια στο σπίτι της, ερημίτισσα… στο κέντρο της πόλης της. Στο κέντρο της ζωής ταυτόχρονα παρούσα, αιμάσσουσα, αέναη παρατηρήτρια! Σπουδαία δημιουργός –«ιδιοφυία εκτός ελέγχου» χαρακτηρίστηκε. Αινιγματική προσωπικότητα, ιδιαίτερος άνθρωπος, μοναδική βοτανολόγος, αφοσιωμένη φυσιολάτρης! Αμέτρητες οι ιδιότητες μιας γυναίκας σε μία ανδροκρατούμενη, θεοκρατική κοινωνία.
Η ζωή της εντυπωσιακή όσο και το έργο της!
Ασάλευτη, μειδιούσα, παιγνιώδης, υπαινικτική, παθιασμένη, προτείνει μια άλλη ματιά, μια άλλη ζωή, σαν αυτή που ποθούσε να δώσει στις λέξεις της, σαν αυτή που προσπαθούσε να βρει κι η ίδια μέσα στο σκοτάδι, στο οποίο σιγά-σιγά βυθιζόταν, όταν η όραση της άρχισε να φθίνει.
Ερμηνεύοντας την Έμιλυ Ντίκινσον, η Ιωάννα Μυλωνά πρωταγωνιστεί στην παράσταση. Μιλήσαμε μαζί της.
Να ξεκινήσουμε με την ομάδα «Δοκιμή»; Μιλήστε μας για τη δημιουργία και το όραμά της.
«Η ομάδα “Δοκιμή” ιδρύθηκε το 2017 από εμένα, τη Μαρία Ροβάκη -ηθοποιό, τον Δημοσθένη Φίλιππα -ηθοποιό και σκηνοθέτη της ομάδας και την Κατερίνα Ελοσίτου -μουσικό. Αποφασίσαμε να συνυπάρξουμε καλλιτεχνικά γιατί έχουμε κοινή αντίληψη, παιδεία και αισθητική για τη δημιουργική διαδικασία και εξέλιξη. Η πρώτη μας δουλειά ήταν “Το τελευταίο τραίνο” του Φιτζέραλντ Κους, στο Θέατρο Τρένο στο Ρουφ. Το “Τελευταίο όνειρο της Έμιλυ Ντίκινσον “ είναι η δεύτερη παραγωγή μας και νομίζω ένα γενναίο επόμενο βήμα!».
Πείτε λίγα λόγια για την παράσταση;
«Στην παράστασή μας, η Έμιλυ Ντίκινσον, η σπουδαία αυτή Αμερικανίδα ποιήτρια, έρχεται ξανά για μια ώρα… Γιατί; Για να μας πει όσα έμαθε; Για να μας εξηγήσει την επιλογή του εγκλεισμού της; Για να πάρουμε δύναμη από την επιμονή και το πάθος της; Για να απολαύσει την αναγνώριση που στη ζωή ποτέ δεν είχε; Ίσως! Το σίγουρο, μέσα από τη δική μου ανάγνωση, είναι πως έρχεται για να κερδίσει μια ώρα ακόμα ανάμεσα στους ζωντανούς. Να πάρει μια μικρή παράταση ζωής!».
Τι σας οδήγησε στην επιλογή του συγκεκριμένου ανεβάσματος;
«Το έργο αυτό του Σταμάτη Πολενάκη, ο οποίος είναι ένας υπέροχος, γενναιόδωρος και ταλαντούχος άνθρωπος, μας συγκίνησε βαθιά. Τρυφερό, ανθρώπινο, ποιητικό και βαθιά υπαρξιακό!».
Ποιο πρόσωπο ερμηνεύετε; Μιλήστε μας για τον ρόλο σας.
