Από την έντυπη έκδοση
Της Σοφίας Εμμανουήλ
[email protected]
Η επανατοποθέτηση της στρατηγικής των retailers από την αναζήτηση γεωγραφικής θέσης για τα σήματά τους στο κυνήγι του καταναλωτή και στο πλαίσιο αγορών που εκείνος ορίζει, σε συνδυασμό με τη μετάβαση από το brand ταυτότητας στο brand εμπειρίας, το πολυκαναλικό επιχειρηματικό μοντέλο και τη γενιά Ζορό (generation Ζ), η οποία αλλάζει τα δεδομένα στην αγορά και την κοινωνία βρέθηκαν στο επίκεντρο του 2ου Συνεδρίου της «Ναυτεμπορικής» για τα καταναλωτικά προϊόντα με θέμα «Mega Shifts – Mega Trends», που πραγματοποιήθηκε χθες, 26 Οκτωβρίου, στο Divani Caravel.
«Είναι εντυπωσιακό το πόσο και με ποιο ρυθμό αναδιαμορφώνεται το λιανεμπόριο, πώς από το παραδοσιακό μπακάλικο ή ακόμη και το κατάστημα που πουλούσε είδη πολυτελείας λίγες δεκαετίες πριν έχουμε πάει στα σούπερ μάρκετ που διαθέτουν τα πάντα…» σημείωσε ο Γιάννης Περλεπές, γενικός διευθυντής της «Ναυτεμπορικής», ανοίγοντας τις εργασίες του Συνεδρίου. Σχολιάζοντας καλές πρακτικές, όπως η συστηματοποίηση και επέκταση του πλαισίου χορήγησης του «Ελληνικού Σήματος», καλωσόρισε τον Ηλία Ξανθάκο, γ.γ. του υπ. Οικονομίας και Ανάπτυξης.
O τελευταίος αναφέρθηκε στις βασικές αρχές της νέας αναπτυξιακής στρατηγικής -μεταξύ των οποίων η εξωστρέφεια, η καινοτομία και η βιωσιμότητα σε κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς όρους- και τόνισε ότι «σήμερα τόσο οι έμποροι όσο και οι καταναλωτές βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα πλέγμα διατάξεων το οποίο διέπει τις μεταξύ τους συναλλαγές». Ο κ. Ξανθάκος εξήγησε ότι «με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις οι πωλητές δεν θα είναι στο εξής υποχρεωμένοι να προσφέρουν εμπορική εγγύηση… Το ενιαίο πλαίσιο σχετικά με τους γενικούς όρους συναλλαγών είναι αναγκαίο και για την ενίσχυση των συνεργειών μεταξύ επιχειρήσεων οι οποίες δρουν σε διαφορετικούς κλάδους, αλλά εντάσσονται στην ίδια αλυσίδα αξίας…». Ο κ. Ξανθάκος σημείωσε επίσης ότι το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης, σε συνεργασία με φορείς της αγοράς, εξετάζει τις δυνατότητες παροχής κινήτρων για δημιουργία clusters στους τομείς της παραγωγής, του λιανικού εμπορίου και των logistics.
Μείωση φορολογικών βαρών
Σε άλλο μήκος κύματος κινήθηκε στην παρέμβασή της η Ντόρα Μπακογιάννη, βουλευτής Α’ Αθηνών, τομεάρχης Οικονομίας και Ανάπτυξης της Ν.Δ., η οποία μίλησε για επιτακτική ανάγκη εφαρμογής μιας εθνικής στρατηγικής για την ανάπτυξη του λιανεμπορίου, αφού αναφέρθηκε στις μεγάλες απώλειες που επέφερε η κρίση σε αυτόν τον τομέα της αγοράς. Όπως είπε, μόνο σε μια πενταετία έκλεισαν 30.000 επιχειρήσεις, ενώ τα μεγάλα θύματα είναι οι οικογένειες. «Ενώ το 2015 η μέση μηνιαία δαπάνη στο σούπερ μάρκετ ήταν 280 ευρώ, φέτος έπεσε στα 239 ευρώ» είπε χαρακτηριστικά η κα Μπακογιάννη. Eξειδικεύοντας, σημείωσε ότι χρειάζεται στρατηγική γύρω από τρεις άξονες:
1. Μείωση της υπερφορολόγησης, με φορολογικό σύστημα σταθερό για 10 χρόνια.
