Της Πέπης Γρηγοριάδου
[email protected]
Πέρυσι τον Απρίλιο η πανδημία και η τεχνολογία μας οδήγησε στην τηλεργασία. Τότε πιστεύαμε ότι αυτό μπορεί να γίνει καθεστώς. Οι γνώμες διίστανται. Η οικονομία με τη βοήθεια των τεστ και των εμβολίων ανοίγει και έτσι αρχίζει η σταδιακή επιστροφή στα γραφεία.
Καθώς οι εταιρείες προσανατολίζονται σε μοιρασμένη τηλεργασία για το εργατικό δυναμικό, επαναπροσδιορίζουν τους χώρους γραφείων για να περιλαμβάνουν μεγαλύτερους χώρους συσκέψεων, δωμάτια zoom με πολλές οθόνες και κάμερες, λιγότερα προσωπικά γραφεία, και κινητά έπιπλα.
Αρχιτεκτονικά γραφεία αναφέρουν ήδη παραγγελίες για προσαρμογές στους εργασιακούς χώρους. Ο εργαζόμενος που περνούσε 10 ώρες την ημέρα στην εταιρεία, έκανε το γραφείο του δεύτερο σπίτι τοποθετώντας οικογενειακές φωτογραφίες, σουβενίρ από εκδρομές και διάφορα προσωπικά αντικείμενα σε συρτάρια και φοριαμούς.
Η εκ περιτροπής εργασία οδηγεί τους εργοδότες στη μετατροπή των γραφείων σε αυτό που στο εξωτερικό ονομάζουν «ξενοδοχειακό» ή «ζεστό γραφείο». Μικρότεροι προσωπικοί χώροι προς όφελος των κοινόχρηστων.
Ίσως δίπλα στο μηχάνημα του καφέ που οι εργαζόμενοι συγκεντρώνονται για διάλειμμα να τοποθετηθούν οθόνες με δυνατότητα συμμετοχής στην παρέα και των τηλεργαζόμενων. Ίσως πάλι στην αίθουσα συσκέψεων κάποιοι να συμμετέχουν με ολογράμματα.
Ειδικοί στην αγορά ακινήτων λένε ότι οι υπάλληλοι που θα επιστρέψουν στον χώρο εργασίας τους όταν τελειώσει η πανδημία του κορωνοϊού μπορεί να βρουν λιγότερα γραφεία και περισσότερο χώρο για να κουβεντιάζουν πίνοντας τον καφέ τους.
Υβριδικό μοντέλο
Τα lockdowns και η τηλεργασία για εκατομμύρια ανθρώπους ήταν μια αλλαγή που ενστερνίστηκαν πολλές εταιρείες ως μακροπρόθεσμη λύση καθώς συμβάλλει στη μείωση του λειτουργικού κόστους για τις επιχειρήσεις και δίνει μεγαλύτερη ευελιξία στους εργαζομένους.
Κι όμως, είναι ίσως πολύ νωρίς για να απορριφθεί συνολικά ο χώρος εργασίας, σύμφωνα με τον Κόεν βαν Όοστρομ, εκτελεστικό διευθυντή της ολλανδικής μεσιτικής εταιρείας ακινήτων EDGE.
«Τον Μάρτιο του 2020 ήμασταν με την αδρεναλίνη στα ύψη και σκεπτόμασταν: “Α, δεν χρειαζόμαστε πλέον χώρους εργασίας”», είπε σε μια διαδικτυακή συζήτηση που οργάνωσε το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF). «Κοιτάζοντας τώρα προς τα πίσω, νομίζω πως όλοι ανυπομονούμε να επιστρέψουμε στον χώρο εργασίας μας».
Γιατί να μην ισχύει αποκλειστικά η τηλεργασία; Ορισμένοι επικεφαλής δεν είναι πεπεισμένοι ότι η απομακρυσμένη εργασία πλήρους απασχόλησης είναι καλύτερη για τον υπάλληλο ή την επιχείρηση. Κορυφαία στελέχη μεγάλων επιχειρήσεων προειδοποιούν ότι η τηλεργασία προκαλεί εξάντληση και ότι βλάπτει την καινοτομία, αναφέρει το Morning Brew.
Πάντως πέρυσι η συντριπτική πλειονότητα (82%) των μεγάλων επιχειρήσεων δήλωνε ότι θα επέτρεπε στους υπαλλήλους να εργάζονται μερικώς εξ αποστάσεως και μετά την πανδημία.
