Από την έντυπη έκδοση
Του Βασίλη Αγγελόπουλου
[email protected]
Ο νέος «εργασιακός νόμος» (ν.4808/21) εμπεριέχει, μεταξύ άλλων, το νέο καθεστώς που θα ισχύει εφεξής στις άδειες των εργαζομένων. Ουσιαστικά δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για να παίρνουν άδειες οι εργαζόμενοι, για ειδικούς λόγους, όπως είναι η πατρότητα, σε ταύτιση με τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές. Οι παρεμβάσεις που έχουν γίνει αφορούν πέντε μορφές αδειών: Πρόκειται για την άδεια πατρότητας, τη γονική άδεια και την άδεια του φροντιστή. Επίσης, θεσμοθετείται το δικαίωμα στον εργαζόμενο να απουσιάζει δικαιολογημένα από την εργασία του ως γονέας ή φροντιστής για λόγους ανωτέρας βίας.
Επιπρόσθετα, παρέχεται το δικαίωμα σε γονείς παιδιών έως 12 ετών να ζητούν την ένταξή τους στο καθεστώς ευέλικτων μορφών εργασίας (π.χ. τηλεργασία). Όλες αυτές οι παρεμβάσεις έχουν κοινό στόχο να διευκολύνουν την οικογενειακή ζωή του εργαζόμενου όταν έχει μικρά παιδιά και έχουν ήδη τεθεί σε ισχύ.
Ας δούμε πιο αναλυτικά ποιες αλλαγές συντελούνται στις ανωτέρω άδειες:
* Άδεια πατρότητας, 14 ημέρες με αποδοχές: Η άδεια αυτή χορηγείται συνολικά ή τμηματικά σύμφωνα με την αίτηση του εργαζόμενου ως εξής:
α) Ο εργαζόμενος λαμβάνει δύο ημέρες άδειας πριν από την αναμενόμενη ημερομηνία τοκετού, προκειμένου να καλύπτονται οι ανάγκες που συνδέονται με την εγκυμοσύνη και τον τοκετό. Στην περίπτωση αυτή, οι υπόλοιπες 12 ημέρες χορηγούνται, συνολικά ή τμηματικά, άμεσα λόγω γέννας, εντός 30 ημερών από την ημερομηνία γέννησης.
β) Χορηγείται το σύνολο των ημερών αδείας μετά την ημερομηνία γέννησης.
Την άδεια δικαιούται κάθε εργαζόμενος πατέρας, χωρίς καμία απολύτως προϋπόθεση και ανεξάρτητα από την οικογενειακή του κατάσταση. Υπενθυμίζεται ότι η άδεια πατρότητας με το προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς ήταν μόλις δύο ημέρες. Σύμφωνα με μεταβατική διάταξη, όσοι πατέρες έχουν λάβει τις δύο ημέρες άδειας δικαιούνται τις επιπλέον (έως 12) ημέρες μέχρι να συμπληρωθεί ένας μήνας από τη γέννηση του τέκνου.
* Γονική άδεια διάρκειας 4 μηνών: Χορηγείται συνεχόμενα ή τμηματικά και για τους δύο γονείς με επίδομα από τον ΟΑΕΔ για τους δύο πρώτους μήνες, ίσο με τον κατώτατο μισθό. Μόνη προϋπόθεση είναι η επί ένα έτος απασχόληση του εργαζόμενου στον ίδιο εργοδότη. Αν υπάρχουν περισσότερα παιδιά, οι γονείς έχουν δικαίωμα να πάρουν άδεια και γι’ αυτά, εφόσον από τη λήξη της άδειας που δόθηκε για το προηγούμενο παιδί μεσολάβησε ένας χρόνος πραγματικής απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη. Κατ’ εξαίρεση, γονείς διδύμων, τριδύμων ή και περισσότερων πολύδυμων τέκνων δικαιούνται να λάβουν τη γονική άδεια για κάθε παιδί ξεχωριστά, διακεκομμένα ή και συνεχόμενα, χωρίς να μεσολαβήσει ένας χρόνος πραγματικής υπηρεσίας.
Σε περίπτωση υιοθεσίας ή αναδοχής τέκνου ηλικίας έως οκτώ ετών, η γονική άδεια χορηγείται από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια. Έπειτα από αίτηση του εργαζόμενου η γονική άδεια μπορεί να χορηγείται εναλλακτικά με τη μορφή μειωμένου ημερήσιου ωραρίου ή σε ημέρες άδειας, χωρίς να θίγεται το δικαίωμα του εργαζόμενου να λάβει το επίδομα γονικής άδειας. Σύμφωνα με μεταβατική διάταξη, ο ΟΑΕΔ υποχρεούται να καταβάλει το επίδομα της γονικής άδειας και στους γονείς που έλαβαν την άδεια με βάση το προηγούμενο πλαίσιο (που δεν προέβλεπε επίδομα) εφόσον η άδεια αυτή δεν είχε λήξει στις 19 Ιουνίου 2021, ημερομηνία που τέθηκε σε ισχύ ο νέος νόμος.
* Άδεια φροντιστή: Η συγκεκριμένη άδεια είναι άνευ αποδοχών και χορηγείται για την κάλυψη σημαντικών αναγκών ή φροντίδας συγγενών ή άλλων προσώπων που κατοικούν στο ίδιο νοικοκυριό, για σοβαρό ιατρικό λόγο. Προϋπόθεση είναι η συμπλήρωση 6 μηνών εργασίας και η διάρκεια της άδειας είναι έως 5 ημέρες για κάθε ημερολογιακό έτος.
* Δικαίωμα απουσίας γονέα ή φροντιστή: Η συγκεκριμένη άδεια ισχύει έως δύο φορές το χρόνο και για μία ημέρα κάθε φορά για λόγους ανωτέρας βίας (π.χ. ασθένεια ή ατύχημα του παιδιού ή του προσώπου που χρήζει φροντίδας η οποία βεβαιώνεται με ιατρική γνωμάτευση). Η άδεια είναι με αποδοχές.
* Ευέλικτη εργασία: Γονείς παιδιών έως 12 ετών και φροντιστές δικαιούνται να ζητούν ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας (όπως τηλεργασία, ευέλικτο ωράριο εργασίας ή μερική απασχόληση), υπό την προϋπόθεση ο εργαζόμενος να έχει συμπληρώσει έξι μήνες εργασίας στον ίδιο εργοδότη.
Επίσης προβλέπονται και οι ακόλουθες παρεμβάσεις:
* Εξομοιώνονται τα δικαιώματα των εργαζομένων που υιοθετούν τέκνο έως οκτώ ετών με τις φυσικές μητέρες (μεταγενέθλιο τμήμα της άδειας μητρότητας, ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας).
* Θεσπίζεται άδεια εργαζομένων γυναικών για υποβολή σε μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
* Συμπληρώνεται και βελτιώνεται το πλαίσιο για τη χορήγηση σειράς αδειών που προέβλεπε ήδη η νομοθεσία (όπως οι άδειες φροντίδας τέκνου, παρακολούθησης σχολικής επίδοσης, γάμου, προγεννητικών εξετάσεων, ασθένειας παιδιού, σοβαρών νοσημάτων, νοσηλείας, κ.ά.)