2. Μείωση φορολογικού συντελεστή των επιχειρήσεων από 29% σε 20%. Μείωση του συντελεστή φορολόγησης των μερισμάτων από 15% σε 5%. Αθροιστικά, με αυτούς τους τρόπους, ο φορολογικός συντελεστής των κερδών των επιχειρήσεων θα υποχωρήσει από το 39,65% που είναι σήμερα στο 24%.
3. Σταδιακή μείωση του ΦΠΑ, με καθιέρωση δυο συντελεστών, 22% και 11%. Ταυτόχρονα, αύξηση του ορίου για υποβολή ΦΠΑ στις 25.000 ευρώ.
Η δραστηριότητα της Bonduelle
Τη ρεαλιστική εικόνα της αγοράς αποτύπωσε ο Γιώργος Τσώνης, γενικός διευθυντής Ανάπτυξης της Bonduelle. «Ο καταναλωτής μετακινείται διαρκώς, αναζητώντας προϊόντα που θα του δώσουν μεγαλύτερη ικανοποίηση. Π.χ. στα τρόφιμα αναζητά υψηλότερη διατροφική αξία» σημείωσε και εστίασε στη δραστηριότητα της εταιρείας του. «Πιστεύουμε στην ισορροπημένη διατροφή βασισμένη στα λαχανικά. Τα προϊόντα μας δεν περιέχουν γενετικά τροποποιημένα συστατικά ή συντηρητικά» τόνισε για την Bonduelle, παγκόσμιο ηγέτη στην επεξεργασία λαχανικών με ιστορία 158 ετών, παρουσία σε 80 χώρες και με δραστηριότητα από το 1978 στην Ελλάδα. Όπως είπε ο κ. Τσώνης, το νέο βήμα της εταιρείας στην ελληνική αγορά είναι να τοποθετήσει στα ψυγεία και κατεψυγμένα λαχανικά.
Διασυνδεδεμένοι πελάτες
Με το 65% του παγκόσμιου πληθυσμού να διαθέτει κινητό και την πλειονότητα αυτού να κάνει και τις συναλλαγές του μέσω κινητού, είναι φανερό ότι οι εταιρείες δεν μπορούν να κλείσουν τα μάτια στην τεχνολογία, όπως σχολίασε ο Ηλίας Μάλαμας, γενικός διευθυντής της Inditex Hellas, απαντώντας σε ερώτημα του Γιάννη Περλεπέ για τους διασυνδεδεμένους πελάτες και την επένδυση στην εμπειρία του καταναλωτή. Αναφερόμενος στην εταιρεία που διοικεί σημείωσε πως έχουν τοποθετηθεί στα δοκιμαστήρια tablet, όπου εισάγοντας το Νο παπουτσιού που έχει επιλέξει ο καταναλωτής η εφαρμογή μπορεί να προτείνει άλλα προϊόντα για να το συνδυάσει. Αναφέρθηκε επίσης στις νέες τάσεις, με τους επιχειρηματίες να παρακολουθούν πού πάει ο καταναλωτής για να αγοράσει προϊόντα, αναφέροντας για παράδειγμα τη συνεργασία της Nike με την Amazon.
Από την πλευρά του ο Σπύρος Ξένος, αντιπρόεδρος δ.σ. – CFO της Media Saturn Hellas τόνισε πως «η ψηφιακή επανάσταση έχει βάλει τον καταναλωτή στη θέση του οδηγού». Μιλώντας για την τάση πελατοκεντρικότητας περιέγραψε την ανάγκη που αναδείχθηκε τα τελευταία χρόνια, με τις επιχειρήσεις να γνωρίσουν τον πελάτη. Ως παράδειγμα έφερε το Μedia Markt Club και τη δυνατότητα που δίνει μέσω data analytics να αναδειχθεί το προφίλ του καταναλωτή, ακόμη και να προβλεφθεί η επιθυμία του.
Από την πλευρά του ο Άρης Παρασκευόπουλος, διευθυντής Τμήματος Κινητής Τηλεφωνίας της Samsung Electronics Greece & Cyprus, τόνισε πως «ένα περιβάλλον retail που έχει προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα είναι σημαντικό και κερδίζει όλες τις γενιές καταναλωτών». Επεσήμανε πως τα standards στο ελληνικό λιανεμπόριο και η εμπειρία που προσφέρουν στον καταναλωτή είναι υψηλότερα σε σχέση με αντίστοιχα σε Γαλλία και Αγγλία.
