Από την έντυπη έκδοση
Της ΣΟΦΙΑΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ
[email protected]
Με στρατηγική εξωστρέφειας, βιομηχανοποίηση του pret-a-porter, μείωση λειτουργικών δαπανών, μεταφορά ορισμένων δραστηριοτήτων σε άλλες χώρες που εξασφαλίζουν πιο σταθερά κόστη για τις επιχειρήσεις, προσαρμoγή τιμών σε ανταγωνιστικά επίπεδα αλλά και διατηρώντας ψηλά τον πήχη της ποιότητας, η ελληνική βιομηχανία μόδας κερδίζει αναγνωρισιμότητα στις διεθνείς πασαρέλες, από το Λονδίνο, το Μιλάνο και το Παρίσι μέχρι τη Σαγκάη διεκδικώντας μερίδιο σε μια αγορά που ξεπερνά το 1 τρισ. ευρώ.
Με σύμμαχο τη… θεά Νίκη, που είναι και το έμβλημα της εβδομάδας μόδας που πραγματοποιείται σε λίγες μέρες στην Αθήνα, η ελληνική μόδα δίνει τη μάχη της εξωστρέφειας, όπως αναφέρουν στη «N» οι ίδιοι οι επιχειρηματίες.
Προκλήσεις όπως η διεθνοποίηση των brands, η είσοδος νέων παικτών στην αγορά που διεκδικούν μερίδιο από τους παραδοσιακούς οίκους, η ενδυνάμωση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι ραγδαίες εξελίξεις στην τεχνολογία, η νέα γεωγραφία των λιανικών πωλήσεων (με χαρακτηριστικό παράδειγμα τους Κινέζους που αυξάνουν τις δαπάνες τους εκτός χώρας), η ενίσχυση του ηλεκτρονικού εμπορίου αλλά και η ανάγκη παρουσίας σε μεγάλες διοργανώσεις, showrooms και πασαρέλες σε όλο τον κόσμο, επηρεάζουν σήμερα όλο το φάσμα της παγκόσμιας βιομηχανίας της μόδας.
Οι Ελληνες σχεδιαστές όμως έχουν επιπλέον να αντιμετωπίσουν το περιβάλλον οικονομικής αβεβαιότητας στην εγχώρια αγορά.
* Ο Μάκης Τσέλιος (Makis Tselios) μιλά στη «N» για τις αποφάσεις που χρειάστηκε να λάβει ώστε η λειτουργία της επιχείρησής του να καταστεί βιώσιμη στο δυσμενές περιβάλλον: «Πρώτον προσπάθησαμε να μειώσουμε τις λειτουργικές δαπάνες, περιττά έξοδα, υπερωρίες, χαμένες ώρες εργασίας και τελικά βιομηχανοποιήσαμε το pret-a-porter, ώστε να έχουμε χαμηλές και ανταγωνιστικές τιμές – χωρίς να μειώσουμε την ποιότητα των προϊόντων μας. Στο κομμάτι της Υψηλής Ραπτικής τα πράγματα ήταν πιο δύσκολα λόγω της ιδιαιτερότητας του προϊόντος.
Όμως και εκεί έγιναν παρεμβάσεις, χαμηλώνοντας πολύ τις τιμές, απλουστεύοντας τα σχέδιά μας χωρίς να χαθεί καθόλου η σχεδιαστική έμπνευση και δημιουργία και κάνοντας ανοίγματα σε άλλες αγορές…».
Αναφερόμενος στις οικονομικές επιδόσεις του οίκου που διευθύνει, σημειώνει ότι οι πωλήσεις στο pret-a-porter μειώθηκαν κατά 50% συγκριτικά με τα προ κρίσης επίπεδα, καθώς μειώθηκαν οι τζίροι αλλά και η παραγωγή λόγω επιλογής αξιόπιστων πελατών χονδρικής.
