Αλλάζει το «αφήγημα» των ισχυρών αλυσίδων σε ο,τι αφορά στην διεκδίκηση μεγαλύτερου μεριδίου από τον τζίρο «της γειτονιάς» με το μοντέλο δικαιόχρησης (franchise) να αποτελεί καταλύτη ανάπτυξης για τα επόμενα χρόνια.
«Οι ισχυρές αλυσίδες δεν πάνε να «κλέψουν» το τζίρο από τη παραδοσιακή λιανική που είναι μια έκφραση που συχνά πιστώνεται στο κλάδο. Πάμε να κάνουμε το μπακάλη συνεργάτη μέσω του μοντέλου franchise» αναφέρουν στην «Ν» στελέχη των αλυσίδων προσθέτοντας ότι « η τάση για ανάπτυξη δικτύου convenience stores από πλευράς σούπερ μάρκετ βασίζεται στο γεγονός ότι συναντάται η ανάγκη της αγοράς με αυτή των καταναλωτών . Οι καταναλωτές επιθυμούν την πιο προσωποκεντρική εξυπηρέτηση που χαρακτηρίζει τα καταστήματα της γειτονιάς αξιοποιώντας ταυτόχρονα τα πλεονεκτήματα που προσφέρει μια μεγάλη αλυσίδα: όπως ποικιλία στο κωδικολόγιο, προσφορές αλλά και η ασφάλεια πίσω από το σήμα κάθε εταιρείας. Από πλευράς αγοράς, η τυπολογία των convenience καταστημάτων αποτελεί μια διέξοδο ανάπτυξης καθώς είναι δύσκολο να βρεις μεγάλες αίθουσες και να ανοίξεις εταιρικά σημεία σούπερ μάρκετ».
Πολλές δεκαετίες
Η «μικρή» λιανική που στην Ελλάδα ανθεί εδώ και δεκαετίες, αποτελεί ένα ιδιαίτερα δυναμικό πεδίο και ειδικά τα τελευταία πέντε χρόνια, από την κρίση covid 19 και μετά, διατηρεί ανοδικό τέμπο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της σχετικής μελέτης της ICAP CRIF ο εξεταζόμενος κλάδος το 2024 αριθμούσε περίπου 31,7 χιλιάδες καταστήματα (περίπτερα, καταστήματα ψιλικών, παντοπωλεία / μίνι μάρκετ). Τα παντοπωλεία / μίνι μάρκετ καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο ποσοστό στο συνολικό αριθμό των καταστημάτων, αποσπώντας το 54% το 2024 (περί τις 17 χιλιάδες). Ακολουθούν τα καταστήματα ψιλικών με ποσοστό 25% (σχεδόν 8.000) και τα περίπτερα με 21% (περίπου 6.700). Η δυναμική του τζίρου της γειτονιάς, με βάση τα στοιχεία του 2023 εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 5,1 δις ευρώ. Τα παντοπωλεία και τα μίνι μάρκετ εκτιμάται ότι κάλυψαν το 56,8% των συνολικών πωλήσεων του κλάδου, το 2023. Ακολούθησαν τα περίπτερα με 23,3% και τα καταστήματα ψιλικών με 19,9% το ίδιο έτος.
Πέρα από το «κυνήγι» μερίδας από τη πίτα των 5 δις ευρώ που σίγουρα αποτελεί δέλεαρ, σημαντικό πλεονέκτημα για την ανάπτυξη καταστημάτων της γειτονιάς μέσω του μοντέλου δικαιόχρησης είναι το αποτύπωμά τους στους δείκτες κερδοφορίας.
Σύμφωνα με τα στελέχη των αλυσίδων « Το κλειδί της επιτυχίας των convenience βρίσκεται στο είναι ότι επιτυγχάνεται σημαντικός τζίρος σε ένα μικρό χώρο. Σε 120 -200 τμ ο τζίρος ανά τμ είναι μεγαλύτερος από ότι στις μεγαλύτερες τυπολογίες καταστημάτων δηλαδή από 400 τμ και πάνω. Αυτή η επιτυχία αποδίδεται κυρίως στον ίδιο τον franchisee καθώς η προσωπική του ανάμειξη, το πάθος και η εργατικότητά του « χτίζει» πολύ ισχυρές προσωπικές σχέσεις με τους καταναλωτές της περιοχής που δραστηριοποιείται, κάτι που δύσκολα μπορεί να επιτευχθεί στις μεγάλες σάλες. Ταυτόχρονα το διευρυμένο ωράριο που μπορεί να υποστηριχθεί ευκολότερα στα μικρά σημεία, προσδίδει περαιτέρω ευκολία και καλύπτει σημαντικές ανάγκες της καθημερινότητας» σημειώνουν τα ίδια στελέχη.