Τι θέλουν οι εργαζόμενοι
Η PwC σε μια μεγάλη παγκόσμια έρευνα, με 32.500 συμμετέχοντες, έδειξε ότι η συντριπτική πλειονότητα των εργαζομένων (72%) θέλει ένα υβριδικό μοντέλο εργασίας.
Μία άλλη έρευνα που διενεργήθηκε σε περισσότερους από 2.000 εργαζομένους σε γραφεία σε δέκα χώρες έδειξε πως ενώ περίπου ο ένας στους τρεις θέλουν να εξακολουθήσουν να εργάζονται από το σπίτι μετά την πανδημία, περίπου ο ίδιος αριθμός εργαζομένων επιθυμούν επίσης να διατηρήσουν την πρόσβαση σε έναν χώρο εργασίας.
Εξάλλου την ίδια γνώμη έχουν και οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα. Πανελλαδική έρευνα της εταιρείας δημοσκοπήσεων Pulse RC, με πρωτοβουλία της εταιρείας στρατηγικής επικοινωνίας SocialDoo, έδειξε ότι για την πλειονότητα των εργαζόμενων η εργασία στο γραφείο παραμένει πρωτεύουσα επιλογή, με πολλά και ισχυρά κίνητρα.
Σε ερώτημα για τη «δυνατότητα επιλογής» μετά τη λήξη της πανδημίας οι έξι στους δέκα (59%) δηλώνουν ότι θα επέλεγαν την «εργασία στο γραφείο», έναντι τριών στους δέκα που θα επέλεγαν «το σπίτι». Επίσης 7 στους 10 θεωρούν πιο παραγωγική την εργασία στο γραφείο.
Οι εργαζόμενοι απάντησαν ότι θεωρούν κατά 79% καλύτερη τη συνεργασία στο γραφείο, κατά 68% πιο ενδιαφέρουσα την εργασία στο γραφείο και ίδιο ποσοστό νιώθουν μεγαλύτερη σιγουριά και ασφάλεια για τη δουλειά τους.
Αλλά και στο θέμα οικογενειακών σχέσεων το 47% απαντά ότι η εργασία στο γραφείο βοηθάει περισσότερο τη σχέση με τα μέλη της οικογένειας, κρατώντας εκτός οικίας το εργασιακό στρες.
Τι έχει λείψει περισσότερο
«Η κοινωνική σύνδεση είναι κάτι που έχει λείψει στους εργαζομένους μέσω αυτού του εικονικού [διαδικτυακού] περιβάλλοντος στο οποίο βρεθήκαμε», δήλωσε ο Τομ Κάρολ, επικεφαλής επιχειρηματικής έρευνας για την Ευρώπη στο JLL, τη μεσιτική εταιρεία που διενήργησε την έρευνα.
Οι εταιρείες αντιλαμβάνονται όλο και περισσότερο πως θέματα όπως η εκπαίδευση νέου προσωπικού, η επίλυση προβλημάτων και η παρουσίαση νέων ιδεών γίνονται καλύτερα διά ζώσης, είπε στο Thomson Reuters Foundation.
Επανασχεδιασμός
Αυτό οδηγεί σε μια επανεξέταση του σκοπού και του σχεδιασμού χώρων εργασίας πέρα από το να δίνεται απλώς στους εργαζομένους περισσότερος χώρος ώστε να πληρούνται οι υγειονομικοί όροι και οι όροι ασφαλείας, είπε.
Τα σχέδια για χώρους εργασίας μετά τον Covid-19 από την αυστραλιανή αρχιτεκτονική εταιρεία Woods Bagot οραματίζονται μεγάλους χώρους με καναπέδες, πολυθρόνες και τραπέζια όπου οι άνθρωποι μπορούν να κάθονται για να συζητάνε, σχεδόν χωρίς καθόλου οθόνες στον ορίζοντα.
«Αν πηγαίνουμε στον χώρο εργασίας, είναι για να επικοινωνήσουμε, να αράξουμε κοντά στο μηχάνημα του καφέ και να βρεθούμε με συναδέλφους. Έτσι, η χαρά της δουλειάς και του να είμαστε στον χώρο εργασίας θα είναι πολύ μεγαλύτερη απ’ ό,τι ήταν στο παρελθόν», κατέληξε.