Για τον ρόλο του πελάτη μίλησε ο Ανδρέας Αθανασόπουλος, αντιπρόεδρος & διευθύνων Σύμβουλος της Dixons South-East Europe ΑΕBE (Κωτσόβολος). Όπως είπε, «ο πελάτης σήμερα θέλει αξία, δηλαδή το καλύτερο σε ποιότητα προϊόν σε μία τιμή που μπορεί να πληρώσει», ενώ εκτίμησε πως το internet δεν υπάρχει περίπτωση να νικήσει το φυσικό κατάστημα, ειδικά στην Ελλάδα. «Το e-shop είναι ο προθάλαμος. Και πρέπει να είσαι καλός σ’ αυτό για να προσελκύσεις τον καταναλωτή και στο φυσικό κατάστημα», τόνισε. Αναφερόμενος στη γενιά Ζ ή γενιά Ζορό, είπε πως είναι η γενιά που θα αλλάξει άρδην τα δεδομένα στην αγορά και την κοινωνία. «Αυτοί οι άνθρωποι θέλουν συναίσθημα και όχι μόνο υποδομές» πρόσθεσε.
Για τη μετάβαση από το brand ταυτότητας στο brand εμπειρίας μίλησε ο Νικόλαος Πρέζας, γενικός διευθυντής Επιβατηγών Οχημάτων της Mercedes-Benz Hellas. Σημείωσε χαρακτηριστικά: «Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μία σχέση με τους καταναλωτές η οποία είναι κυρίως συναισθηματική. Κι αυτό το κάνουμε μέσω υπηρεσιών – οικοσύστημα υπηρεσιών που θα αγκαλιάζει το προϊόν, θα προστατεύει το brand και θα αναδεικνύει την εμπειρία του καταναλωτή».
Από την πλευρά του ο Olivier Arduin, Managing Director της Leroy Merlin Greece and Cyprus τόνισε πως η Leroy Merlin συνδημιουργεί με τον πελάτη τα νέα της καταστήματα. «Έχουμε υιοθετήσει τη μετάβαση από το μονοκαναλικό μοντέλο στο omni-channel» είπε, περιγράφοντας πόσο γρήγορα αλλάζει το περιβάλλον. Εξήγησε ότι αυτό που προσπαθεί να κάνει η εταιρεία είναι να προσεγγίσει τον καταναλωτή μέσω νέου, πιο ευέλικτου μοντέλου καταστήματος, το οποίο είναι πιο κοντά του – μέσα στην πόλη. Ταυτόχρονα, μέσω του χαρτοφυλακίου προϊόντων και λύσεων αλλά και της εξυπηρέτησης στο κατάστημα αλλά και στο online περιβάλλον δίνει προσωποποιημένες λύσεις.
Η Μαριέλλα Τόμας, γενική διευθύντρια Ανατολικής Μεσογείου της Stanley Black & Decker, Hellas ΕΠΕ, αναφέρθηκε στο customization, όχι για τον καταναλωτή αλλά για το προϊόν. Έφερε ως παράδειγμα τη Mercedes, τη Nike αλλά και την επόμενη επανάσταση που προβλέπει σε 2-3 χρόνια με το 3d printing, που θεωρεί ότι θα επηρεάσει πολύ το retail.
Η αλυσίδα αξίας
«Περπατάμε σε κινούμενη άμμο. Πληρώνουμε επτά φόρους και σε αυτό το περιβάλλον είναι πολύ δύσκολο να ξεκινήσουν νέες επιχειρήσεις» είπε ο Βασίλης Κορκίδης, πρόεδρος, της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου & Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ) και του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς (ΕΒΕΠ). Εκπροσωπώντας ένα μεγάλο φάσμα της αγοράς, αυτό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, σημείωσε: «Για να σταματήσουμε αυτήν την αιμορραγία θα πρέπει να αναθεωρηθεί το φορολογικό περιβάλλον… Θα πρέπει να υπάρξει χαλάρωση των capital controls». Ο κ. Κορκίδης σημείωσε επίσης ότι αν θέλουμε να δημιουργήσουμε θα πρέπει να αξιοποιήσουμε τον πλούτο τον οποίο έχουμε, ενώ όπως τόνισε, «η Ελλάδα χάνει ετησίως 18 δισ. ευρώ από τη ναυπηγοεπισκευή, η οποία θα έπρεπε να ήταν προτεραιότητα».