Στα καταστήματα οι πωλήσεις μειώθηκαν κατά 30-40% συγκριτικά με την προ κρίσης εποχή. «Λόγω του χαμηλού τζίρου της ελληνικής αγοράς απευθυνθήκαμε σε ξένες αγορές, έχοντας να αντιμετωπίσουμε μεγάλα προβλήματα λόγω των capital controls.
Δημιουργήσαμε συνεργασίες με βιομηχανίες κατασκευής που κατασκευάζουν τα προϊόντα μας σε γειτονικές χώρες, όπως Βουλγαρία, Σκόπια, Αλβανία, με σχέδια δικά μας και έλεγχο από τις ελληνικές μονάδες.
Έτσι κατορθώσαμε να έχουμε ποιότητα και χαμηλές, ανταγωνιστικές τιμές, ώστε να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις ξένες αγορές και να μικρύνουμε την απόσταση από τις διεθνείς αγορές. Μεγάλη είναι η προσπάθεια όλων για να κρατηθούμε στην αγορά της Ευρώπης» προσθέτει ο κ. Τσέλιος.
* Ο Γιάννης Τόγκος, σχεδιαστής του οίκου Kathy Heyndels, αναφέρει χαρακτηριστικά στη «N»: «Τα τελευταία επτά χρόνια όλοι οι οικονομικοί σχεδιασμοί, budget κ.ά. που κάνουμε, με απαισιόδοξα σενάρια, “σκίζονται” διότι η πραγματικότητα είναι ακόμη χειρότερη από την πρόβλεψη.
Αναγκαστήκαμε να κλείσουμε καταστήματα, να μειώσουμε προσωπικό και μισθούς των εργαζομένων, προκειμένου να κρατηθούν θέσεις εργασίας αναγκαίες για την καλοκαιρινή λειτουργία της επιχείρησης – λόγω του ότι η ζήτηση είναι πολύ μεγαλύτερη την περίοδο του καλοκαιριού».
Ο ίδιος εφαρμόζοντας στρατηγική περιορισμού περιθωρίων κέρδους, διατηρώντας σταθερή την ποιότητα των ρούχων, κάνοντας έξυπνες αγορές πρώτων υλών και ιδίως αγορές ανάλογες των πωληθέντων, με μείωση των αποθεμάτων, εξωστρέφεια, είσοδο σε άλλες αγορές αλλά και πιο φθηνή διαφήμιση μέσα από τα social media, κατάφερε να συντηρήσει τις πωλήσεις του οίκου στα ίδια επίπεδα με το προηγούμενο έτος παρά τη συνεχιζόμενη αβεβαιότητα.
Αναφερόμενος στις επιδόσεις της εταιρείας του τονίζει ότι η στρατηγική είναι στοιχείο διαφοροποίησης ενός brand σήμερα, όπως και το προϊόν υψηλής ποιότητας το οποίο ο καταναλωτής πιστεύει ότι αγόρασε σε καλή τιμή (λόγω της μεγάλης μείωσης του κέρδους).
«Επίσης, η ευελιξία μιας παραγωγικής εταιρείας είναι σημαντική αυτήν την εποχή. Οι εξαγωγές βοηθούν πάντα στη μείωση του τζίρου των πωλήσεων εντός συνόρων» προσθέτει ο κ. Τόγκος.
* Σύμφωνα με τον Πάνο Απέργη (Panos Apergis) όλα έχουν να κάνουν με ένα συνδυασμό πραγμάτων. Οπως εξηγεί «oι συλλογές είναι δυνατές όταν πληρούν και τις ελλείψεις της αγοράς αλλά και το value for money.
Όμως χωρίς καλό σχέδιο και καινούργιες ιδέες ο καταναλωτής βαριέται εύκολα και εκεί χρειάζεται το ταλέντο».
Μιλώντας για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που συνάντησε στην καριέρα του, αναφέρει την οικονομική παράμετρο ως ένα πολύ μεγάλο εμπόδιο αλλά και την υποστήριξη ως έναν παράγοντα ώθησης.
