Από την έντυπη έκδοση
Της Δανάης Αλεξάκη
[email protected]
Μικρό και ακριβό καλάθι «κρατά» για το 2022 η λιανική βασικών καταναλωτικών προϊόντων, με τις προκλήσεις στον κλάδο να είναι ήδη πολλές από την έναρξη της νέας χρονιάς. Το πληθωριστικό κύμα, το βεβαρημένο λειτουργικό κόστος με αιχμή το ενεργειακό, οι αναταραχές στην τροφοδοσία, η υποχώρηση της κατανάλωσης και σαφώς η διατήρηση της κρίσης Covid19 είναι βασικές παράμετροι που ορίζουν τη φετινή στρατηγική των αλυσίδων. Οι αρχικές εκτιμήσεις της αγοράς θέλουν τους τζίρους να κινούνται αρνητικά το πρώτο τρίμηνο του έτους, με τις ανατιμήσεις στο ράφι να διευρύνονται, ενώ ο παράγοντας ενεργειακό κόστος εκτιμάται ότι θα είναι καταλυτικός στην εικόνα της κερδοφορίας του κλάδου.
Το στοίχημα φέτος είναι δυσκολότερο, καθώς η αγορά δεν αναμετράται μόνο με τον εαυτό της όπως πέρυσι, δηλαδή με τον στόχο της διατήρησης της δυναμικής των τζίρων της πανδημίας, αλλά πλέον αντιμετωπίζει όλες τις «παρενέργειες» της κρίσης Covid-19, καθώς και της ενεργειακής.
Η διαφορά με πέρυσι
Ειδοποιός διαφορά σε σχέση με πέρυσι είναι ότι η αφετηρία της αγοράς δεν ξεκινά με γεμάτα ταμεία, καθώς το πρόσημο των πωλήσεων του 2021 υπολογίζεται ότι θα καταστεί, στην καλύτερη περίπτωση, οριακά θετικό για το σύνολο του κλάδου, εξέλιξη η οποία ωστόσο αποδίδεται στις επιδόσεις ενόςδύο παικτών και κυρίως στις ανατιμήσεις στο ράφι, ενώ το επιβαρυμένο λειτουργικό κόστος από τον περσινό Ιούλιο έχει περιορίσει σημαντικά και την κερδοφορία των επιχειρήσεων. Η εκτίμηση που ήθελε το 2021 να καταγράφει συνολικά αύξηση 2%-2,5% στα έσοδα των αλυσίδων εξανεμίστηκε από την πορεία του τελευταίου τριμήνου, ενώ ο εορταστικός τζίρος του Δεκεμβρίου δεν στάθηκε ικανός να γυρίσει το παιχνίδι στο νήμα του έτους.
Όπως αναφέρει μιλώντας στη «Ν» ο διευθύνων σύμβουλος της IRI Hellas Παναγιώτης Μπορέτος, «Η αγορά αναμένεται να “κλείσει” στο 0% έως 1% για το σύνολο του 2021. Και αυτή η επίδοση οφείλεται στον πληθωρισμό. Εάν δεν ήταν οι ανατιμήσεις η χρονιά θα ήταν αρνητική για τον κλάδο, με την πτώση να κυμαίνεται στο 2%- 3%». Σύμφωνα με τα στοιχεία της IRI, η πορεία του Δεκεμβρίου ήταν αρνητική περί το 5,5%-6% στις τρεις πρώτες εβδομάδες. Η τελευταία βδομάδα, λόγω και των ακυρώσεων στα ρεβεγιόν εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων και της εκτόξευσης των νέων κρουσμάτων, ενίσχυσε κατά τι την κατανάλωση στο ράφι, η οποία, ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν μπόρεσε να αντισταθμίσει την αρνητική πορεία του διμήνου Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου.
Πρέπει να επισημανθεί ότι το ίδιο διάστημα το 2020 τα σούπερ μάρκετ κατέγραφαν ρυθμό ανάπτυξης πέραν του 10%, δεδομένου ότι η υπόλοιπη αγορά τελούσε σε καθεστώς αναγκαστικής διακοπής λειτουργίας, συνεπώς η βάση σύγκρισης ήταν ιδιαίτερα υψηλή. Σε κάθε περίπτωση, το κεφάλαιο ανατιμήσεων φαίνεται ότι θα είναι το πλέον καθοριστικό για την κατανάλωση στο πρώτο μισό του έτους. Το 2021 έκλεισε με τα στοιχεία να υποδεικνύουν μέση ανατίμηση στο ράφι περί το 2,5%-3%, ωστόσο ανά κατηγορία προϊόντος το ποσοστό διαφοροποιείται και ήδη οι καταναλωτές έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με αυξήσεις που σε κάποιους κωδικούς ξεπερνούν το 10%-15%.