Από την πλευρά της η Μαρίκα Λάμπρου, Managing Director της Β. Καυκάς Α.Ε., ανέφερε πως οι εταιρείες θα πρέπει να δώσουν αξία διαφορετική από την αξία του διπλανού τους. «Αυτοί που θα μεταλλαχθούν θα είναι αυτοί που θα επιβιώσουν» σημείωσε χαρακτηριστικά, τονίζοντας ότι αν δεν έχεις προσέγγιση omni-channel δεν μπορείς να επιβιώσεις. Οι πελάτες δεν είναι πουθενά και είναι παντού.
Για διορθώσεις στον κλάδο μέσω εξαγορών, συγχωνεύσεων και λουκέτων έκανε λόγο ο Μιχάλης Καμβύσης, Network Development Dpt. Director της Coffee Island, ο οποίος εκτίμησε ότι όποιοι τα καταφέρουν να επιβιώσουν θα βγουν πιο δυνατοί. Μιλώντας για την εμπειρία της εταιρείας του στο εξωτερικό είπε πως έχουν μπει σε δύσκολες αγορές, όπως της Βρετανίας και του Καναδά, αγορές ανταγωνιστικές με παρουσία όλων των παγκόσμιων παικτών – αλλά την ίδια ώρα το περιβάλλον είναι φιλικό στις επιχειρήσεις, η πρόσβαση σε κεφάλαια ευκολότερη και πιο χαμηλοί οι φορολογικοί συντελεστές.
Από την πλευρά του ο Πωλ Ευμορφίδης, ιδρυτής της COCO-MAT, μια ιδιαίτερη και πολύ ζωντανή παρουσία, αφού τόνισε πως το λιανεμπόριο είναι χαρά, απευθυνόμενος στους συνέδρους ανέφερε πως αυτό που χρειάζεται είναι να παράγουμε.
Ο Αριστοτέλης Παντελιάδης, διευθύνων σύμβουλος της ΜΕΤΡΟ ΑΕΒΕ, είπε πως το μέλλον του λιανεμπορίου είναι λιγότερα καταστήματα γιατί, όπως εξήγησε, η αγορά έχει μικρύνει και ποτέ δεν θα φθάσει στα προ κρίσης επίπεδα. Εκτίμησε ότι θα έρθουν εξειδικευμένα καταστήματα και ότι θα υπάρξει εξειδίκευση στους κλάδους. Αναφερόμενος στην τεχνολογία είπε πως μας δίνει τη δυνατότητα να βελτιώσουμε το επίπεδο ικανοποίησης του πελάτη, ενώ τόνισε πως δεν πρέπει να διαχωρίσουμε το ηλεκτρονικό από το φυσικό κατάστημα. «Όταν το ένα ενισχύει το άλλο, μόνον τότε μπορεί να δημιουργηθεί αξία. Για να γίνει κερδοφόρα όμως μια δραστηριότητα πρέπει να κοιτάξουμε τα νούμερά της. Ειδικά στα τρόφιμα χρειάζεται πολλή προσοχή στην ανάπτυξη του ηλεκτρονικού καταστήματος. Π.χ. τα ηλεκτρονικά φαρμακεία κάνουν λάθος», ανέφερε μεταξύ άλλων.
Από την πλευρά του ο Γιάννης Σελαλμαζίδης, διευθύνων σύμβουλος της Praktiker, ανέφερε πως το e-shop είναι απαραίτητο και ότι πρέπει να παίζει συμπληρωματικό ρόλο, ενώ εκτίμησε πως δεν θα σταματήσει ποτέ το φυσικό κατάστημα να παίζει σημαντικό ρόλο στις λιανεμπορικές αλυσίδες. Αναφερόμενος στον χρόνο απονομής της δικαιοσύνης, είπε πως είναι παράγοντας που δημιουργεί τροχοπέδη στις επενδύσεις, ενώ εκτίμησε πως η αύξηση της ταχύτητας απονομής της δικαιοσύνης θα δώσει ώθηση στις επενδύσεις στην Ελλάδα.
