Του Γιάννη Ψαρρού
* Head of Trading
Watt+Volt S.A.
Προσπαθώντας να μείνουμε μακρυά από κουραστικές ιδεολογικές και πολιτικές συζητήσεις θα παραθέσουμε παρακάτω μερικά απτά και ρεαλιστικά δεδομένα για τις επιπτώσεις των περιορισμών στις κινήσεις κεφαλαίων που επιβλήθηκαν από την 29η Ιουνίου 2015 στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Επίσης θα προσπαθήσουμε να φωτίσουμε ορισμένες πτυχές της συγκεκριμένης αγοράς με διασταυρώσιμα στοιχεία ώστε να γνωρίζει ο καθένας μας τι ισχύει, τι είναι αληθές και να μένει μακριά από αφηγήσεις που διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα, για έναν χώρο που πιστεύουμε πως γνωρίζουμε αρκετά καλά. Τέλος θα γίνει μια προσπάθεια πρόβλεψης πιθανών αλλαγών ή επιπτώσεων από μια ενδεχόμενη αλλαγή νομίσματος.
Ως γνωστόν το λεγόμενο country risk έχει μπει στη ζωή μας εδώ και αρκετό καιρό και οι επιχειρήσεις έχουν καταφέρει άλλες ευκολότερα και άλλες πιο δύσκολα να προσαρμοστούν σε αυτή την πραγματικότητα. Τι σημαίνει country risk όμως; Σημαίνει πολύ απλά έλλειμα εμπιστοσύνης από εταιρείες του εξωτερικού προς τις αντίστοιχες ελληνικές λόγω της ρευστής πολιτικής κατάστασης των τελευταίων χρόνων. Πώς ξεπερνιέται μέχρι τώρα ή μετριάζεται αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης; Κυρίως με προκαταβολές χρημάτων για αγορά και παραλαβή αγαθών (ηλεκτρική ενέργεια, καύσιμα, φάρμακα, κ.ο.κ) από το εξωτερικό. Σε αυτό το σημείο καλό είναι να γνωρίζουμε οτι οι ανάγκες του Ελληνικού Συστήματος για Ηλεκτρική Ενέργεια καλύπτονται κατά 24% (στοιχεία 1ου εξαμήνου 2015) από εισαγωγές. Αυτό συμβαίνει όχι γιατί δεν υπάρχει αρκετή εγκατεστημένη ισχύς στη χώρα μας αλλά γιατί στις όμμορες χώρες επικρατούν χαμηλότερες τιμές ενέργειας και συνεπώς μας συμφέρει ως Σύστημα ένα ποσοστό των αναγκών μας να καλύπτεται από εισαγωγές. Συνεπώς με τη μέθοδο των προπληρωμών οι ελληνικές εταιρείες καταφέρνουν να εισάγουν Ηλεκτρική Ενέργεια. Φυσικά υπάρχουν και περιπτώσεις όπου η εμπιστοσύνη δεν έχει εντελώς χαθεί και κάποιες εταιρείες καταφέρνουν να λειτουργούν ακόμη με πίστωση. Για πόσο ακόμη όμως; Εδώ και τρεις μέρες έχουν επιβληθεί περιορισμοί στις κινήσεις κεφαλαίων, αυτό σημαίνει πρακτικά πως μια εταιρεία δεν μπορεί να πληρώσει τον προμηθευτή της για τις αγορές της. Έτσι ως φυσική συνέπεια σταματάει η συναλλαγή, ακυρώνονται συμβόλαια, ενεργοποιούνται ρήτρες μη καλής εκτέλεσης. Ήδη παρατηρούμε τις τρεις τελευταίες μέρες το ποσοστό των εισαγωγών στο εγχώριο μίγμα καυσίμου (power mix) να μειώνεται στο 14% λόγω των παραπάνω. Είναι καθαρά συγκυριακό το γεγονός πως δεν υπάρχει αντίστοιχη αύξηση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας και αυτό εξ’αιτίας του γεγονότος πως έχουμε προς το παρόν ένα δροσερό καλοκαίρι.
Πεποίθησή μας είναι πως πέρα από ιδεολογίες και πολιτικά πιστεύω πρέπει ο καθένας μας να γνωρίζει την πραγματικότητα και το πού μπορεί να οδηγούν οι διάφορες επιλογές και ύστερα να πράττει σταθμίζοντας όλα τα δεδομένα. Έτσι καλό είναι να λάβουμε υπ’ όψιν πως η χώρα μας έχει ανάγκη τις εισαγωγές καυσίμων (η Ηλεκτρική Ενέργεια συμπεριλαμβάνεται σε αυτά) και πως ο εγχώριος Λιγνίτης ως καύσιμο στα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής, αν και βοηθά τα μέγιστα δεν αρκεί. Στην περίπτωση της Ηλεκτρικής Ενέργειας οι εισαγωγές είναι αναγκαίες σε ένα ποσοστό όχι για λόγους ασφάλειας εφοδιασμού αλλά για λόγους μείωσης του κόστους. Αν αυτές πάψουν, τη διαφορά θα πρέπει να την καλύψουν πιο ακριβές εγχώριες μοναδες παραγωγής που χρησιμοποιούν ως καύσιμο το Φυσικό Αέριο ή το πετρέλαιο (επίσης εισαγώμενα). Κάτι τέτοιο θα ήταν μια δυσμενής εξέλιξη για τις βιομηχανίες, τις εμπορικές καταναλώσεις και τους οικιακούς καταναλωτές σε μια ήδη πολύ επιβαρυμένη οικονομία.
Τέλος είναι ξεκάθαρο πως αυτό που βιώνουμε αυτές τις μέρες αποτελεί μια μικρογραφία αυτού που θα ακολουθούσε σε μια ενδεχόμενη αλλαγή νομίσματος. Σε μια τέτοια εξέλιξη η ήδη ελάχιστη εμπιστοσύνη θα χανόταν τελείως, το Ελληνικό Σύστημα πλήρως απομονωμένο θα λειτουργούσε με μεγαλύτερο κόστος, με ανυπολόγιστη ζημιά για τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας και τα νοικοκυριά και μεγαλύτερο ρίσκο για την ασφάλεια εφοδιασμού. Τα παραπάνω ελπίζουμε να τα εκλάβει ο αναγνώστης όχι ως κινδυνολογία αλλά ως αποτύπωση της πραγματικότητας από ανθρώπους οι οποίοι το μόνο που θέλουν είναι να υπάρχει μια ανοικτή και βιώσιμη Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας. Είμαστε σίγουροι πως υπάρχουν πολλοί επαγγελματίες σαν κι εμάς από άλλους κλάδους της οικονομίας που βιώνουν αντίστοιχες καταστάσεις και πως μοιραζόμαστε τις ίδιες αγωνίες. Καλό είναι ο καθένας από εμάς να μιλήσει για αυτά τα θέματα χωρίς φόβο ώστε να υπάρχει πλήρης επίγνωση του ρίσκου των διαφόρων επιλογών.