Γραφεία που ανοίγουν ξανά στις ΗΠΑ
Οι εταιρείες στις ΗΠΑ, μετά τον εμβολιασμό του 38% των πολιτών ετοιμάζουν τους εργαζόμενους να επιστρέψουν στο γραφείο σταδιακά και με περιορισμένες δυνατότητες.
Στη Δυτική Ακτή των ΗΠΑ η επιστροφή είναι αργή και σταδιακή σε περιοχές που θεωρούνται μέτριου κινδύνου ή στα τελικά στάδια για την επανέναρξη.
Η Uber άνοιξε ξανά τα γραφεία της στο Σαν Φρανσίσκο με όριο χωρητικότητας 20%, το Facebook σχεδιάζει να ξεκινήσει να ανοίγει τα γραφεία του στο Bay Area τον Μάιο με χωρητικότητα 10%, ενώ και η Microsoft άνοιξε ξανά τα γραφεία της στο Ρέντμοντ (Ουάσιγκτον), σύμφωνα με την Axios.
Η Google δήλωσε ότι επιτρέπει στους εργαζόμενους να επιστρέψουν με περιορισμένη χωρητικότητα.
Η Goldman Sachs είπε στους ασκούμενους του καλοκαιριού ότι θα κατευθυνθούν στην περιοχή Τριμπέκα της Νέας Υόρκης.
Η Wells Fargo ενημέρωσε τους υπαλλήλους ότι εξετάζει επιστροφή μετά τον εορτασμό της Εργατικής Ημέρας, στις αρχές Σεπτεμβρίου.
Η Amazon είπε ότι θα φέρει τους υπαλλήλους των γραφείων του Σιάτλ πίσω πριν καλοκαιριάσει.
Στη Νέα Υόρκη ωστόσο τα πράγματα είναι πιο ασαφή. Οι εργοδότες αναμένουν γενικά το 45% του εργατικού δυναμικού να επιστρέψουν στην εργασία τους μέχρι τον Σεπτέμβριο, αλλά ο αριθμός αυτός είναι μειωμένος από το 48% μέχρι τον Ιούλιο, (βάσει προβλέψεων τον περασμένο Οκτώβριο), σύμφωνα με έρευνα στις αρχές Μαρτίου από την Partnership για τη Νέα Υόρκη.
Επιπλέον, η έρευνα σημειώνει ότι το 14% των εταιρειών δηλώνουν ότι δεν γνωρίζουν πότε θα επιστρέψουν οι περισσότεροι εργαζόμενοι.
Ωστόσο κάποια μεσιτικά γραφεία δεν θα έχουν πλήρη χωρητικότητα: Η JPMorgan Chase, η οποία άρχισε να ανοίγει ξανά το φθινόπωρο, μπορεί να εγκαταλείψει σημαντικό χώρο από τα γραφεία της στο Μανχάταν, όπως και οι PwC και Yelp.
Συνωστισμός στο Μαϊάμι
Από την άλλη το Μαϊάμι πρόκειται να γεμίσει. Η Softbank είναι ο τελευταίος τεχνολογικός γίγαντας που επιθυμεί να συμμετάσχει στη ραγδαία επέκταση του Μαϊάμι, καθώς η εταιρεία αναζητά χώρο έως 100.000 τετραγωνικά πόδια, σύμφωνα με την Wall Street Journal.
Ο ιαπωνικός τεχνολογικός όμιλος θα ενταχθεί στη λίστα με τους χρηματοοικονομικούς γίγαντες Goldman Sachs, Blackstone και Starwood, οι οποίοι όλοι εξετάζουν ή έχουν κάνει σχέδια για νέα σημεία στο Μαϊάμι.
Καθώς λοιπόν τα γραφεία ανοίγουν ξανά, πολλές εταιρείες υιοθετούν “υβριδικές” λύσεις όπου οι εργαζόμενοι πηγαίνουν στα γραφεία μόνο λίγες μέρες την εβδομάδα, κάτι που μάλλον επιθυμούν και οι ίδιοι. Μια έρευνα της Microsoft σε 30.000 εργαζόμενους διαπίστωσε ότι το 73% θέλει ευέλικτες απομακρυσμένες επιλογές.