Ο Μιχάλης Τσικνάκης, Managing Director της Cosmos Sport, σημείωσε πως τα τελευταία δέκα χρόνια όλες οι επιχειρήσεις έχουν εξαναγκαστεί να δουν τον κύκλο του κόστους και να κάνουν βελτιώσεις, ενώ το ίδιο έχουν κάνει και οι καταναλωτές. «Πολλές φορές η τεχνολογική εξέλιξη συνδέεται με το πόσο καλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ώστε να βελτιώσει την απόδοση» σημείωσε, ενώ ανέφερε πως περίπου 1,5 καταναλωτής ανά 100 που επισκέπτονται ένα ηλεκτρονικό κατάστημα είναι αυτός που τελικά αγοράζει.
Παραγωγοί- προμηθευτές
O ρόλος παραγωγών και προμηθευτών στα ταχέως κινούμενα καταναλωτικά αγαθά στη νέα εποχή του λιανεμπορίου, συζήτηση που συντόνισε ο Πλάτων Τσούλος, διευθυντής Σύνταξης της «Ναυτεμπορικής», ανέδειξε σημαντικές προκλήσεις – από τη ρευστότητα μέχρι τη συγκέντρωση στην αγορά.
«Η πολιτεία είναι εχθρός. Είμαστε μόνοι μας και αποκομμένοι» είπε ο Γεώργιος Γιαννίτσης, ιδρυτής και πρόεδρος της Γιαννίτσης Group – όμιλος ο οποίος στα χρόνια της κρίσης πέτυχε 20πλασιασμό μεγεθών. Σχολιάζοντας τον πόλεμο τιμών στο λιανεμπόριο, είπε ότι δεν υπάρχει όριο και ατενίζοντας το μέλλον δήλωσε ότι προσβλέπει στην αρμονία μεταξύ των συμμετεχόντων στην αγορά. Προέβλεψε ότι θα μειωθούν οι σάλες -αναφερόμενος στα καταστήματα των μεγάλων αλυσίδων- και θα υπάρξει αρμονία ανάμεσα στα μικρά σημεία πώλησης και τις σάλες.
Ο Νίκος Καραγεωργίου, πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Βιομηχανιών Επώνυμων Προϊόντων (ΕΣΒΕΠ) τόνισε ότι οι προσφορές «φρέναραν» την άνοδο των PL (Private Label). «Χωρίς τη μάρκα δεν θα μπορούσε να υπάρξει καινοτομία, έρευνα, μαζική παραγωγή, προβολή, διαφήμιση, να δημιουργηθούν εργοστάσια» είπε χαρακτηριστικά. Σημείωσε πως τα προϊόντα PL κατέχουν μερίδιο 22% και οι παραγωγοί επώνυμων προϊόντων για να κρατήσουν μερίδια προχώρησαν σε υψηλές παροχές, με αποτέλεσμα σήμερα ποσοστό 45%-50% των επωνύμων να πωλούνται σε προσφορά.
«Το πορτοφόλι του καταναλωτή ήταν πολύ δύσκολο να ανοίξει και τα προηγούμενα χρόνια, κάτι που έγινε πιο δύσκολο την τελευταία εποχή» είπε ο Λάμπρος Παπακοσμάς, γενικός διευθυντής της P&G Ελλάδος, που εκτίμησε πως εναλλακτικά κανάλια, όπως το φαρμακείο, θα κερδίσουν μερίδια, ενώ θα μπουν στα σούπερ μάρκετ προϊόντα που σήμερα δεν υπάρχουν. Μιλώντας για τις στρεβλώσεις τόνισε ότι πράγματι υπάρχουν, αλλά «στο τέλος της ημέρας πρέπει να παράξουμε κέρδος, ώστε να υπάρχει όφελος τόσο για τον καταναλωτή όσο και για τον λιανέμπορο» και κατέληξε σημειώνοντας δύο κλειδιά για το μέλλον, την απλοποίηση και την καινοτομία.
Από την πλευρά του ο Απόστολος Πεταλάς, διευθύνων σύμβουλος της Fourlis A.E. Συμμετοχών ανέδειξε την ψηφιακή επανάσταση, μιλώντας για τσουνάμι που επηρεάζει τους πάντες. Όπως είπε, είναι ζητούμενο πόσο θα αναπτυχθεί το e-commerce (για τον όμιλο ο τζίρος του θα φθάσει στο 15% του κύκλου εργασιών) δεδομένου ότι «το retail είναι ακριβή δουλειά. Kαι να το κλείσεις έχει μεγάλο κόστος».