«Ερμηνεύω και εγώ και η Μαρία Ροβάκη την Έμιλυ Ντίκινσον. Μια πραγματικά σπουδαία ποιήτρια και γυναίκα! Η κοινωνία που ζει, άκρως ανδροκρατούμενη και συντηρητική! Αυτή, όμως, δεν υπακούει στις παραδόσεις και επιλέγει μόνη της τον τρόπο ζωής της! Κλείνεται στο δωμάτιό της και γράφει… Δεν έχει καμία εξωτερική ένδειξη, όσο ζει, πως η ποίησή της αξίζει -το αντίθετο. Εκείνη, όμως, πιστεύει σε αυτό και αφοσιώνεται στο γράψιμο. Η ποίησή της είναι όπως και η ίδια: τρυφερή, με πάθος, δυναμική, ανατρεπτική, σκοτεινή όσο και φωτεινή! Τολμάει να ζει υποστηρίζοντας τη διαφορετικότητά της και να αναμετράται με την τραγικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης! Τη θαυμάζω, χαίρομαι που τη γνώρισα και κατά μία έννοια θα ζει για πάντα μέσα μου!».
Πείτε μας μια ατάκα, έναν διάλογο ή περιγράψτε μας μια σκηνή από το έργο. Ό,τι σας έρθει πρώτο στον νου.
«“Και τι δε θα έδιναν όλα αυτά τα εκατομμύρια των νεκρών για μια τελευταία ημέρα ζωής! Και, όμως, μόλις η επιθυμία τους γινόταν πραγματικότητα, θα περιφέρονταν άσκοπα με τον ίδιο τρόπο όπως και πριν, σπαταλώντας τον πολύτιμο χρόνο τους”».
Κάποιες σκέψεις σας, κάποια συναισθήματα από την επαφή σας με το έργο;
«Το έργο αυτό είναι τρυφερό, ανθρώπινο και υπαρξιακό. Ένας ύμνος στη ζωή, την τέχνη και τη διαφορετικότητα που φέρει ο καθένας μας. Το έχω αγαπήσει, όπως και την Έμιλυ Ντίκινσον».
Μια μεγάλη καλλιτεχνική επιθυμία σας –ένας ρόλος, ίσως, που θέλετε να ερμηνεύσετε;
«Αν αρχίσω να γράφω ρόλους που θα ήθελα να παίξω θα γέμιζα σελίδες… Το θέμα, νομίζω, δεν είναι τι ρόλους θα ήθελα να παίξω αλλά κάτω από ποιες πρακτικές και καλλιτεχνικές συνθήκες θα συνέβαινε αυτό!».
Μια χρήσιμη συμβουλή που σας έχουν δώσει;
«Σίγουρα πράγματα που έχουν πει ή κάνει οι γύρω μου με έχουν βοηθήσει να γίνω αυτή που είμαι! Όμως, απεχθάνομαι τον όρο συμβουλή. Όποτε τον ακούω σκέφτομαι τα λόγια του Κουν: “Καμία συμβουλή! Το να δίνεις συμβουλές είναι σα να ζητάς να στερήσεις από έναν άνθρωπο τη χαρά να βρει μόνος του τι θέλει να είναι, τι θέλει να πιστεύει, τι θέλει να κάνει”».
Πώς φαντάζεστε τον εαυτό σας σε δέκα χρόνια;
«Με φαντάζομαι γερή, δημιουργική, περιτριγυρισμένη από ανθρώπους που με αγαπάνε και με αμείωτη ανάγκη για εξέλιξη».
Μια αγαπημένη σας συνήθεια;
«Ο καφές».
Κάτι που σας χαλά τη διάθεση;
«Η γκρίνια και η κλάψα».
Και κάτι που τη φτιάχνει;
«Η θάλασσα, χαμόγελα, ένα παγωτό, μια αγκαλιά, η μουσούδα του σκύλου μου, μια παράσταση που με άγγιξε και τόσα άλλα…».
Ταυτότητα Παράστασης
Σκηνοθεσία: Δημοσθένης Φίλιππας
Δραματουργική επεξεργασία, βοηθός σκηνοθέτη: Eυαγγελία Καπόγιαννη
Ζωντανή πρωτότυπη μουσική: Κατερίνα Ελοσίτου
Παίζουν (αλφαβητικά): Kωνσταντίνος Δανίκας, Ιωάννα Μυλωνά, Μαρία Ροβάκη
Σκηνικά –κοστούμια : Mυρτώ Κοσμοπούλου
Φωτισμοί: Mελίνα Μάσχα
Εικαστική επιμέλεια εντύπων : Δικαίος Χατζηπλής
Φωτογραφίες: Βαγγέλης Γουβέλης
Παραγωγή: Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «Αντιγόνη», ομάδα ΔΟΚΙΜΗ