Η ίδια η Microsoft επιτρέπει ήδη σε ορισμένους εργαζόμενους να επιστρέψουν, με τη μερικώς απομακρυσμένη εργασία – για παράδειγμα 3 ημέρες την εβδομάδα στο γραφείο – ως το νέο μοντέλο απασχόλησης.
Ποιες αλλαγές έρχονται
Όπως και να έχει, μετά την πανδημία ας προετοιμαστούμε για αλλαγές στο γραφείο. Πώς θα φανεί λοιπόν αυτό το επαναπροσδιορισμένο γραφείο; Μπορεί να σημαίνει αραίωση του πλήθους: Αφαίρεση τραπεζιών και γραφείων, μείωση της πυκνότητας και αποστάσεις για συμμόρφωση με πρωτόκολλα ασφαλείας που σχετίζονται με ιούς.
Μπορεί να υπάρχουν περισσότεροι συνεργατικοί χώροι εργασίας, με επιλογές τηλεδιάσκεψης για τη σύνδεση προσωπικού με φυσική παρουσία και τηλεργαζόμενων. Πιθανή η μεγαλύτερη χρήση εφαρμογών για κινητά, όπως για στάθμευση, συνέδρια ή ακόμη και μεσημεριανό.
Ίσως και αυξημένη χρήση του εξωτερικού χώρου, τουλάχιστον σε περιοχές όπου το κλίμα το επιτρέπει. Ταράτσες και αίθρια θα έχουν την τιμητική τους.
Υπάρχουν επίσης αλλαγές που δεν θα είναι εμφανείς, όπως όλες οι βελτιώσεις που γίνονται πίσω από τους τοίχους. Πράγματα όπως η ροή του αέρα και τεχνολογικές αλλαγές μπορεί να μην είναι ορατά με γυμνό μάτι, αλλά σίγουρα θα αλλάξουν την εμπειρία στο γραφείο, σημειώνει το Fortune.
Ο ρόλος της τεχνολογίας
Βασική θεωρείται η χρήση τεχνολογικών τροποποιήσεων για την αύξηση της υγείας και της ασφάλειας. Η εταιρεία ενυπόθηκων δανείων Freddie Mac έχει επεκτείνει τη χρήση των τεχνολογικών εργαλείων στο γραφείο McLean, Va.central. Χρησιμοποίησε τεχνολογία αισθητήρων και διαδικασίες χωρίς επαφή για να ενθαρρύνει την κοινωνική αποστασιοποίηση και να κρατήσει ασφαλείς τους υπαλλήλους.
Μέσω μιας εφαρμογής για κινητά, το προσωπικό μπορεί να τσεκάρει το μεσημεριανό γεύμα, την παραγγελία και πληρωμή και να προγραμματίσει την παραλαβή (με κλιμακωτές ώρες άφιξης) από το γραφείο.
Η τεχνολογία χρησιμοποιείται από τους εργαζόμενους και με άλλους τρόπους, όπως βιομετρικά στοιχεία ελέγχου πρόσβασης για τη βελτίωση της ασφάλειας ή να φορούν έξυπνους αισθητήρες που καταγράφουν την εγγύτητα με τους συναδέλφους, για να βοηθήσουν στον εντοπισμό επαφών σε περίπτωση θετικών τεστ Covid-19.
Κάποιοι κάνουν λόγω για φωνητικές υπηρεσίες στο ασανσέρ και ειδικά φίλτρα αέρα για την ανανέωση της ατμόσφαιρας στον χώρο.
Μινιμαλιστική αρχιτεκτονική γραφείων
Κάτι όμως που είναι κοινό σε όλες τις επιχειρήσεις είναι η μείωση της πυκνότητας. Αντί για κολλητά γραφεία που είναι παραταγμένα σε σχήματα στον ίδιο χώρο υπάρχει η τάση αφαίρεσης. Γραφεία, καρέκλες και τραπέζια μειώνονται καθώς απομακρύνονται σε απόσταση δύο μέτρων και ανάμεσά τους τοποθετούνται πλεξιγκλάς.
Στην Ελλάδα η τηλεργασία για το 50% έχει παραταθεί μέχρι το τέλος Απριλίου, αλλά κι αν ακόμη αρθεί τον Μάιο εκτός από rapid test, πλεξιγκλάς, κλιμακωτά ωράρια και απομακρυσμένα γραφεία είναι σχεδόν αδύνατο να βιώσουμε οποιαδήποτε άλλη – τεχνολογική κυρίως – αλλαγή.