«Καλούμαστε να ανταγωνιστούμε να κερδίσουμε θέση και χώρο. Αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς επένδυση» πρόσθεσε ο Μιχάλης Παναγιωτάκης, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της ΔΩΔΩΝΗ. Αναφερόμενος στην καινοτομία είπε ότι η εταιρεία του χάρη στην καινοτομία έχει καταφέρει να διεισδύσει σε νέες αγορές και να διατηρεί ανταγωνιστικά τα προϊόντα της, παρά τις υψηλές τιμές.
«Όλοι οι πελάτες μας (σούπερ μάρκετ, ξενοδοχεία) πιέζουν μόνο για χαμηλή τιμή» ανέφερε ο Αθανάσιος Σκορδάς, πρόεδρος δ.σ. της Ιχθυοτροφεία ΣΕΛΟΝΤΑ ΑΕΓΕ, πρ. υφυπουργός Ανάπτυξης. Αυτό, είπε ο κ. Σκορδάς, κάνει μεγαλύτερο κακό και διαφθείρει τη συνείδηση του πελάτη.
Ο Μιχάλης Τσαούτος, γενικός διευθυντής της ΕΨΑ Α.Ε., πρόσθεσε ότι οι προσφορές που γίνονται στο λιανεμπόριο πληρώνονται από τους προμηθευτές κι αυτό ισοδυναμεί με πώληση συνήθως κάτω από το κόστος. Για το άμεσο μέλλον εκτίμησε πως δεν θα βιώσουμε το «ελατήριο» μέσα στο 2018 και πως η άνοδος θα είναι αργή.
Για την καινοτομία ως τον πυρήνα της επιχειρηματικότητας μίλησε ο Νίκος Φλίγκος, γενικός διευθυντής Πωλήσεων & Διανομών Ελλάδας, Κύπρου, Μάλτας της Παπαστράτος ΑΒΕΣ, ο οποίος αναφέρθηκε στο επιχειρηματικό μοντέλο της εταιρείας του η οποία κάποτε έβγαζε κέρδη πουλώντας τσιγάρα και σήμερα επιχειρεί να βγάλει κέρδη από έναν κόσμο χωρίς τσιγάρο, έχοντας περάσει στο μοντέλο B2B από B2C και μπαίνοντας στο retail μέσω του iqos.
Ψηφιακός μετασχηματισμός
Το νέο τεχνολογικό τοπίο και η σημασία του για το λιανεμπόριο ήταν το θέμα συζήτησης που συντόνισε η Λέττα Καλαμαρά, δημοσιογράφος της «Ναυτεμπορικής».
Σύμφωνα με τον Απόστολο Αϊβαλή, Managing Partner της AIVAL.COM, είναι αξιοσημείωτο γεγονός ότι το 37%-38% των καταναλωτών επηρεάζεται από το online κατάστημα προκειμένου να επισκεφθεί ένα φυσικό.
Το digital marketing αξιοποιεί πλήθος ψηφιακών καναλιών και παρέχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί κάποιος τόσο το κόστος όσο και την απόδοσή τους στην επικοινωνία μιας επιχείρησης. Έχει ζήτηση και η αγορά διαθέτει εξειδικευμένα και κατάλληλα στελέχη που μπορούν να κατευθύνουν σωστά τις επιχειρήσεις. Ωστόσο απαιτείται απόφαση και επένδυση, το ύψος της οποίας κυμαίνεται από 5 έως 200 χιλ. ευρώ.
Στη μικρή λιανική και στην πρόκληση της ψηφιακής της προσαρμογής εστίασε ο Φάνης Κουτουβέλης, CEO της Intale Α.Ε. Σύμφωνα με τον κ. Κουτουβέλη, η αγορά των Fast moving consumer goods στην Ελλάδα αποτιμάται στα 7 δισ. ευρώ. Ωστόσο δεν είναι καλά οργανωμένη και αυτό την καθιστά ευάλωτη στην κρίση, γεγονός που καθιστά επιτακτική την ανάγκη για τη χρήση ψηφιακών προϊόντων.
Το ηλεκτρονικό εμπόριο στην Ελλάδα είναι σε άνθηση επισήμανε η δρ Κατερίνα Φραϊδάκη, eCommerce Coordinator του Eltrun, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, επισημαίνοντας πως υπάρχουν περίπου 4.000 ηλεκτρονικά καταστήματα. Όπως δείχνουν τα στοιχεία υπάρχουν καταναλωτές που σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων έχουν εγκαταλείψει το φυσικό κατάστημα για το ηλεκτρονικό.