«Πρέπει να κρατήσεις το κόστος χαμηλό και το ρούχο να έχει σχέδιο, πατρόν, ραφή και καλό ύφασμα. Είχα την ευκαιρία από μικρός να βρεθώ στον χώρο της μόδας, λόγω της μητέρας μου, και επίσης οι άνθρωποι που έχω γύρω μου με βοηθούν να γίνομαι καλύτερος στη δουλειά μου» προσθέτει.
* Ο Δημήτρης Στρέπκος και η Ελένη Μπάρλα (Celebrity Skin) μιλούν στη «N» για το επιχειρηματικό concept που δημιούργησαν το 2009, την εποχή δηλαδή που η οικονομία έμπαινε στην κρίση. Θεώρησαν ότι τότε υπήρχε κενό στην avant garde πλευρά της μόδας. «Γι’ αυτό και οι πρώτες μας συλλογές ήταν πολύ πειραματικές, αλλά παρ’ όλα αυτά ήταν εμπορικά επιτυχημένες, τελικά.
Το ελληνικό κοινό είναι πρόθυμο να δεχτεί κάτι καινούριο» σημειώνουν και προσθέτουν ότι «εμπόδιο ήταν αρχικά η δυσπιστία του ελληνικού κοινού σε ελληνικό brand, το οποίο όμως μας πείσμωσε και μας ώθησε στο να δουλέψουμε περισσότερο. Η πιο σημαντική μας ευκαιρία ήταν ότι πολλοί επώνυμοι μας εμπιστεύτηκαν πολύ γρήγορα».
* Ο Νότης Παναγιώτου (Notis Panagiotou), Κύπριος σχεδιαστής, που έχει συνδέσει το όνομά του με την παραγωγή της κυπριακής εβδομάδας μόδας, μιλώντας για το επιχειρηματικό concept της συστέγασης πολλών σχεδιαστών σε ένα φορέα, σημειώνει ότι είχε ανταπόκριση από συναδέλφους σε περίοδο κρίσης, μιας και το να βρίσκονται όλοι μαζί σε έναν χώρο μειώνει τα λειτουργικά έξοδα, ενώ βοηθά ο ένας τον άλλο.
Επισημαίνει επίσης ότι στο μυαλό ενός σχεδιαστή συνήθως δεν υπάρχει το value for money προϊόν κατά τη διάρκεια της δημιουργίας και του σχεδιασμού. «Αν λειτουργούσαμε έτσι τότε θα περιορίζαμε τις δημιουργικές μας σκέψεις και θα κλείναμε τους ορίζοντές μας.
Το value for money πιστεύω είναι το δεύτερο στάδιο στο οποίο μπαίνουμε πλέον όλοι οι σχεδιαστές, προσαρμόζοντας τα σχέδιά μας σε παραγωγή η οποία θα μπορεί να μειώσει την τελική τιμή. Αυτό συνήθως είναι εφικτό σε σχεδιαστές με πιο εμπορικές γραμμές και προϊόντα μαζικής παραγωγής. Mπορώ να πω πως στις δικές μου συλλογές υπάρχει μεγάλη γκάμα επιλογών».
Mιλώντας στη «N» για τις προκλήσεις της αγοράς επισημαίνει: «Εμπόδια θεωρώ πως ξεπετάγονται καθημερινά, μικρά και μεγάλα, και είναι ένας αγώνας να τα υπερπηδήσουμε, ειδικότερα σε καιρό κρίσης… Το μεγαλύτερο εμπόδιο σχεδόν για όλους τους σχεδιαστές είναι η περιορισμένη οικονομική δυνατότητα που υπάρχει στην εποχή μας… Θεωρώ τον εαυτό μου από τους τυχερούς. Είχα την τύχη και τη χαρά να συνεργαστώ με πολύ γνωστούς σχεδιαστές και γενικά μου έχουν παρουσιαστεί μεγάλες ευκαιρίες».
* Ο Νίκος Αλεξίου (Funky Buddha) εκπροσωπεί επίσης ένα brand που γεννήθηκε λίγο πριν ξεσπάσει η παγκόσμια οικονομική κρίση το 2008 και αναπτύχθηκε κατά τη διάρκειά της, ενώ σήμερα κάνει διεθνή καριέρα χάρη στην εστίασή του σε value for money προϊόντα.