Νέο κύμα ανατιμήσεων
Από το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου αναμένεται επιδείνωση του κύματος ανατιμήσεων σε μια διευρυμένη μερίδα βασικών καταναλωτικών ειδών, με τη λίστα των προϊόντων που θα δεχθούν περαιτέρω αύξηση στην τελική τιμή να περιλαμβάνει γαλακτοκομικά, καφέ, ζάχαρη, ζυμαρικά, άλευρα, έλαια, κρέατα, κατεψυγμένα προϊόντα, μπίρες, σνακ, αυγά, όσπρια, αρτοσκευάσματα, αυγά, χαρτικά, απορρυπαντικά. Οι αυξήσεις στα τρόφιμα αλλά και σε άλλα βασικά είδη, όπως αυτά της προσωπικής φροντίδας και υγιεινής, σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών του κλάδου, αναμένεται να κυμανθούν μεσοσταθμικά γύρω στο 10%, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις, όπως π.χ. είδη ζαχαροπλαστικής, όπου η αύξηση αναμένεται να ξεπεράσει το 20%. Σε επίπεδα άνω του 15% καταγράφεται η αύξηση στο βοδινό, το αρνί και το κατσίκι, ενώ το γάλα δύναται να προσεγγίσει ακόμα και τα 2 ευρώ το λίτρο, ενώ η φέτα να ξεπεράσει τα 12-13 ευρώ το κιλό.
Σημαντική αύξηση αναμένεται και στα ιχθυρά, στα είδη ιχθυοκαλλιέργειας -π.χ. τσιπούρα- που προσεγγίζει τα 8,5 ευρώ, όταν κατά μέσο όρο κυμαινόταν στα 6,5 ευρώ. Οι πληθωριστικές πιέσεις Ο πληθωρισμός, ο οποίος αναμένεται να ανακοινωθεί σήμερα κοντά στο 6%, με προοπτική περαιτέρω ανόδου και για τους πρώτους μήνες του 2022, δεν αφήνει περιθώριο για αισιοδοξία στα νοικοκυριά, το εισόδημα των οποίων «ροκανίζουν» επίσης οι επιβαρύνσεις σε ηλεκτρικό ρεύμα, καύσιμα κίνησης και θέρμανση.
Από πλευράς της αγοράς, τα βεβαρημένα λειτουργικά κόστη λόγω των συνεχιζόμενων αυξήσεων σε πρώτες ύλες, ενέργεια και μεταφορές δεν επιτρέπουν πλέον την απορρόφηση των όποιων ανατιμήσεων, υποστηρίζουν επιχειρηματίες από τους κλάδους της μεταποίησης, της πρωτογενούς παραγωγής και του εμπορίου, υπερτονίζοντας ότι «η αγορά βρίσκεται σε αυτή τη διαδικασία (σ.σ.: της απορρόφησης αυξήσεων) από τον Ιούλιο του 2021 και πλέον δεν υπάρχουν περιθώρια». Τα ίδια στελέχη θεωρούν επιβεβλημένη μια κυβερνητική παρέμβαση στην αγορά ενέργειας, έτσι ώστε το ενεργειακό κόστος να μην αναζωπυρώσει ένα νέο δυνατό κύμα ανατιμήσεων.
Παίχτες πολλών ταχυτήτων
Εξίσου σημαντική παράμετρος που θα ορίσει κατά σημαντικό βαθμό τις νέες συνισταμένες στον κλάδο των σούπερ μάρκετ, αφορά το γεγονός ότι στην αγορά αναπτύσσονται πολλές ταχύτητες μεταξύ των παικτών, με την απόσταση του πρώτου από τους υπόλοιπους να μεγαλώνει σημαντικά. «Ενισχυμένες επιδόσεις στο κλείσιμο του 2021 σε σχέση με το 2020 δεν αναμένεται να εμφανίσουν πέραν από μία με δύο μεγάλες αλυσίδες, ενώ ικανοποίηση θα προκαλέσει και η διατήρηση της εικόνας των πωλήσεων στα επίπεδα του 2020, επίδοση την οποία ωστόσο δεν θα την επιτύχουν όλοι οι υπόλοιποι παίκτες.
Αρνητικό γύρισμα αναμένεται σε εξίσου σημαντική μερίδα της αγοράς όχι μονάχα μικρομεσαίων παικτών» αναφέρουν στη «Ν» παράγοντες της αγοράς, επισημαίνοντας ότι «οι πολυεπίπεδες επιδόσεις σηματοδοτούν εξίσου διαφορετικά επίπεδα ευελιξίας κινήσεων. Και η ευελιξία είναι αυτή που καθορίζει τη δυνατότητα ρεαλιστικών επιδιώξεων σε κάθε αλυσίδα». Το 2022 θα είναι ακόμα μια χρονιά με σημαντικά «διδάγματα για τον κλάδο των σούπερ μάρκετ, ο οποίος ήδη μπαίνει σε τροχιά νέων ανακατατάξεων, με αρκετές αλυσίδες να εισέρχονται πιο δυναμικά και πιο στοχευμένα στην κούρσα των εξαγορών, έπειτα από μια διετία με υποτονική κινητικότητα σε αυτό το πεδίο. Ταυτόχρονα, οι αντοχές των μικρομεσαίων παικτών θα μετρηθούν εκ νέου, ενώ και η εναλλακτική των συμπράξεων επανατοποθετείται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