Τα convenience stores
«Το μέλλον του ανταγωνισμού στις αλυσίδες βρίσκεται στα convenience stores. Είναι το τελευταίο πεδίο που μπορούν να ανταγωνιστούν ενώ ταυτόχρονα πετυχαίνουν καλύτερα περιθώρια κέρδους καθώς η διαχείριση του καταστήματος γίνεται από το franchisee. Με αυτό τον τρόπο οι αλυσίδες «απαλλάσσονται» από σημαντικά βάρη στο λειτουργικό και μισθολογικό κόστος ενώ ταυτόχρονα απολαμβάνουν πρόσθετη πηγή εσόδων μέσω των αμοιβών δικαιόχρησης. Εξάλλου με τα επιβαρυμένα λειτουργικά κόστη των τελευταίων ετών εξαιτίας πχ της ενεργειακής κρίση, το πόλεμο των προσφορών, το κόστος logistics τα παραδοσιακά μινι μαρκετ έχουν φτάσει να εμφανίζουν καλύτερους δείκτες περιθωρίου κέρδους από ότι οι ισχυρές αλυσίδες» αναφέρει στην «Ν» ο Βαγγέλης Φώσκολος, Retail Sales Director, CGD Retailers της Circana.
Πέρα από το περιορισμό του ρίσκου της επένδυσης, η ανάπτυξη μέσω μικρών σημείων franchise αποτελεί και ένα όχημα εισόδου για τις μεγάλες αλυσίδες σε περιοχές που μέχρι πρόσφατα εμφάνιζαν αδυναμία διείσδυσης μέσω οργανικής επέκτασης.
Η ανάπτυξη μέσω του μοντέλου δικαιόχρησης εξάλλου έχει αναδειχθεί σε μια ασφαλή επένδυσης υψηλής απόδοσης για την ευρύτερη αγορά διεθνώς καθώς επιτρέπει στις αλυσίδες να επεκτείνουν τη θέση τους, χωρίς να «τραβάει» ρευστότητα και χωρίς την ανάληψη της ευθύνης στη διαχείριση της καθημερινότητας.
Ποιοι δραστηριοποιούνται
Την πρωτοκαθεδρία στην ανάπτυξη convenience stores μέσω μοντέλου δικαιόχρησης στην Ελλάδα την έχει η ΑΒ Βασιλόπουλος, η οποία από την περσινή χρονιά έχει προχωρήσει σε αναδιαμόρφωση του επιχειρησιακού της σχεδιασμού εστιάζοντας σε μεγάλο βαθμό στην μετατροπή υφιστάμενων εταιρικών καταστημάτων σε franchise.
Αντίστοιχα, η Metro μετά την πιλοτική λειτουργία του μοντέλου μέσω των MyMarket Local έχει δρομολογήσει ένα ιδιαίτερα δυναμικό πλάνο «επέκτασης» μέσω franchise που για φέτος προβλέπει την δημιουργία 30-35 νέων σημείων.
Τα οφέλη της μεθόδου της δικαιόχρησης διερευνά εδώ και καιρό και η Δ. Μασούτης, χωρίς ωστόσο να έχει προβεί σε κάποια συγκεκριμένη κίνηση ακόμη. Λέγεται πάντως ότι το επικείμενο deal με την ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός- οι συζητήσεις του οποίου παραμένουν σε εξέλιξη- στο βαθμό που τελεσφορήσει θα δώσει ώθηση στην βορειοελλαδίτικη αλυσίδα δεδομένου ότι η Κρητικός έχει ήδη πάρει ισχυρή θέση στο πεδίο του franchise, με περισσότερα από 500 καταστήματα από το συνολικό του δίκτυο να λειτουργούν υπό αυτό το καθεστώς.
Αντίστοιχα και το εγχείρημα της ανάπτυξης του δικτύου καταστημάτων Carrefour στην Ελλάδα από την Retail & More, εστιάζει σε μεγάλο βαθμό στην αξιοποίηση του μοντέλου δικαιόχρησης.
Στους «παλιούς» της συγκεκριμένη μεθόδου ανάπτυξης συγκαταλέγεται και η ΟΚ Anytime Market AΕ που έχει αναπτύξει ένα ισχυρό οργανωμένο δίκτυο franchise καθώς και η Bazaar.
Παράλληλα υπολογίσιμη παρουσία στα καταστήματα ευκολίας εμφανίζουν συνολικά διάφορα σήματα που δραστηριοποιούνται μέσω franchise όπως : 362 grocery, Mini STOP Kiosk, Yes! Stores, 4all κ.α.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι μέχρι στιγμής στο «παιχνίδι» των καταστημάτων ευκολίας δεν έχουν ενταχθεί ούτε ο leader του κλάδου Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτης, ούτε η Lidl που παραμένει «πιστή» στην οργανωτική ανάπτυξη μέσω δημιουργίας μεγάλων εταιρικών καταστημάτων.