Οι δημιουργοί του, όπως σημειώνει στη «N», διέγνωσαν την ανάγκη που θα προκύψει στην καθημερινότητα του καταναλωτή για καθημερινό ντύσιμο που θα είναι σε διαφορετική αντίληψη από αυτή που μέχρι τότε ίσχυε, δηλαδή ότι καλό ντύσιμο προσφέρει το επώνυμο international brand το οποίο πρέπει να είναι και ακριβό.
«Η άποψη και το πιστεύω της Funky Buddha ήταν και είναι ότι το καλό καθημερινό (casual) ντύσιμο πρέπει να συνδυάζει ποιότητα υλικών και ραφής, καλό σχεδιασμό και προσιτή τιμή για τον καταναλωτή.
Η Funky Buddha βασισμένη στο παραπάνω τρίπτυχο ανέπτυξε total look ανδρικής και γυναικείας συλλογής και βρήκε μεγάλη αποδοχή από τον καταναλωτή τόσο στην εσωτερική αγορά, όσο και στο εξωτερικό. Με την προσθήκη υποδημάτων και αξεσουάρ έχει πια την πληρότητα που απαιτείται για ένα φιλόδοξο brand, να καλύψει όλες τις σύγχρονες ανάγκες του καταναλωτή».
Έτσι αναπτύχθηκε γρήρορα και πέρα από τα πολυκαταστήματα attica διαθέτει παρουσία με εταιρικά καταστήματα σε κεντρικές αγορές (Ερμού, Γλυφάδα, Κηφισιά, Χαλάνδρι) και με franchise system στις μεγάλες επαρχιακές πόλεις Πάτρα, Ιωάννινα, Ναύπλιο και σύντομα σε Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Ηράκλειο Κρήτης.
Στο εξωτερικό, σύμφωνα με τον κ. Αλεξίου, ήδη λειτουργούν franchise καταστήματα στην Κύπρο (Λάρνακα, Πάφο και Λεμεσό και σύντομα στη Λευκωσία), ενώ στη Ρουμανία θα λειτουργήσουν καταστήματα επίσης με franchise σε δυο malls εντός του 2016.
Στην Ισπανία θα ανοίξει franchise κατάστημα σε Βαρκελώνη και Μαδρίτη εντός του 2016 και στη Mayorka εντός του 2017. Στη Γερμανία προβλέπεται ανάπτυξη δικτύου franchise εντός 2016 με 10 σημεία και βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις για νέες τοποθετήσεις εντός του 2017 σε Γαλλία, Dubai και ΗΠΑ.
Διεθνείς συνεργασίες και δικτύωση μέσω της 19ης Athens Xclusive Designers Week
Τα παραπάνω είναι ορισμένα από τα brands που θα δώσουν το παρών στην εβδομάδα μόδας της Αθήνας, τη 19η Athens Xclusive Designers Week (AXDW), που πραγματοποιείται 8 – 11 Απριλίου στο Συνεδριακό Κέντρο της Εθνικής Ασφαλιστικής.
Το fashion show φέτος έχει έμβλημα τη νίκη της Σαμοθράκης, που εντάχθηκε στην επικοινωνία της διοργάνωσης με σκοπό να υποστηρίξει την ελληνικότητα των brands και ταυτόχρονα την εξωστρέφεια των Ελλήνων δημιουργών.
Επιπλέον, όπως εξηγεί στη «N» η Τόνια Φουσέκη, επικεφαλής της διοργάνωσης, το χιτώνιο που καλύπτει το σώμα της Θεάς Νίκης φέρει έντονα την αρχαία ελληνική τεχνοτροπία η οποία έχει αποτελέσει έμπνευση για πολλούς μοντέρνους Ελληνες και ξένους σχεδιαστές μόδας, ενώ ο συμβολισμός της νίκης και τα φτερά του αγάλματος δίνουν ένα πολύ θετικό μήνυμα για όλους τους δημιουργούς.
Η κα Φουσέκη και οι συνεργάτες της, στο πλαίσιο της έκθεσης, βρίσκονται σε διαρκείς επαφές με διεθνείς φορείς προκειμένου να διευκολύνουν τη δικτύωση των Ελλήνων σχεδιαστών και την είσοδό τους σε νέες αγορές.
Από την εμπειρία των επαφών της με διεθνείς αγοραστές διαπιστώνει ότι το ενδιαφέρον για την Ελλάδα προκύπτει κυρίως από αγοραστές των αραβικών χωρών, της Ρωσίας αλλά και ευρωπαϊκών χωρών όπως η Γαλλία, η Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, παρ’ όλο που αυτές οι τρεις χώρες έχουν έντονο ανταγωνιστικό περιβάλλον.
Εξηγώντας ότι η εξωστρέφεια είναι στρατηγική επιλογή της AXDW αναφέρεται στη διερεύνηση της δυναμικής της ελληνικής μόδας και στην αγορά της Ασίας, όπου συνάφθηκαν εμπορικές συμφωνίες για Ελληνες σχεδιαστές με το μεγαλύτερο showroom της ασιατικής αγοράς.
Τα deals
Η AXDW, ως φορέας διασύνδεσης Ελλήνων σχεδιαστών με επενδυτές, έχει συμβάλλει στην επίτευξη σημαντικών συνεργασιών, με ενδεικτική την πρόσφατη συμφωνία που εξασφαλίστηκε με το Danube Fashion Office, το μεγαλύτερο showroom της Ασίας, επιτελείς του οποίου επισκέφθηκαν την Αθήνα ως προσκεκλημένοι της AXDW στην τελευταία διοργάνωση.
Οι Ελληνες δημιουργοί που επέλεξε το DFO απέκτησαν τη δυνατότητα δειγματισμού στα μεγαλύτερα καταστήματα της ασιατικής αγοράς, προβολής και δημοσίων σχέσεων καθώς και συμμετοχής στο pop up showroom του DFO στην Εβδομάδα Μόδας της Σαγκάης αυτόν τον μήνα.
Επιπλέον έχουν συναφθεί συνεργασίες με 8 σημαντικά Fashion Weeks ανά τον κόσμο κι έχουν πραγματοποιηθεί συνεργασίες που αφορούν περισσότερους από 15 Ελληνες σχεδιαστές μόδας, καθιερωμένους και νέους με buyers από Ελλάδα, Ρωσία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ηνωμένο Βασίλειο, Σερβία, ΗΠΑ, Πορτογαλία, Μονακό, Ιταλία, Ελβετία, Κίνα και άλλες χώρες
Η κα Φουσέκη υπενθυμίζει στη «N» ότι έχουν συναφθεί και συμφωνίες διεθνών σχεδιαστών και οίκων με ραπτικές μονάδες στη Βόρεια Ελλάδα, οι οποίοι ράβουν ρούχα τους για τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Ασίας με ενδεικτικό παράδειγμα αυτό της Nicky Hilton.
«Προσφέρουμε μια πλατφόρμα διαλόγου και επιχειρηματικής συνάντησης για όλη την αγορά του κλάδου της μόδας και δουλεύουμε σκληρά ώστε να πετυχαίνουμε τον στόχο της επίτευξης συνεργασιών εντός και εκτός συνόρων…» προσθέτει χαρακτηριστικά.
Καινοτομίες
Επιπλέον, η 19η Εβδομάδα Μόδας της Αθήνας υιοθετεί καινοτομίες, με ενδεικτική τη φιλοξενία μιας ψηφιακής Β2Β πλατφόρμας e-commerce διεθνών fashion brands πολυτελείας ή designer brands στην αγορά της Ασίας, με έδρα το Λονδίνο.
Οι σχεδιαστές που θα συνεργαστούν μαζί τους έχουν τη δυνατότητα δημιουργίας ψηφιακού showroom στα κινεζικά και ψηφιακής παραγγελιοληψίας, παράλληλα με την ενεργή συνεχόμενη προώθησή τους στην αγορά της Ασίας μέσω διαφορετικών καναλιών επικοινωνίας που το Topbuyer έχει δημιουργήσει και αναλάβει γι’ αυτούς.
Η έκθεση φιλοξενεί επίσης ένα κατάστημα λιανικής με έδρα το Βερολίνο, αλλά και μια εταιρεία ολιστικής προσέγγισης γραφείου Τύπου, showroom που έχει αναλάβει την προώθηση fashion labels με την συμμετοχή τους σε διεθνή tradeshows (Dusseldorf, Warsaw και New York).
Ένα concept store από την Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας θα αντιπροσωπευθεί από την ιδιοκτήτριά του που έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, έχοντας εκφράσει το ενδιαφέρον συνεργασίας με Ελληνες σχεδιαστές, ενώ στην έκθεση συμμετέχει επίσης μια online πλατφόρμα ανδρικού στιλ, που ανακαλύπτει ανερχόμενους σχεδιαστές και brands (με βάση τη Νέα Υόρκη), καθώς και πολυκατάστημα από το Dubai, fashion showroom εκπροσώπησης brands από Νέα Υόρκη και Ελληνες επιχειρηματίες.
Πάνω από 3 τρισ. ετησίως ο παγκόσμιος τζίρος
Η ελληνική μόδα παρακολουθεί τις εξελίξεις και υιοθετεί καινοτομίες χτίζοντας ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα σε μια αγορά χωρίς σύνορα που αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια με ρυθμό 4%-5% ετησίως.
Μάλιστα, συμπεριλαμβανομένων στη βιομηχανία της ένδυσης των προϊόντων κλωστοϋφαντουργίας, υπόδησης και πολυτελών ειδών, η αγορά παγκοσμίως ξεπερνά τα 3 τρισ. δολ. Ειδικότερα στην Ευρώπη, η βιομηχανία ένδυσης και κλωστοϋφαντουργίας πραγματοποιεί κύκλο εργασιών περίπου 562 δισ. ευρώ και απασχολεί περίπου 5,4 εκατομμύρια ανθρώπους.
Το 2015, λόγω αύξησης λιανικών πωλήσεων και εξαγωγών, ο κύκλος εργασιών κατέγραψε ανάπτυξη 2,7% στην ένδυση και 1,3% στην κλωστοϋφαντουργία.
Στην Ελλάδα, η γενικότερη οικονομική και πολιτική κατάσταση επηρέασε αρνητικά τον κλάδο που κατέγραψε πτώση 4,8% το 2015. Σημειώνεται ωστόσο ότι στο λιανεμπόριο οι αλυσίδες ενισχύουν την παρουσία τους, αποτελώντας μια αγορά που αναπτύσσεται με αξία που ξεπερνά ήδη το 1 δισ. ευρώ.
Οι ανακατατάξεις μεριδίων μεταξύ των brands είναι συνεχές φαινόμενο στην ελληνική αγορά, όπως και στον υπόλοιπο κόσμο.
Γίνεται θόρυβος για το τι θα παρουσιάσουν οι σχεδιαστές στις πασαρέλες το 2016, αλλά οι εξελίξεις πίσω από τα φλας είναι εξίσου ενδιαφέρουσες.
Μόδα και τεχνολογία διαπλέκονται. Εδώ κι έναν χρόνο μια σειρά από καινοτόμες τεχνολογίες έχουν κάνει την εμφάνισή τους.
Η Lauren Bowker, με το brand TheUnseen, έκανε ντεμπούτο στην εβδομάδα του Λονδίνου με ένα σακάκι που άλλαζε χρώμα ανάλογα με τα επίπεδα ρύπανσης.
Επίσης η Wearable Solar παρουσίασε ενσύρματα ενδύματα που αν εκτεθούν στο ηλιακό φως ο χρήστης τους μπορεί να φορτίσει ένα smartphone έως 50%.
